Centrale banken moeten gevecht aangaan met bitcoin & co

"Niets is erger voor centrale banken dan het verliezen van hun grip op de eigen valuta. De centrale bank van China greep daarom vorige week maandag in, door de handel in crypotcurencies aan banden te leggen." Zo opent Huw van Steenis (zie foto), hoofdstrateeg bij Schroders zijn column, getiteld Bitcoin's bite: why central banks should clamp down on cryptocurrencies. Het verhaal verscheen eerder deze maand in de Financial Times.

Maar er is voor de centrale banken meer om bezorgd over te zijn dan de komst van bitcoin & co. Achter de schermen groeit volgens Van Steenis de bezorgdheid over de gevolgen van ontwrichtende technologie voor het banken- en het betaalsysteem. "De Baselcommissie wijdde deze zomer vele en dikke rapporten aan het thema."

Tot nu toe valt het wel mee met de dreiging van tech. Van Steenis: "Fintech-innovators in de financiële dienstverlening lijken minder verstorend te zijn dan gedacht, omdat ze niet in staat zijn gebleken de concurrentieverhoudingen in de zwaar gereguleerde sector op te schudden. Technologie heeft vooral geleid tot een duidelijke verbetering van de klantenservice en een sterke daling van de kosten van betalingen."

Vier belangrijke vragen

Dat wil niet zeggen dat er bij gewone en centrale banken, apart van cyberaanvallen, geen zorgen leven over de disruptieve kracht van tech. Van Steenis onderscheidt vier belangrijke vragen van banken momenteel:

1. "Zullen de banken, waarin zoveel energie is gestoken om ze veiliger te maken, nu worden verzwakt door nieuwe toetreders op de markt? Anders gezegd, komt er een Amazon in de bankensector? Van Steenis: "Banken dachten dat regulering een drempel zou opwerpen voor nieuwe spelers. Maar het dringt nu door dat rivalen uit de niet-financiële wereld de meest winstgevende delen van de sector willen overnemen, zodat de sterk gereguleerde banken achterblijven met de minder winstgevende activiteiten" 
2. Gaan banken een minder belangrijke rol vervullen in de kredietverlening, omdat een deel daarvan verschuift naar vermogensbeheerders? Van Steenis: "Inmiddels is de private debtmarkt volgens databedrijf Prequin al meer dan 600 miljard dollar groot."
3. Is de groeiende afhankelijkheid van banken van grote technologiebedrijven, die hun infrastructuur inrichten en beheren, gevaarlijk? Beleidsmakers houden de ontwikkeling nauwlettend in de gaten.
4. Verliezen centrale banken de controle over betalingen als door private partijen uitgegeven cryptovaluta een vlucht nemen? Centrale banken vrezen dat zij door het toenemend gebruik van cryptocurrencies het betaalsysteem niet meer adequaat kunnen monitoren. Een steeds groter deel valt buiten hun gezichtsveld. "Zeker in de strijd tegen terrorisme en georganiseerde misdaad is dit ongewenst," schrijft Van Steenis. "In het extreemste scenario vrezen centrale banken zelfs dat zij de controle over de geldhoeveelheid verliezen."

Actie!

Tot voor kort maakten beleidsmakers zich niet echt druk over cryptovaluta, omdat zij beperkte voordelen boden ten opzichte van het reguliere geld. Van Steenis: "Zij zijn niet waardevast, niet algemeen geaccepteerd als ruilmiddel, en ook minder veilig als gedacht. Maar als het gebruik van cryptovaluta blijft groeien, dan stijgt ook de kans dat centrale banken zich ertegen gaan verweren, met name in markten waar men bang is voor kapitaalvlucht of georganiseerde misdaad. Dat zal speculanten en enthousiastelingen niet stoppen, maar wel hun vermogen beperken om een parallelle munt te creëren."

Volgens van Steenis is het inperken van crypotvaluta's niet de enige weg die centrale banken moeten volgen. Mogelijk zullen centrale bankiers het belang inzien van het aantrekkelijker maken van de eigen valuta. Van Steenis: "Efficiëntere protocollen voor elektronisch betalen dragen hieraan bij. Blockchaintechnologie kan daarbij helpen. Tegelijkertijd is het voor de ECB en BoJ een extra reden om hun gevaarlijke experiment van negatieve rentes zo snel mogelijk te staken."