Looninflatie is here to stay

De Amerikaanse arbeidsmarkt is “hot as hell”. Voor werknemers betekent dat een betere onderhandelingspositie tegenover werkgevers. Het positieve voor bedrijven is dat de krappe arbeidsmarkt duidt op hoge economische groei en stijgende bedrijfswinsten. Nadeel is dat meer macht voor werknemers meestal leidt tot hogere loonkosten en inflatie.

Dat is ook zichtbaar in de cijfers. De Amerikaanse economie bloeide vorig jaar met 5,7% op, maar de inflatie was met 4,6% (hele jaar) ook niet meer zo hoog geweest sinds 1990. Het beeld in Europa is iets minder extreem. Toch zien we ook daar minder werkloosheid, meer vacatures en een oplopende inflatie.

Bargaining power

Wat brengt de toekomst? Krijgen we een loonprijsspiraal en een blijvend hoge inflatie, of is het een tijdelijk fenomeen? Dat is de vraag die J.P. Morgan Asset Management probeert te beantwoorden in het tweede deel van een serie over inflatie en wat dit betekent voor beleggers.

Een eerste conclusie is dat er waarschijnlijk een trendbreuk aankomt waarbij werknemers hun “bargaining power” eindelijk weten te gebruiken voor betere salarissen. Dat staat in schril contrast tot de voorgaande 20 jaar waarin werknemers zelden een vuist konden maken.

Economische cyclus

Een factor die wellicht een rol speelt, is de snelheid van het coronaherstel. Na de kredietcrisis duurde het acht jaar voordat de werkloosheid onder de 4% dook. Nu was dat in minder dan twee jaar gepiept, zegt JP Morgan.

Een van de redenen daarvoor is wel dat veel mensen ontslag hebben genomen tijdens corona. Er wordt in de VS ook wel gesproken van de Great Resignation. Als die Amerikanen terugkomen op de arbeidsmarkt, dan zou er flink wat druk van de loonketel worden gehaald.

Maar JP Morgan ziet dat niet gebeuren omdat de meeste great-resignation-mensen 55-plussers zijn die helemaal geen zin hebben om weer te gaan werken en het ook niet nodig hebben omdat ze goed in het vastgoed en aandelen zitten.

"Van de 55-plussers die de arbeidsmarkt hebben verlaten, geeft 95% aan dat ze geen baan meer willen hebben"

Niet bang voor werkloosheid

Maar stel dat er een paar miljoen mensen terugkomen, dan nog ziet JP Morgan de krappe arbeidsmarkt niet verdwijnen. De vermogensbeheerder wijst daarbij op een aantal andere maatstaven naast het werkloosheidspercentage.

Ten eerste wordt er regelmatig onderzoek gedaan naar de verhouding tussen Amerikanen die geloven dat de banen voor het oprapen liggen en Amerikanen die denken dat het moeilijk is een baan te vinden. Die verhouding is nu extreem hoog, wat aangeeft dat er van existentiële angsten weinig sprake is in de VS. Bedrijven moeten er dus hard voor knokken om mensen aan boord te halen.

Kleine bedrijven bijna wanhopig

Een ander teken aan de wand is dat bedrijven zelf aangeven dat ze veel moeite hebben bij het vinden van mensen. Dat geldt vooral voor kleine bedrijven die massaal hogere salarissen aanbieden. 

Tenslotte is er de verhouding tussen het aantal werklozen en het aantal openstaande vacatures. De laatste 20 jaar waren er meestal meer werklozen dan vatures. De enige uitzonderingen waren vlak voor de corona-uitbraak én nu. Volgens JP Morgan blijft dit zo, zelfs als alle mensen van onder de 55 terug zouden komen op de arbeidsmarkt.

Europa

Het beeld in het VK en de eurozone is niet heel anders. De looninflatie is alleen lastiger in te schatten omdat de arbeidsmarkt er minder flexibel is. Zo worden de lonen in eurolanden vaak vastgetimmerd voor een paar jaar binnen cao’s, waardoor bargaining power minder effect heeft. Dar staat tegenover dat de druk vanuit de samenleving voor hogere lonen groot is.

De slotconclusie van JP Morgan is dat er genoeg redenen zijn om aan te nemen dat de looninflatie een blijvertje is. Politiek en centrale banken hebben dat volgens de vermogensbeheerder nog onvoldoende in de gaten.

Voor werknemers is dat in ieder geval nu mooi nieuws, maar pas op, zegt JP Morgan. De onderhandelingspositie van werknemers blijft alleen goed als de productiviteit meestijgt met de lonen. Gebeurt dat niet, dan komt er een recessie, en is het voorbij met de goede tijden.