Duurzaam Beleggen Special Activisme loont de moeite Corporate governance is één van de meest actief beoefende duurzame thema’s. Geëngageerde aandeelhouders roeren zich steeds vaker, maar levert hun bijdrage ook iets op? Waarom aandeelhoudersactivisme juist nu opleeft, is niet helemaal duidelijk. Zijn (voorheen passieve) institutionele beleggers meer betrokken? Is het slechts perceptie, omdat activisme vandaag de dag minder vaak achter gesloten deuren plaatsvindt? Of werpen de resultaten van activisme gewoonweg vruchten af, waardoor meer beleggers denken ‘dit kunnen wij ook’? Het zal mogelijk een combinatie van verschillende redenen zijn. Activistische beleggers zijn eerder geneigd om naar buiten te treden als gesprekken met een bedrijf spaak lopen en resultaten van activisme zijn ook wel degelijk merkbaar. Zo kwam onderzoeksbureau McKinsey&Company tot de conclusie dat aandelen van 400 onderzochte ondernemingen in waarde stegen na activistische uitingen door beleggers. Geregeld werd een neerwaartse spiraal in de prestaties omgebogen tot een opwaartse. Minstens 36 maanden lag het aandeelhoudersrendement door activistische beleggers hoger dan in de maanden ervoor. Minder bang “Er zijn veel studies over geweest, met verschillende uitkomsten,” zegt Manuel Adamini, special advisor responsible investment bij Actiam. “Er lijkt een academische consensus bereikt dat activisme gemiddeld een neutraal tot een licht positief effect heeft op de waarde van een bedrijf.” Adamini ziet dat aandeelhoudersactivisme doelgerichter wordt ingezet. “Klimaatverandering staat bij velen op de agenda. Sommige institutionele beleggers vinden dat zij zich hierdoor actiever moeten opstellen, om te voorkomen dat zij worden beschuldigd van nalatigheid omtrent hun fiduciaire plichten.” McKinsey&Company ziet activistische investeerders vooral in actie schieten als een bedrijf structureel ondermaats presteert ten opzichte van soortgelijke ondernemingen. Ook teveel liquide middelen en terugkerende herstructureringskosten zijn een trigger. Gek genoeg speelt beloning van bestuurders volgens het onderzoek niet eens zo’n grote rol bij aandeelhoudersactivisme. Net na het vorige decennium was het beeld nog dat activistische beleggers “mooie, goed-draaiende bedrijven uit de categorie ‘Nederlands trots’ onnodig publiekelijk vernielden”, zoals IEX Profs-columnist Clayton Heijman al eerder schreef. Hij refereert aan zaken als die van ABN Amro, Stork en VNU. Maar nu duidelijk is geworden dat aandeelhoudersactivisme aantoonbare positieve resultaten boekt, zijn bedrijven een stuk minder bang geworden voor activistische beleggers, ziet ook Ben Peeters, SRI- specialist bij Candriam Investors Group. “Bedrijven zijn zich bewuster geworden van de impact van activistische activiteiten en zijn hierdoor overtuigd geraakt dat openheid van informatie vaak in het voordeel van iedereen werkt,” zegt Peeters. “Zeker in Europa zijn ondernemingen transparanter geworden.” Mismatch Aandeelhoudersactivisme is overigens niet altijd de oplossing. Soms matchen de belangen van kortetermijnbeleggers niet met die van de langetermijnbeleggers. De eerste groep dwingt managers om de aandelenprijzen op korte termijn in waarde te doen laten stijgen, terwijl dat ten koste kan gaan van de langetermijnstrategieën. In andere gevallen weten aandeelhouders gewoonweg niet wat een bedrijf nodig heeft. Denk aan Bill Ackman die kledingketen J.C. Penney niet uit het slop kon halen met zijn reddingsplan. Adamini ziet dat resoluties van activistische beleggers niet altijd doelgericht zijn of aansluiten bij het bedrijf. “Dan hebben partijen te weinig verstand van zaken of willen ze alleen maar opvallen. Zij vuren kant-en-klare resoluties af, zonder de bedrijven goed te kennen. Net zozeer als dat er goede resoluties voorbij komen, waar het management gedegen reden geeft om die af te wijzen.” De beste optie om een kwestie aan de kaak te stellen is in de ogen van Peeters door het dialoog aan te gaan. “Leg het probleem voor aan het management, stel vragen, kom eventueel met suggesties en draag er zorg voor dat er ook echt een bevredigend antwoord komt. Op deze manier worden veel problemen opgelost.” Plan B Pas als gesprekken vastlopen, zijn er enkele rigoureuze technieken te bedenken. Institutionele beleggers zoeken de media op of besluiten niet te investeren. Het is volgens Adamini niet gezegd dat het terugtrekken van een investering een merkbare invloed heeft op de kapitaalkosten van een onderneming. “Dan moet de kapitaalverschaffer wel van een heel gigantische omvang zijn of de kapitaalmarkt juist van een kleine omvang en enorm illiquide. Als u niet belegt, dan doet de buurman dat wel. Het zorgt er in mijn optiek niet voor dat bedrijven ineens naar een belegger gaan luisteren als ze dreigen niet te investeren.” Wanneer een belegger goede, doordachte ideeën aandraagt dan zijn partijen wel genegen om met elkaar rond de tafel te zitten, is de mening van Adamini. In lijn met die stelling, denkt hij dat niet alles afhangt van hoe groot de kapitaalverschaffer is. Een kleine belegger kan net zo goed impact op een bedrijf hebben. “Natuurlijk zal een BlackRock of Vanguard eerder een afspraak bij een bestuursvoorzitter krijgen, dan een kleine laat staan particuliere belegger.” Toch ziet hij dat kleine partijen alsnog een grote impact kunnen hebben, als ze slim gebruik maken van hun connecties met de media, samenwerken met maatschappelijke groeperingen of grote beleggers en als zij met zinnige voorstellen komen. “Wie niet groot is, moet slim zijn.”