Meer conflicten door watertekort verwacht

De opwarming van de aarde en groeiende watertekorten zorgen steeds vaker voor internationale conflicten en oorlogen. Dat schrijft de website CNBC op basis van een studie van Francis Galgano van de Amerikaanse Villanova University. Dat is een aan de rooms-katholieke kerk gelieerde universiteit, opgericht in 1842 door een Augustijner kloosterorde.

Galgano heeft specifiek gekeken naar de relatie tussen waterschaarste, zwak bestuurlijk overleg tussen landen (governance) en de dreiging van militaire acties. Vooral de governance baart hem grote zorgen, want als landen niet met elkaar spreken, kunnen conflicten snel escaleren.

Negen potentiële conflicthaarden

De 9 stroomgebieden waar Galgano het meeste conflictpotentieel ziet, zijn:

1. Het Nijldal en het Victoriameer in Afrika met als aangrenzende landen Egypte, Soedan, Ethiopië, Oeganda, Kenia en Tanzania
2. De Eufraat en de Tigris die Iran, Irak, Syrië, Armenië en Turkije doorkruisen
3. De rivieren Helmand en Hari (Afghanistan, Iran, Pakistan en Turkmenistan)
4. Het Amazonegebied (Zuid-Amerika)
5. Congo (Afrika)
6. Zambesi (Afrika)
7. Jordan (Midden-Oosten)
8. Brahmaputra (Azië)
9. Mekong (Azië)

Niet alleen ontwikkelingslanden

Het zijn stuk voor stuk rivieren die door ontwikkelingslanden stromen. Maar het is niet zo dat alleen arme landen betroffen zijn. Zo lopen de spanningen dit jaar ook op tussen Mexico en de Verenigde Staten die de Colorado en Rio Grande (Rio Bravo in Mexico) met elkaar delen. 

Mexico en de VS hebben beide in 1944 beloftes gedaan over de hoeveelheden water die er minimaal worden doorgelaten. Maar Mexico zegt dat deze hoeveelheden voor de Rio Grande niet meer haalbaar zijn, wat voor boeren in vooral Texas grote gevolgen heeft.

Oorlogen

Een oorlog lijkt hier echter nog ver weg. Dat is anders bij de 9 rivieren van Galgano. Egypte heeft bijvoorbeeld officieel al gedreigd met een militair ingrijpen als Ethiopië doorgaat met de bouw van de Grand Ethiopian Renaissance Dam. Egypte vreest dat dit 4 miljard kostende project desastreus zal zijn voor de watertoevoer naar Egypte.

Bij de Eufraat en de Tigris liggen Irak, Iran, Syrië en Turkije voortdurend met elkaar in de clinch. En bij de Brahmaputra, die essentieel is voor India, Pakistan en Nepal zijn er strubbelingen met China waar de rivier ontspringt in de Himalaya.

Niet alleen doom en gloom

Niet iedereen is even somber. Het Stockholm International Water Institute denkt dat waterschaarste ook precies het ongekeerde effect kan hebben, namelijk dat landen juist wel met elkaar gaan praten, waardoor conficten juist verder uit beeld raken. 

Zeker is dat de wereld een probleem heeft. De VN-organisatie Unctad becijferde begin dit jaar dat er 2,2 miljard mensen zijn die geen toegang hebben tot veilig drinkwater. In 2022 had ongeveer de helft van de wereldbevolking op enig moment last van watertekorten door droogte. Ook Unctad ziet de conflictsituaties toenemen.