Van adviseur tot straatrover

"Een reactie van een van de klanten was: 'Eerst zag ik hem als adviseur, maar nu als een straatrover.'"

De Nederlandse beleggingsindustrie wordt sinds begin dit jaar geconfronteerd met een provisieverbod. Researchbureau Morningstar organiseerde afgelopen woensdag een debat met vier hoofdrolspelers om er achter te komen hoe de beleggingsindustrie er bijna een jaar na de invoering van het verbod voor staat.

Het panel bestond uit:

• Tim Mortelmans - Hoofd Toezichtgroep Financiële Ondernemingen, Autoriteit Financiële Markten (AFM)
• Hans Janssen Daalen - Algemeen Directeur, Dutch Fund & Asset Management Association (DUFAS)
• Rico Fasel - Director Product Management Investment Advisory, ABN AMRO Bank
• Jean-Paul van Oudheusden - Head of Business Development, BinckBank
• San Lie - Director of Fund Research, Morningstar Benelux begeleidde het debat

De middag werd afgetrapt door Hein Kuijpers, hoofd intermediair van Schroders. De Britse vermogensbeheerder deed in samenwerking met TNS Nipo onderzoek naar beleggers met een vermogen van meer dan 50.000 euro. Daaruit bleek dat één op de vijf beleggers naar execution only is overgestapt sinds het provisieverbod is ingegaan. Nog eens 20% overweegt dat nog te doen.

Kuijpers twijfelde of deze verschuiving naar doe-het-zelf-beleggen uiteindelijk in het belang van de klant is. Beleggers maken volgens het onderzoek zonder adviseur slechtere keuzes. Het besparen op de kosten van een adviseur zou niet opwegen tegen deze verkeerde keuzes.

Straatrover
Klanten reageren verschillend op het provisieverbod. "Eerst zag ik hem als een adviseur maar nu als een straatrover," was een van de reacties die Jean-Paul van Oudheusden van Binckbank een keer hoorde toen een klant overstapte naar Binck, de bank die exeucution only biedt maar geen adviseurs in dienst heeft.

Van Oudheusden twijfelde aan de conclusie van Schroders. "Het is nog maar de vraag of execution only-klanten beter af zijn bij advies. Dat ligt er aan welke klanten precies zijn overgestapt naar doe-het-zelf-beleggen." Er zijn volgens de bestuurder van de online bank ook klanten die inderdaad helemaal niet bezig willen zijn met beleggen. Maar er is ook een grote categorie die een middenweg zoekt. "Meestal zoekt een klant hulp bij beleggen, dat is niet hetzelfde als advies."

Goedkoper uit
De gedachte van Van Oudheusden past in het standpunt dat Tim Mortelmans van AFM vaker verkondigt, namelijk dat adviseurs meer zouden kunnen inspelen op het grijze gebied tussen execution only en advies. "De trend dat beleggers hun adviseur vaarwel zeggen, zien wij al veel langer. Ik vraag me af of dit per se door het provisieverbod komt," zei Mortelmans. "Daarnaast is het de vraag of het erg is. Beleggers zijn sinds het verbod 50 basispunten goedkoper uit."

Is het wenselijk dat iedereen gaat zelf beleggen? "Nee, natuurlijk niet," aldus de toezichthouder. "Maar het is de vraag wie er precies zijn overgestapt. Voor veel klanten is een tussenoplossing van advies en exeution only waarschijnlijk het beste. Dat kan bijvoorbeeld door online tools te gebruiken. Dat is misschien moeilijk voor de juridische afdeling maar wel nodig."

Als je vanuit juridisch oogpunt begint, ga je volgens Mortelmans nooit innoveren. "Ik begrijp het wel want de WFT is ook niet gemaakt voor online. Maar als je in de voorwaarden duidelijk maakt wat de klant precies kan verwachten, voorzie ik geen juridische problemen." Transparantie is het antwoord, volgens de AFM. 

Hans Janssen Daalen van DUFAS gaf aan dat de beleggingsindustrie "nog lang niet" op het gewenste kwaliteitsniveau zit. "Er moet beter worden ingespeeld op de behoefte van de klant. Nu wordt vooral nog gefocust op wat de kwaliteiten van de fondsmanager zijn, maar er moet juist meer worden gekeken naar wat de klant wil."

Multi asset
Behalve op het gebied van technische innovatie, vindt de directeur van DUFAS ook dat er vakinhoudelijk dingen moeten gebeuren. "Om beter in te spelen op de behoefte van de klant moeten er multi asset-oplossingen en life cycle-fondsen komen. Dat staat nog echt in de kinderschoenen." 

Lees ook: 67% van de fondsmanager ziet multi assset als de toekomst

ABN Amro probeert door middel van monitoring uit te zoeken welke vorm van beleggen het beste is voor de klant. "We toetsen periodiek het resultaat van de klant en spreken minstens één keer per jaar met hen, ook met de execution only-klanten," zei Rico Fasel. 

Confronterend werd het toen Van Oudheusden (Binckbank) de zaal, die gevuld was met mensen uit de industrie, vroeg of iemand een innovatief idee uit de sector kan opnoemen. Niemand stak zijn hand op. "Als sector zijn we weinig innovatief. Ik ben nog geen propositie van een innovatief idee tegengekomen, terwijl er in het buitenland wel voorbeelden zijn. Zie het online beleggingsplatform Nutmeg."

Uiteindelijk waren de vier deelnemers positief over het provisieverbod en de verandering van het verdienmodel dat daarbij gepaard gaat. "Ik zie het provisieverbod nog steeds als een zegen," aldus Mortelmans. "Ik zie pogingen tot innovatie en meer concurrentie."