En we lachen niet om goud

Het is te gemakkelijk de draak te steken met de fanatieksten onder de goudbeleggers, vooral omdat ze zelden bekend staan om hun gevoel voor humor. Of om hun incasseringsvermogen. En zeker nu is het makkelijk, nu de goudprijs een slordige 20% onder zijn piekniveau staat en de veelbelovende goudexploratiebedrijven nog veel harder naar beneden gekomen zijn. De juniors met name. Maar ook de meer gerenommeerde goudmijnbedrijven hebben het zwaar. Maar dat gaan we niet doen, de draak steken. 

Wie gelooft in goud als verzekering voor zware economische tijden kan, net als de groten der aarde, een positie innemen in fysiekgoud-ETF’s. Je verkeert dan in gezelschap van John Paulson en George Soros. Maar veel andere beleggers vallen voor de charmes van de verhalen over goudvondsten, noeste exploratiebedrijven in moeilijk toegankelijke gebieden of de free lunch van bedrijven die handelen in royalties (geen pikhouwelen nodig om goud geld binnen te hengelen in tijden van goudkoorts). 

Veel goudmijnbedrijven hebben in de goudbullmarkt hun koersen zien achterblijven bij de goudprijs. Dat kan verschillende redenen hebben. Marges, sociale onrust, politieke bemoeienis, voorverkochte productie, et cetera. In elk geval was die onderwaardering een extra argument voor beleggers om in mijnbedrijven te stappen. Van groot tot klein. We kunnen in elk geval over de afgelopen periode zeggen dat die keus niet heel gelukkig is uitgepakt. Onderwaardering of niet, de koersen van de meeste goudbedrijven zijn met een flinke hefboom op de goudprijs naar beneden gekomen.

Harde klappen
John Paulson is met het Paulson Gold Fund al meer dan een jaar de risée van Wall Street. Dit jaar staat de teller alweer op -26% (ik kan er een procentje naast zitten). Maar ook het roemruchte beleggingsfonds BlackRock World Gold kan meepraten over de pijn onder goudbeleggers. Vorig jaar verloor het fonds (in euro’s) 9% in waarde, het jaar ervoor zo’n 16% en eind februari stond er voor 2013 alweer -14% op het bord. Dat gaat hard.

Nederlands bekendste goudbelegger, Willem Middelkoop, geldt als boegbeeld van het Commodity Discovery Fund, dat tot vorig jaar door het leven ging als Gold Discovery Fund. Hij kan inmiddels ook meepraten over de mindere tijden. De bredere insteek heeft fonds nog niet kunnen baten. Goud, andere edelmetalen en zeldzame aardmaterialen worden allemaal midscheeps geraakt, de juniorbedrijven waarin het fonds investeert, het hardst. In 2011 werd door CDF -34% verloren, vorig jaar -10% en dit jaar staat de teller na twee maanden alweer op -18%.

Toegegeven, sinds de lancering in de zomer van 2008 resteert er nog een cumulatief rendement van 22%, maar dat was ooit meer dan 150%. Die 4% per jaar die resteert is een schamele vergoeding voor het gelopen risico. Wel is er nog een outperformance ten opzichte van een aantal andere fondsen:

Update: het rendement van het CDF in deze grafiek is na aftrek van kosten en management fee, maar voor aftrek van (eventuele) performance fee - met dank aan een attente lezer. 

Goud zelf is spannend genoeg
Goud is een verzekering die je prima kunt aanbrengen in een portefeuille als hedge tegen een systeemcrisis. Sterker nog, de angst voor zo’n crisis heft de goudprijs de afgelopen jaren een flinke zet in de rug gegeven. Maar wat mij betreft is een ETF op de goudprijs in dat geval spannend en belangrijker, efficient genoeg. En die speculatieve junior mijnen? Die zijn leuk speelgoed, omdat ze als gedrogeerde Edgar Davidsjes over het veld stuiteren.

Een prachtig klokkenspel van gierende zenuwen, alarmbellen en vuurwerk. Maar meer dan, zeg, 2% van een portefeuille – en dan alleen voor puur speculatieve doeleinden – zou ik er niet aan wagen. Neem dat andere nieuwe Nederlandse hedgefund, Plethora Precious Metals dat vorig jaar gelanceerd werd. Dat fonds verloor alleen in januari al 11% (we wachten vol spanning op de februaricijfers). En dat in een tijdperk waarin beleggers als de dood zijn voor stevige drawdowns. In deze grafiek wordt de underperformance van de juniors (rode lijn - Global X Junior Miners ETF, ticker JUNR) tegen de fysiekgoud-ETF Spider Gold Shares (ticker GLD) pijnlijk duidelijk:

Natuurlijk is er de andere kant. Het Commodity Discovery Fund heeft, toen het nog een goudfonds was, bewezen dat het ook keihard omhoog kan gaan met rendementen van een kleine 90% (voor aftrek van performance fee) in zowel 2009 als 2010. Jammer dat, zoals met zoveel mooie dingen van vroeger, daar nu alleen de ruïnes nog van te bezichtigen zijn, als herdenkingzuilen van een roemrucht verleden en – wie weet – als profeten van een roemruchte toekomst. We sluiten niets uit als het om goud gaat.