De kunst van het risicobeheer

In een structureel veranderde omgeving moeten beleggers leren op een nieuwe manier naar risico's in de portefeuille te kijken .Drie professionals Lars Dijkstra (Kempen), Bob Jolly (Schroders) en Michel Alofs (Optimix) geven hun visie.

Bob Jolly
head Global Macro Schroders

Historie
"Bij risicoanalyse wordt traditioneel gekeken naar risicomaatstaven uit het verleden. Maar net als bij rendementen geldt ook voor risicoparameters dat het verleden niet noodzakelijkerwijs een goede gids is voor de toekomst. Als de markt structureel veranderd is, zullen de risicomodellen die oude parameters gebruiken de risico’s over- of juist onderschatten. Op dit moment hebben we te maken met een web aan factoren die een structurele verandering teweeg kunnen brengen. Dat betekent dat risicomodellen gedoemd zijn om heel gevaarlijk te zijn. Je kunt een auto niet sec op de achteruitkijkspiegel besturen. Normaal is de impact van veel events beperkt, maar het beleggingsklimaat is nu niet normaal. In de obligatiemarkt heb je nu een heel beperkte upside en een groot risico op ongelimiteerde verliezen. Daarom geldt zeker op dit moment: beleg actief in vastrentend."

Bedrijfsobligaties
"Bij obligaties is de normale investment casedat je ze koopt rond de nominale waarde, je strijkt de coupon op en krijgt aan het einde je geld terug. Inmiddels zijn de risico’s nu zo dat je én je coupon en de aflossing aan het einde kunt mislopen. Niet alleen bij staatsobligaties van minder kredietwaardige landen, ook bij bedrijfsobligaties. Die bestaan immers uit staatsobligaties plus de spread. Uit oogpunt van risicobeheer moet je rekening houden met potentieel extreme uitkomsten, met een groot linker staartrisico. Je eet kleine hapjes als een muis, maar de kans is dat je op een dag moet poepen als een olifant."

Kunst
"In 90% van de gevallen geven de risicomodellen geen probleem. Maar als er paniek ontstaat, bijvoorbeeld door een olieschok, dan lopen de correlaties op, knalt de volatiliteit omhoog en neemt de kans op wanbetalingen toe. Dan werken historische modellen niet meer. Daarom is risicobeheer net zo goed een kunst als een wetenschap. Je moet denken in scenario’s: als er een flink staartrisico optreedt, hoe kun je het effect daarvan beperken? Hoe kun je een kostenefficiënte hedge aanbrengen? Dat is het kunstaspect van risicobeheer: het schilderen van potentiële uitkomsten van verschillende scenario’s."

Monitoren
"De historie biedt inzicht, maar je moet elk moment, real time, de bewegingen in je portefeuille monitoren om te kunnen begrijpen wat je portefeuille doet bij verschillende omstandigheden, hoe de risico’s binnen je portefeuille zich onderling verhouden, hoe hedges werken onder verschillende marktomstandigheden. Zeker nu, nu de consumenten, centrale banken en politiek veel minder flexibiliteit (over) hebben, om klappen op te vangen. Als er iets gebeurt, is de impact in potentie veel groter nu dan in het verleden. De volatiliteit zal veel harder oplopen. De secundaire markt is illiquide en biedt weinig vluchtruimte. En tegelijk moet je daar niet helemaal op voorsorteren, je moet een portefeuille bouwen voor elk beursklimaat."

• Dit artikel werd eerder gepubliceerd in de juni-uitgave van IEXProfs magazine