BREXIT wordt BRINO

Er is een grote kans op een Brexit In Name Only (BRINO) als het VK volgend jaar de Europese Unie verlaat. Dat schrijft hoofdeconoom Léon Cornelissen van Robeco in de whitepaper BRINO - Brexit In Name Only?

Cornelissen verwacht dat het Noorse model – half in, half uit – de enige mogelijke oplossing is. Voor een ander model is volgens hem de beschikbare tijd gewoon te beperkt. "Het Noorse model is de enige haalbare optie om de complexe kwestie van de grens tussen Ierland en Noord-Ierland op tijd op te lossen."

Tweespalt

De keuze voor het Noorse model zou betekenen dat het VK de EU op de geplande datum van 29 maart 2019 verlaat, maar gedurende een overgangsperiode van minimaal twee jaar, en waarschijnlijk langer, wel binnen de interne markt en de heffingsvrije douane-unie blijft.

De Britse premier Theresa May heeft al gesuggereerd dat dit op de korte termijn de best haalbare optie zou zijn, hoewel zij daardoor dagelijks verzet van de parlementsleden van haar eigen Conservatieve Partij tegemoet kan zien. Een aantal van hen wil immers een volledige exit.

Van wereldmacht tot vazalstaat

“Twee jaar na het referendum van juni 2016, dat de wereld op zijn kop zette, worstelt het VK nog steeds met het maken van afspraken die na een probleemhuwelijk van 45 jaar moeten leiden tot een nette scheiding”, zegt Cornelissen in de whitepaper die de verschillende Britse opties bespreekt.

“Het vertrek uit de Europese Unie blijkt het moeilijkste te zijn wat het VK tot dusver in vredestijd heeft moeten presteren, omdat de Conservatieve Partij almaar blijft ruzieën over wat men nu eigenlijk werkelijk wil. En ondertussen tikt de klok door en resteert er nog minder dan een jaar om iets van een regeling te treffen voordat het VK in maart 2019 juridisch uit de EU stapt.”

De keuze voor het Noorse handelsmodel maakt het VK wel tot een vazalstaat van de EU. Dat hoeft geen probleem te zijn, want het Noorse handelsmodel heeft van Noorwegen een succesvol en welvarend land gemaakt.

Liever zacht

Het grootste probleem is volgens Cornelissen dat de uitkomst van het referendum alleen dicteerde dat het VK moest vertrekken. Niet hoe en onder welke voorwaarden. "Waar het om draait, is of het VK moet gaan voor een zachte brexit waarin het lid blijft van de interne markt, of voor een harde brexit waarin men het blok volledig de rug toekeert. Beide opties brengen zo hun eigen problemen met zich mee."

Cornelissen: “Een zachte brexit is economisch de meest gunstige oplossing voor het VK en lost een heel scala aan vraagstukken op, waaronder de complexe kwestie van de Ierse grens, waarbij Noord-Ierland uit de EU gaat, maar Ierland wel lid blijft. In dat geval blijft de interne markt namelijk overeind."

Deze keuze betekent dat het VK moet accepteren dat er vrij verkeer is van mensen en dat er een bijdrage aan de EU-begroting moeten worden geleverd. "Maar dat lost nu juist de twee politieke problemen die ten grondslag liggen aan de vertrekcampagne niet op – een kennelijk te grote stroom aan immigranten en het idee dat Londen wordt geregeerd door Brussel," zegt Cornelissen.

Desastreus hard

“Maar," zo vervolgt Cornelissen. "Een harde brexit lost ook niet alle politieke problemen op. Dat zou de terugkeer betekenen van een harde grens met Ierland en douanecontroles, iets wat in strijd is met het Goede Vrijdagakkoord van 1998 dat vrede bracht in Noord-Ierland na lange periodes van onrust en geweld."

Ook economisch wordt deze optie volgens Cornelissen beschouwd als desastreus, omdat de VK dan het grootste handelsblok ter wereld verlaat en daarmee de onbelemmerde toegang verliest tot een markt van meer dan 500 miljoen mensen. “Bovendien roept het de vraag op wat dan het toekomstige handelsmodel van het VK moet worden, aangezien ieder model wel gepaard gaat met een of ander probleem.

Cornelissen: "Van welke kant we het ook bekijken – van het uitonderhandelen van een regeling à la Canada tot het compleet de rug toekeren van de EU en het terugvallen op de voorwaarden van de Wereldhandelsorganisatie met haar talloze heffingen – niets is zo goed als een BRINO. Behalve dan natuurlijk het lidmaatschap van de EU.”

Allemaal keuzes

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Opnieuw stemmen?

Dit roept volgens Cornelissen de vraag op of de brexit nog geannuleerd kan worden, vooral met het oog op de groeiende oppositie in het ‘Remain’-kamp. Hij geeft maar meteen het antwoord: "Maar de grote politieke partijen houden eraan vast, de publieke opinie is niet erg gewijzigd en zelfs een referendum ter goedkeuring van de definitieve overeenkomst zou overladen zijn met juridische problemen."