Hoe de beurskoers banen vernietigt

Activistische aandeelhouders kopen aandelen in bedrijven en stellen vervolgens eisen aan het bestuur, met als doel om de beurskoers te laten stijgen. Dit soort beleggers kan rekenen op kritiek van een andere belegger, namelijk Laurence Fink.

Fink staat aan het hoofd van BlackRock, de grootste vermogensbeheerder ter wereld, en is dus een van de machtigste mensen van Wall Street. Strategiën die door activistische aandeelhouders worden opgedrongen, zijn volgens de CEO van BlackRock slecht voor de werkgelegenheid en de economie.

Banen vernietigen
De New York Times hield gisteren een conferentie in Manhattan, waar Fink onder meer zei dat activistische aandeelhouders "banen vernietigen." Bedrijven zouden zich bezig moeten houden met het creeëren van banen en investeren in nieuwe projecten in plaats van het gehoorzamen van gretige beleggers.

“If you asked me if activism harms job creation, the answer is yes," aldus Fink. 

Het standpunt van Fink is zeker niet uniek of nieuw, maar het is bijzonder vanwege de boodschapper. Met meer dan 4,5 biljoen dollar aan vermogen onder beheer, is de financiële dienstverlener veruit de grootste belegger ter wereld. Je zou zeggen dat als er iemand voor meer aandeelhouderswaarde moet strijden, dat het BlackRock is.

Op korte termijn is dat misschien waar. Maar Lawrence Fink kijkt verder dan zijn kwartaalrapport lang is. Het is voor een individueel bedrijf compleet logisch om de lonen laag te houden, te bezuinigen en zodoende meer winst voor de aandeelhouders eruit te persen. Dat is immers goed voor de beurskoers.

Spulletjes kopen
Maar dat gaat voorbij aan het macro-economische plaatje. Als alle grote bedrijven de hand op de knip houden, niet investeren in personeel, geen nieuwe projecten opstarten en alle winst naar de aandeelhouders sturen, zal er een enorme terugval ontstaan in de vraag. Welke Amerikaan kan na tien jaar loonmatiging en stijgende prijzen, straks nog shoppen bij Walmart? 

Dat is een zorgelijke ontwikkeling voor BlackRock. De gigantische vermogensbeheerder kan het niet zoveel schelen als een enkel bedrijf in de komende 12 maanden zijn beurskoers oppompt, het heeft veel meer baat bij een economie, waar een structurele vraag is naar producten en diensten.

Buybacks
William Lazonick, professor economie aan de Universiteit van Massachusetts Lowel, toonde in een paper die is gepubliceerd in de Harvard Business Review, dat bedrijven in de afgelopen tien jaar te veel zijn aandeelhouders in de watten hebben gelegd door hoge dividenden uit te keren en grootschalige share buybacks te doen. 

"Kijk eens naar de 449 bedrijven die van 2003 tot 2012 genoteerd waren in de S&P 500," schrijft Lazonick. "In die periode gebruikten deze bedrijven 54% van hun winst - in totaal 2,4 biljoen dollar - om hun eigen aandelen terug te kopen, bijna alles op de openbare markt. Dividenden waren goed voor nog eens 37% van de omzet. Dat laat weinig ruimte over voor investeringen in productiviteit of hogere inkomens voor werknemers."

Bonus vangen
Overigens ligt het probleem niet alleen bij activistische aandeelhouders die uit zijn op een hogere beurskoers. Lazonick legt het probleem in zijn paper bij de beloningen van bestuurders, die voor een groot deel afhankelijk zijn van de beurskoers. Ook bestuurders van bedrijven hebben dus een trigger om op korte termijn te kiezen voor een hogere winst per aandeel. 

Het is voor aandeelhouders van alle soorten - activistisch, hedgefondsen, pensioenfondsen, particulieren etc - echter van belang dat multinationals weer gaan investeren in werknemers en innovatie. VVD-lid Robin Fransman verwoordde dat een keer als volgt: one man's worker is another man's customer.

@RubenMunsterman Mijn citaat is one man's worker is another man's customer

— Robin Fransman (@RF_HFC) December 12, 2014