Meer aandacht nodig voor groepsbeleggingsbeslissingen

In de literatuur over beleggersgedrag gaat de meeste aandacht uit naar individuen. Maar dat is feitelijk een tekortkoming, want de meeste keuzes die beleggers maken, maken ze in groepsvorm. Dat zegt Joe Wiggins in zijn blog Behavioural Investment.

Voor Wiggins hebben groepsbeslissingen twee belangrijke kenmerken:

1. Er zijn meer mensen die ogenschijnlijk samenwerken om tot een beslissing te komen.
2. Er is meer dan één persoon die een beslissing wezenlijk kan beïnvloeden.

Een groepsbeslissing hoeft geen situatie te zijn waarbij 11 mensen in een commissie zitten en ieder een gelijke stem heeft. Vaak zijn beslissingen het resultaat van groepsinteractie en wederzijdse beïnvloeding.

Er zijn volgens Wiggins twee redenen waarom beslissingen genomen worden door een groep.

• De eerste is de wens om ervaring en deskundigheid te combineren. In theorie worden daardoor betere beslissingen genomen, zeker als de input van de deelnemers aan de groep een hoge kwaliteit hebben.
• Ten tweede is het zo dat belangen sterk uiteenlopend kunnen zijn. Het is vaak nodig dat alle participanten gehoord worden en een stem hebben in de beslissing. Bij de samenstelling van de meeste raden en commissies moet op zijn minst geprobeerd worden aan deze twee randvoorwaarden te voldoen.

Maar dan ben je er nog niet. Sterker, als je een groep mensen bij elkaar zet met allemaal verschillende persoonlijkheden, drijfveren en overtuigingen dan is de kans dat dit tot een zinnig resultaat leidt niet zo groot. Er zijn verschillende kritieke punten waar rekening mee moet worden gehouden tijdens groepsbeslissingen.

Gemeenschappelijke doelen en drijfveren

Een essentiële voorwaarde voor effectieve besluitvorming is dat er in ieder geval overeenstemming bestaat over een gemeenschappelijk doel. De kritieke vraag die gesteld moet worden is wat de primaire drijfveer en doelstelling is van de individuen betrokken bij een beslissing.

Een voorbeeld: Stel een portefeuillemanager en een risicomanager moeten samen een beleggingsaanbeveling doen. Het primaire doel van de portfoliomanager is het maximaliseren van het rendement, dat van de risicomanager is het vermijden van een ramp. Dat zijn allebei rationele posities, maar het is zeer onwaarschijnlijk dat zij samen tot een rationele beslissing komen.

Als je vervolgens voorstelt dat er niet twee mensen betrokken zijn bij de beslissing, maar 17 met allemaal enigszins contrasterende motivaties. Dan is de kans dat de besluitvorming er veel beter op wordt klein. 

Filosofie en waarden

Een consistent doel is een integraal onderdeel van effectieve groepsbesluitvorming, maar bijna net zo belangrijk zijn een gemeenschappelijke filosofie en waarden. “Dat betekent niet dat individuen binnen een collectief op dezelfde manier moeten denken of elk probleem op een identieke manier moeten aanpakken, maar ze moeten wel een aantal gemeenschappelijke overtuigingen hebben over de beste manier hun doel te bereiken. 

Groepen met een gemeenschappelijke filosofie kunnen discussiëren en debatteren over de nuances hoe ze verschillende overtuigingen het beste kunnen toepassen op het probleem dat ze proberen op te lossen. Groepen met verschillende filosofieën zitten al snel vast in eindeloze, onoplosbare debatten.

Accountability

Een van de belangrijkste risico’s van groepsbeslissingen is het ontstaan van wat de econoom Dan Davies “accountability sinks” noemt. Dat is als organisaties de individuele verantwoordelijkheid voor beslissingen wegneemt en deze in plaats daarvan leggen bij amorfe groepen. 

Dit creëert een situatie waarin niemand ergens schuld aan heeft - het systeem is verantwoordelijk. 

Impliciete groepsbeslissingen

Een ander groot verantwoordingsprobleem ontstaat wanneer beslissingen een individuele verantwoordingsplicht lijken te hebben, maar in werkelijkheid sterk beïnvloed worden door anderen. Ook dit kan aantrekkelijk zijn voor de meeste groepsleden omdat ze materiële invloed kunnen uitoefenen zonder dat hun acties gevolgen hebben. Het is echter onaantrekkelijk voor degene van wie geacht wordt de beslisser te zijn.

Accountability shields

Een minder gebruikelijke structuur voor een groepsbeslissing is een accountability shield. In deze situatie heeft één dominante en invloedrijke partij een overweldigende macht om de besluitvorming te dicteren. 

Die is echter terughoudend voor het dragen van verantwoordelijkheid voor mogelijk negatieve uitkomsten en creëert daarom wat lijkt op een bestuursstructuur om hen te isoleren van volledige verantwoording. 

Dit creëert een aantrekkelijke asymmetrie voor het individu dat de macht in handen heeft. De betrokken groepen zijn functioneel zinloos, behalve dat ze enige bescherming bieden in het geval van tegenvallende resultaten.

Groepsdenken

Hoewel de meesten van ons nooit serieus nadenken over de implicaties van groepsbeslissingen, is er één onderwerp dat altijd genoemd wordt als het onderwerp ter sprake komt – groepsdenken.

Dit is een situatie waarin een collectief een slechte beslissing neemt omdat er niet genoeg uitdaging of kritiek is vanuit de groep. Het is van cruciaal belang dat een breed gedeelde filosofie gepaard gaat met psychologische veiligheid, vrijheid van meningsuiting en een verscheidenheid aan vaardigheden.

Willen harmonieuze groepen effectief zijn, dan moeten ze in staat zijn om nieuwe ideeën toe te laten en te accepteren dat ze het bij het verkeerde eind kunnen hebben.

Wat maakt beslissingen van hoge kwaliteit?

Alleen al door de complexiteit van groepsbeslissingen lijkt het een probleem dat niet eens de moeite waard is om aan te pakken, maar gezien de invloed die deze dynamiek heeft op de meeste keuzes die we maken, is het niet iets dat we kunnen blijven negeren.

Zoals altijd is de beste manier om bij iets dat ongelofelijk ingewikkeld lijkt, eerst wat eenvoud aan te brengen. Volgens Wiggins zijn er drie kenmerken die samenvattend een groep moet bezitten om slimme keuzes te kunnen maken:

1) Afgestemde doelen en prikkels

Een besluitvormingsgroep van hoge kwaliteit moet gemeenschappelijke doelen hebben - ze moeten hetzelfde proberen te bereiken. Bedrijven hebben de neiging om dit vaak verschrikkelijk verkeerd te doen door vage doelverklaringen op te stellen die geen betekenisvolle invloed hebben op iemands gedrag. 

2) Gemeenschappelijke filosofie:

Een consistente set waarden van de groepsleden is essentieel voor beslissingen van hoge kwaliteit. Dit betekent niet dat ze het over elk aspect van een probleem eens moeten zijn, maar eerder dat er geen grote filosofische kloven bestaan tussen de groepsleden.

Als die er wel zijn, valt de groep waarschijnlijk al bij de eerste horde uiteen. Gedeelde principes moeten de basis vormen van elke effectieve groep.

3) Aanvullende vaardigheden:

De belangrijkste reden om een groep te laten beslissen is dat het input en invloed geeft aan individuen met verschillende en complementaire vaardigheden. Hoe complexer de taak, hoe nuttiger dit kan zijn.

De belangrijkste uitdaging is dat mensen vervallen in wat voetbalfans soms de "Paris Saint-Germain val" noemen, waarbij we geloven dat een effectieve groep simpelweg een verzameling is van de meest getalenteerde individuen.

Deze aanpak loopt bijna altijd slecht af omdat het voorbijgaat aan het essentiële idee dat een sterk team verschillende karakters, vaardigheden en expertise combineert om een bepaald doel te bereiken. Het lukraak combineren van enkele goede individuele besluitvormers zal geen effectieve besluitvormingsgroep creëren.