De ETF-dodenlijst

In 2020 steeg het in Europa beheerde ETF-vermogen van 870 miljard euro per 31 december 2019 tot 874,3 miljard euro eind oktober 2020. De minimale waardestijging kan aanleiding zijn om te denken dat de populariteit van ETF's aan het afnemen is.

Dat is niet het geval. Want terwijl de prestaties van de onderliggende markten voor een waardedaling zorgden van 46,2 miljard euro bedroeg de instroom dit jaar 50,5 miljard euro. Dat duidt niet op een vermindering van populariteit.

Ontwikkeling Europees ETF-vermogen

Hoewel de Europese ETF-industrie voldoende nieuw kapitaal aantrekt, hebben veel aanbieders van ETF's het toch lastig. Hoe is het anders te verklaren dat er sinds de eerste verkoop van ETF's in Europa nog nooit zoveel ETF's uit de markt zijn gehaald als dit jaar.

Dat zou erop kunnen duiden dat de verwachte consolidatieslag in de Europese ETF-markt eindelijk echt van start gaat, zoals marktwatchers voorspellen.

Teveel lanceringen

Ik zelf denk dat de consolidatiegolf nog even op zich laat wachten. Volgens mij is er iets heel anders aan de hand. 

Er zijn de laatste jaren gewoon teveel ETF's gelanceerd. Als er meer nieuwe ETF's in de markt komen, dan zullen er ook meer uit de markt worden gehaald. Niet alle producten voldoen immers aan de wensen van beleggers.

Niet alle ETF's halen de eindstreep

De aanbieders van ETF's zijn continu bezig hun ETF's financieel tegen het licht te houden. Wat niets opbrengt, moet eruit. Voor ETF-beleggers is dat wel iets om in de gaten te houden, zeker als ze in ETF's stappen voor de lange termijn.

Om die reden hebben wij bij Lipper een lijst opgesteld van ETF's die in de nabije toekomst bovengemiddeld veel risico lopen om te worden geliquideerd, of om samen te gaan met een andere ETF.

Al deze ETF's beschikken over te weinig vermogen om winstgevend te zijn. De vermogensgrens hebben wij in eerste instantie op 100 miljoen euro gezet. Dat is het bedrag dat ook in de ETF-markt wordt gebruikt om de financiële ondergrens van ETF's aan te geven.

In totaal hebben 863 van de 1.689 in Europa beschikbare ETF's minder dan 100 miljoen euro onder beheer. Dat is iets meer dan 50% van alle Europese ETF's. Samen zijn deze ETF-kneusjes goed voor slechts 3,6% van de totale Europese ETF-markt. Welke van deze 863 ETF's lopen kans binnen achttien maanden te verdwijnen?

Criteria dodenlijst

Geen enkele ETF-verkoper verwacht dat een product meteen na lancering winstgevend is. Ervan uitgaande dat professionele beleggers in bij selectie uitgaan van een trackrecord van minimaal drie jaar, is dit ook een zinvolle periode voor de levensvatbaarheid van een ETF.

Om op de dodenlijst terecht te kunnen, moet een ETF niet alleen minder dan 100 miljoen aan vermogen hebben, maar ook minstens drie jaar bestaan.

Op basis van deze twee criteria zitten er 358 ETF's op de schopstoel. Dat zijn er te veel. Om de lijst heel veel korter te maken, hebben we daarom de ondergrens verder verlaagd van 100 miljoen euro naar tien miljoen euro. Op basis daarvan komen 31 ETF's in aanmerking om te worden geliquideerd. Dit zijn ze.

ETF-liquidatiekandidaten

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Blijvende uitzonderingen

Niet alle bovenstaande zullen verdwijnen. Sommige zullen in de schappen worden gehouden, doordat ze speciaal zijn gecreëerd voor een belangrijke klant, of doordat ETF-aanbieders vanuit strategische overwegingen niet uit bepaalde markten willen stappen, ook al schieten ze er financieel weinig mee op.

Ik verwacht dat ook de verschillende ETF's die long-short-strategieën dupliceren, gehandhaafd blijven. Dit zijn immers ETF's die nooit veel vermogen onder beheer zullen hebben. Wel verdienen de aanbieders van deze ETF's goud geld aan de handelsactiviteiten er omheen.

Ten slotte zijn het natuurlijk niet alleen de kleinste ETF's die noodgedwongen sluiten. Mochten grotere ETF's niet aan de rendementsverwachting voldoen, dan gaan die er ook uit, zoals dat ook voor actieve fondsen geldt, die geen geld opleveren.