De vier ruiters van de beleggerscatastrofe

Don Phillips, een oud-bestuursvoorzitter van Morningstar, had het onlangs in een commentaar over de four horsemen of the investor apocalypse. Dat klinkt angstaanjagend, maar geen zorgen, de apocalyps dreigt alleen als alle vier de ruiters tegelijk op pad zijn en beleggers alle domheden begaan die er te begaan zijn.

Adam Grossman laat zich in zijn laatste blog voor Humble Dollar inspireren door de four horsemen en gaat ze een voor een langs: complexiteit, concentratie, hoge schulden (leverage) en weinig liquiditeit.

1. Complexiteit

Een beleggingsportefeuille kan een simpele samenstelling hebben, of een complexe. De ultieme simpelheid bestaat volgens Grossman uit een portefeuille met slechts drie fondsen:

• een ETF die de Amerikaanse beurs volgt (kan voor een Nederlander ook de Europese beurs zijn)
• een tweede ETF die internationale aandelen volgt
• en een wereldwijd obligatiefonds

Simpeler kan een goed gespreide portefeuille niet worden samengesteld.

Aan de andere kant van het spectrum staat wat in beleggerskringen het endowment model wordt genoemd. Dat is een portefeuille die volgepropt zit met ingewikkelde producten zoals longs-short hedgefondsen, private equity, private debt, vastgoed en cryptobeleggingen. 

Interessant is dat er voor beide strategieën wat te zeggen valt. De University of Yale heeft bijvoorbeeld een endowment-fonds dat het tussen 2000 en 2021 opmerkelijk goed heeft gedaan. Van de andere kant is van indexfondsen bekend dat ze de gemiddelde actieve fondsmanager de laatste jaren steeds vaker verslaan.

De van Yale afkomstige David Swensen is uiteraard fan van het endowment model, dat hij zelf ontwikkelde. Maar zelfs volgens hem is het niet geschikt voor iedereen. Het is alleen bedoeld voor grote institutionele beleggers zoals pensioenfondsen die bijvoorbeeld op zoek zijn naar extra zekerheid of juist meer risico. Voor particulieren is het contraproductief.

Wat is het probleem? 

• Beleggers verliezen al snel het overzicht over wat ze nou eigenlijk in portefeuille hebben. Dat kan leiden tot slecht gespreide portefeuilles 
• Hoe complexer een portefeuille des te groter de kosten. De drie simpele ETF's kosten daarentegen bijna niks 
• Complexiteit levert eerder meer dan minder volatiliteit en onvoorspelbare rendementen op.

2. Concentratie

Er zijn verschillende theorieën over hoeveel aandelen en obligaties de perfecte portefeuille behoort te bevatten, maar een ding is zeker: een te grote concentratie is buitengewoon riskant.

Het kan weliswate grote winsten opleveren, maar ook verliezen. Een goed voorbeeld is Netflix, dat jarenlang een publiekslieveling was en nu plotseling in een ravijn is gevallen.

Ook bij obligaties moeten beleggers oppassen. Hier gaat het niet alleen om spreiding over verschillende uitgevende partijen, maar ook om variatie in de looptijden (duration).

3. en 4. Hoge schulen, weinig liquiditeit

Bij bedrijven met hoge schulden en een lage liquiditeit op de beurs ziet Grossman parallellen. Als er een recessie uitbreekt, dan hebben bedrijven met veel schulden vaak een probleem. De koersen gaan onderuit.

Hetzelfde geldt voor bedrijven die weinig verhandeld worden. Die kunnen in een recessie onderuitgaan, zelfs als er geen duidelijke reden voor is. Beleggers kiezen nou eenmaal het liefst voor zekerheid als het beurssentiment in de put zit. Bij illiquide private investeringen is het in tijden van financiële stress helemaal moeilijk ze te verkopen. Soms is het zelfs verboden.

Grossmann vat samen: als alles omhooggaat op de beurs dan heeft niemand oog voor hoge schulden en lage liquiditeit, maar wee je gebeente als het sentiment omslaat.