Actief versus passief: overdonderend

We zijn al een eind op weg in het nieuwe jaar, maar ik geniet nog na van het oude. Sinds 2012 ben ik in een financiële veldslag terechtgekomen met de hoofdredacteur van IEXProfs, Peter van Kleef.

Zijn fondsindex van 40 actief beheerde beleggingsfondsen, IEX Fonds40, presteerde sinds de start in 2009 zeer goed. Onlangs nog kon gemeld worden dat het rendement in zes jaar tijd de 100% gepasseerd was. Mooi natuurlijk, maar hoe zou de prestatie eruit zien als alleen maar passieve indexfondsen zouden worden geselecteerd?

Zo ontstond de gedachte een afspiegeling te maken van IEX Fonds40, waarin uitsluitend passieve fondsen worden opgenomen. In 2012 stelde ik de Index20+ samen. De index refereert aan het feit dat minimaal één indexfonds per thema (IEX Fonds40 heeft 20 thema's) wordt geselecteerd.

Succes voor passief

Dat indexfonds zou zoveel mogelijk moeten lijken op de twee actieve fondsen van het betreffende thema in IEX Fonds40. Alleen indien het niet anders kan vanwege representativiteit, worden twee indexfondsen voor een specifiek thema worden opgenomen. Momenteel bestaat Index20+ uit 23 ETF's.

Het eerste jaar liep Index20+ achter de feiten aan en moest met een rendement van 12,75% accepteren dat IEX Fonds40 met 13,66% beter rendeerde. Maar in 2013 lagen de zaken anders. Met een verschil van 2,32% (IEX Fonds40 en Index20+ behaalden respectievelijk 2,92% en 5,24%) liet de passieve index een fraaie outperformance zien.

In 2014 behield de passieve index de wind in de rug. Terwijl IEX Fonds40 een rendement scoorde van 9,15% heeft Index20+ een plus neergezet van 13,37%. Daarmee werd het actieve beleggen maar liefst 4,22% op achterstand gezet. Het vertrek van Peter van Kleef, zo kan ik u verzekeren, heeft niets te maken met dit passieve succes.

Toppers en floppers

Maar opvallend is dat de ex-IEXProfs hoofdredacteur nu werkzaam is bij het actief beleggende huis Robeco. Zou het Rotterdamse beleggingsconcern op grond van Van Kleefs ervaringen onder zijn leiding worden omgebouwd tot een grote aanbieder van indexfondsen?

Daar ga ik niet van uit, maar de resultaten tot nu toe, en natuurlijk veel internationaal onderzoek, tonen aan dat actieve fondsen overtuigend zullen moeten zijn naar hun (potentiële) klanten om zich staande te houden ten opzichte van de sterk in opkomst zijnde passieve strategieën.

Wat zijn de uitschieters geweest in de Index20+ het afgelopen jaar? Dat wordt duidelijk uit de Top 3 en Flop 4.

Best presterende ETF's

1. Think Global Real Estate +32,28%
2. iShares Dow Jones U.S. Select Dividend +31,61%
3. iShares Core S&P 500 +28,95%

Slechtst presterende ETF's

1. SPDR S&P Metal and Mining ETF -14,90%
2. RBS MA Rogers Int Commodity Index -12,42%
3. Amundi Cash 3Mths Eurmts InvesGrd +0,06%
4. Lyxor MSCI World Energy +0,15%

Geen goed jaar grondstoffen

Uit het lijstje blijkt hoe goed 2014 als beleggingsjaar is geweest. Onder de slechtst presterende fondsen zijn er maar twee met een negatief rendement. Dat negatieve rendement is met gemiddeld -13,66% overigens wel fors. Het laat zien dat 2014 beslist niet het jaar van de grondstoffen was.

De enorme val van de energieprijzen, die ruim een derde van de Rogers International Commodity Index uitmaken, zijn voor een belangrijk deel debet aan het negatieve resultaat van beide grondstoffen-ETF's. Maar eigenlijk deelden alle grondstoffen in de malaise en daalden met soms tientallen procenten.

Omdat de prijzen van grondstoffen in dollars worden uitgedrukt, valt het totaaleffect, door de sterke dollarstijging met 13% ten opzichte van de euro, nog mee. Overigens deed de actieve tegenhanger (Schroders Commodity Fund) het met -16,68% nog slechter. Maar tweede actieve tegenhanger Carmignac Pfl Commodities behaalde met +10,74% een opvallend goed resultaat.

Onder het nulpunt

Het verwondert niet dat de geldmarktfondsen geen mooi rendement konden laten zien. De nipte plus van 0,06% is de weerspiegeling van het ruime beleid van de monetaire autoriteiten de rente naar, of zelfs onder, het nulpunt te drukken.

Konden actieve fondsen met slimme strategieën tot een beter rendement komen? Nee, de twee fondsen uit IEX Fonds40, Delta Lloyd Money Market en Candriam Money Market bleven steken op gemiddeld 0,05%. Passief behaalde derhalve een ehh, fraaie 0,01% meer rendement....

De energie-aandelen wereldwijd konden via de Lyxor ETF ook geen rendementspotten breken. Natuurlijk is de performance van slechts +0,15% gecorreleerd aan de val in energieprijzen, waardoor aandelen in deze sector vooral in de tweede helft van het jaar tegen koersverliezen opliepen.

Te slim

Ook in dit geval was de passieve ETF de actieve tegenhangers te slim af. ING Invest Energy (+0,37%) en vooral Parvest Equity World Energy (-5,22%) lieten een gemiddeld totaalresultaat van -2,43% zien. De toppers in Index20+ scoorden alle drie rond de 30% rendement in 2014. De iShares Core S&P500 kwam daar met 28,95% net niet aan.

Ik koos het fonds, dat de bekende en brede Amerikaanse index volgt, als tegenhanger voor Threadneedle America Select (23,89%) en WP Stewart Holdings (36,91%). Gemiddeld behaalden deze twee fondsen 30,4%, en deden het daarmee beter dan de benchmark. De Amerikaanse aandelen met een hoog dividend bereikten, via de iShares ETF, een rendement van 31,61%.

Daarnaast zit in Index20+ een hoog dividendfonds gericht op Europa (Amundi MSCI Europe High Dividend). Dat fonds kwam niet verder dan 9,73%, zodat in 2014 gemiddeld de passieve hoog dividend aandelen op 20,67% rendement uitkwamen.

De twee indexfondsen waren de tegenhangers voor twee wereldwijd opererende actieve fondsen (DWS Top Dividende (29,43%) en Kempen Global High Dividend (24%), die het gemiddeld veel beter deden dan de passieve variant.

Vastgoed aan kop

Het wereldwijde vastgoed staat fier aan top. Think Global Real Estate kwam over 2014 uit op een rendement van 32,28%. Prachtig, maar wat deden de twee actieve fondsen? Wederom noteer ik een actief succes, want ING Global Real Estate (43,32%) en Henderson HF Global Property (40,66%) lieten het passieve fonds ruimschoots het nakijken.

Opvallend is dat als het om de T op 3 en Flop 4 gaat, de actieve fondsen het relatief prima deden. Waar haalde Index20+ dan zijn uiteindelijke outperformance vandaan? Ik geef twee voorbeelden. De actieve High Yield Obligatiefondsen behaalden gemiddeld -8,67%, terwijl mijn passieve Lyxor iBoxx EUR Liquid HY 30 Ex Financials een relatief fraaie +4,65% scoorde.

Kijk, dat tikt aan! Maar de klapper behaalde Index20+ via de obligaties in de opkomende landen. Het passieve Amundi Global Emerging Bond Markit iBoxx liet met +22,23% de twee actieve tegenhangers met gemiddeld -0,92% ver achter zich! Index20+ heeft in 2015 precies dezelfde samenstelling als in 2014, omdat IEX Fonds40, ondanks enkele wijzigingen in de fondsen, precies dezelfde thema's bespeelt.

Never change a winning team, dus Index20+ blijft in dezelfde opstelling. Tot nu toe behaalde de passieve Index in 2015 een rendement van 8,15%. IEX Fonds40 staat op 8,17% staat, zowaar een minimale voorsprong. Het is een indicatie dat de battle tussen actief en passief in 2015 ongekend spannend gaat worden. Ik houd vertrouwen dat aan het eind van het jaar toch weer een passief feestje gevierd kan worden.