Beleg anders dan de kudde

Op misschien wel de belangrijkste beursdag van het jaar - verkiezingen in de VS - ligt het voor de hand om te kijken hoe andere beleggers reageren op de verkiezingsuitslag. Echter, kuddegedrag kan heel gevaarlijk zijn, vindt ook superbelegger Warren Buffett. 

De vijf meest gevaarlijke woorden in de ondernemingswereld zijn: Alle anderen doen het ook. - Warren Buffett

Deze uitspraak van Buffett kan net zo goed van toepassing zijn op de beleggingswereld. We zien het bij start-up bedrijven die de strategie van marktleiders in hun sector volgen, bij consumenten die de druk voelen om bij te blijven en daarom upgraden naar het nieuwste model smartphone en bij beleggers die beleggingen kopen of verkopen, simpelweg omdat kennelijk iedereen dat doet.

Maar wat zijn nu eigenlijk de oorzaken van kuddegedrag? Waarom gebeurt het zo vaak op basis van relatief weinig informatie? En waarom gaan mensen ermee door als die informatie of het gedrag zelf misplaatst is?

De antwoorden op die vragen kunnen we vinden in een fenomeen dat social proof wordt genoemd. We spreken van social proof wanneer mensen de acties van anderen volgen in een poging om het juiste gedrag te volgen in een bepaalde situatie.

Social proof

Deze krachtige impuls om aan te sluiten bij gevestigde patronen of om mensen die worden gezien als autoriteiten op een bepaald gebied te volgen, is het sociale bindmiddel dat kuddes samenbrengt.

Social proof is in feite de onderliggende psychologische overtuiging die de basis vormt voor kuddegedrag en groepsdenken. Social proof leidt tot kuddegedrag van beleggers, waardoor zeepbellen in de markt kunnen ontstaan en weer uit elkaar kunnen klappen.

Wanneer de aandelenmarkten dalen zet social proof onze emoties sterk onder druk. Dit spoort ons aan om te verlopen als we zien dat anderen dat ook doen. Waarom verkopen die andere beleggers? Weten zij iets dat ik niet weet?

Irrationele antwoorden

Onderzoek op het gebied van behavioural finance heeft uitgewezen dat de antwoorden op die vragen verrassend irrationeel kunnen zijn. Beleggers verkopen gewoon omdat anderen dat ook doen en ze hebben daarvoor geen rationele reden nodig, zo blijkt uit onderzoek.

Op basis van gegevens over aandelenposities weten we dat beleggers steeds meer op de korte termijn denken. De aanhoudperiodes zijn sinds 1985 aanzienlijk korter geworden. Vooral Chinese beleggers handelen op korte termijn.

Institutionele beleggers domineren de Chinese markt, maar uit cijfers is gebleken dat kleine beleggers nu goed zijn voor 80% van de dagelijkse handel op de binnenlandse beurzen. Dit maakt het waarschijnlijker dat, ingeval deze particuliere beleggers een daling van de Chinese markten veroorzaken, andere markten mee zullen dalen door de werking van social proof en kuddegedrag.

In de gesynchroniseerde en geglobaliseerde wereld van vandaag hoeft er in feite maar één dominosteen om te vallen om een kettingreactie uit te lokken. Het is dan ook geen verrassing dat alle succesvolle beleggers het over één ding eens zijn: denk niet als de kudde, maar op lange termijn.