Energiecrisis jaagt inflatie verder op

Sommige mensen spreken al van een energiecrisis vergelijkbaar met de oliecrisis van de jaren zeventig. Het zijn vooral de gas-, kolen- en elektriciteitsprijzen die uit de pan rijzen.

De Italiaanse minister voor de energietransitie gaat er bijvoorbeeld vanuit dat de stroomprijzen in het derde kwartaal met 40% stijgen tegenover een jaar eerder. In Spanje wordt er gespeeld met het idee om elektriciteitsbedrijven te dwingen tot lagere prijzen en af te zien van het maken van winst. In Nederland ligt de groothandelsprijs voor aardgas 250% boven het niveau in januari.

De hoge prijzen zijn het gevolg van een combinatie van een krap aanbod en een stijgende vraag. Dat is het best merkbaar bij gas, waar de voorraden langzaam opdrogen.

Rusland en Noorwegen

Analisten noemen hiervoor een paar factoren. Ten eerste had de winter 2020/2021 een onverwacht streng einde, het aanbod uit Rusland en Noorwegen haperde doordat die zelf hun voorraden aanvulden en ondertussen zorgde het economisch herstel voor meer vraag. 

Bijkomstig probleem voor overheden is dat de kolenprijzen minder hard zijn gestegen dan de gasprijzen. Hierdoor draaien er weer meer elektriciteitscentrales op kolen (in plaats van gas), waardoor de CO2-emissies omhoog zijn geschoten. Onder andere Duitsland en Nederland kunnen hierdoor niet voldoen aan de klimaatdoelstellingen.

Tot overmaat van ramp viel het dit jaar tegen hoeveel stroom er uit windcentrales kwam. Ook dat draagt bij aan de hogere prijzen.

6% inflatie in het VK

De vraag is, wat nu? Mark Dowding, CIO van BlueBay Asset Management, is bang dat de inflatieverwachtingen nog altijd te laag zijn. De hoge energieprijzen komen bovenop andere problemen zoals de gestremde handel met China. Hij denkt dat de consumentenprijzen in het VK de komende maanden op kunnen lopen tot 6% op jaarbasis, terwijl de Bank of England uitgaat van 4%.

Voor de VS ziet hij een gelijk beeld. Veel mensen denken dat de inflatie zijn piek al heeft gepasseerd met ruim 5%. Er wordt daarbij gewezen op de afvlakkende economie. Dowding verwacht daarentegen dat het tot Pasen zal duren voor er een beetje verlichting komt. Voor de Eurozone maakt hij zich voor wat betreft de inflatie het minst zorgen, die is al jaren lager dan in de VS en het VK. Hij vermoedt dat dit zo zal blijven.

Economisch herstel niet in gevaar

Het goede nieuws is volgens Dowding dat de economie niet of nauwelijks te lijden heeft onder de hoge inflatie. Integendeel zelfs. Hij gaat er van uit dat er nog veel uitgestelde consumptieve vraag is als gevolg van corona, die vroeg of laat terug zal komen.

Ten tweede maakt inflatie bedrijven en consumenten weliswaar onzeker en kan het ze op kosten jagen, maar er gaat ook een positief effect vanuit. Inflatie zorgt voor geldontwaarding, wat het aantrekkelijk maakt om aankopen naar voren te halen. Dowding verwacht dat dit gaat gebeuren.

Krapper rentebeleid

De zorg van centrale banken zoals de Federal Reserve, ECB en Bank of England is dat er met de lage werkloosheid en hoge vraag een loon-prijsspiraal kan ontstaan. Dowding verwacht dat het nu nog extreem ruime monetaire beleid daarom langzaam zal worden afgebouwd.

Hoe snel dat gaat? Een belangrijke datum om in de agenda te zetten, is aanstaande woensdag als de tweedaagse vergadering begint van het FOMC, het belangrijkste beleidsorgaan binnen de Fed. De verwachting is dat de Fed daar zal aankondigen dat er een einde komt aan de effectenaankoop van 120 miljard dollar per maand. De vraag is alleen hoe snel dat gaat.