Twee portefeuilles met impact

Impactbeleggen is aan een opmars bezig. Helemaal nu ook grote zakenbanken zoals Goldman Sachs en BlackRock zich op deze markt – tot voor kort voorbehouden aan kleinere partijen, vooral van oudsher duurzame vermogensbeheerders – toetreden.

Maar wat is beleggen met impact? Hoe richt u een impactportefeuille in en wat kunnen daar allemaal voor soorten investeringen in zitten?

Wij legden een casus voor aan twee partijen die zich bezighouden met impactbeleggen: Triodos Investment Management en BlackRock. Casus: Een pensioenfonds wil vijf miljoen van zijn beheerd vermogen beleggen met impact en heeft een beleggingshorizon van twintig tot dertig jaar.

Ze weten niet zo goed wat ze willen, wat raden jullie ze aan? Dit is wat zij de ideale portefeuilleverdeling vinden voor dit zoekende pensioenfonds met vijf miljoen beschikbaar voor impactbeleggingen.

De impactportefeuille van Triodos

Els Ankum-Griffioen, senior manager Investor Relations geeft als eerste toelichting op de portefeuille dat zij bij alle portefeuilles uitgaan van maatwerk. “In de praktijk zouden we een structurering doen voor een pensioenfonds op basis van maatwerk, rekening houdend met de voorkeuren van het fonds, verdeeld over alle assetclasses en thema’s. Omdat we verder weinig weten van dit fictieve pensioenfonds, hebben we ervoor gekozen om de bestaande structurering vanuit het Triodos Multi Impact Fund te volgen. Het Triodos Multi Impact Fund is ons fund-of-funds met een vastrentend profiel, dat voor 70% investeert in onderliggende Triodos-fondsen en voor 30% in green bonds.”

“Bij al onze investeringen draait het niet alleen om risico-rendement, maar nadrukkelijk ook om de impact. We hebben in dit geval voor de structurering vanuit Triodos Multi Impact Fund gekozen omdat dit fonds alle thema’s van de markt voor impactbeleggen bestrijkt. Van microfinanciering tot schone energie en beleggen in beursgenoteerde bedrijven die duurzaam opereren. Spreiding vinden wij van groot belang. Niet alleen uit risico-oogpunt, spreiding op impact is ook van belang,” aldus Raymond Hiltrop, fondsmanager van het Triodos Multi Impact Fund.

Meetbare impact

Het fonds is ook gespreid over alle assetklassen - aandelen, obligaties, leningen, private equity - en wordt wekelijks geherbalanceerd. Pensioenfondsen kunnen ook kiezen om dat bijvoorbeeld per kwartaal te laten doen. Kritische beleggers geven vaak aan dat impactbeleggen zo lastig te meten is. En dat zij daarom nog aarzelen in deze duurzame beleggingscategorie te beleggen.

“Alle impactthema’s in het fonds van Triodos zijn meetbaar. Daarvoor hanteren we indicatoren. Van de hoeveelheid microfinanciering die we verstrekken en de impact die dat heeft op lokale ondernemers, hun families en hun leefomgeving tot het aantal kilowatturen zonne-energie die worden opgewekt.”

Maar Triodos Investment Management wil wel benadrukken dat het niet alleen gaat om de meetbare cijfers. “We ondersteunen bijvoorbeeld met het Triodos Cultuurfonds ook Nederlandse kunst en cultuur. Als we dan alleen zouden kijken naar hoeveel mensen een show of tentoonstelling hebben gezien, dan zouden we alleen megaprojecten en megatheaters in overweging moeten nemen, terwijl het juist zo belangrijk is om ook kleinere culturele instellingen te financieren.”

Dagelijks verhandelbaar

De indicatoren van de portefeuille zijn in lijn met de Sustainable Development Goals van de VN. Ankum-Griffioen: “Zo meten we voor microfinanciering onder andere hoeveel vrouwen en boeren we bereiken met de portefeuille. Daarmee kunnen we bijvoorbeeld meten of we die doelgroep daadwerkelijk bereiken.”

Liquiditeit is een andere kwestie waar impactbeleggers – zeker de grotere partijen – tegenaan kunnen lopen. De markt voor impactbeleggen groeit, maar is vergelijkbaar met duurzaam beleggen in het algemeen nog klein. Het pensioenfonds uit de casus belegt voor de (zeer) lange termijn, maar moet misschien af en toe verkopen bij herbalanceren of om aan hun verplichtingen te voldoen.

Van de onderliggende fondsen in het fund–of- funds van Triodos is meer dan de helft dagelijks verhandelbaar. De groene obligaties, die 30% van de portefeuille van het fonds uitmaken, zijn voor 100% dagelijks verhandelbaar. De green bonds moeten voldoen aan de green bond principles om in aanmerking te komen voor opname in de portefeuille.

Geen green washing

Fondsmanager Hiltrop kijkt daar streng naar. “De markt voor green bonds groeit enorm. De vraag is hoeveel uitgevers zich echt aan de regels houden en hoe vaak er sprake is van green washing [obligaties verkopen als green bonds terwijl ze niet voldoen aan de green bond principles; red.]. Green washing willen we uitsluiten, dus onze selectie is zeer uitgebreid.”

Elk kwartaal doet de fondsmanager een strategische heroriëntatie. “Dat betekent dat we kijken of de themaverdeling, gezien de vooruitzichten van de onderliggende fondsen, nog passend is. In de praktijk zullen we lang niet elk kwartaal aanpassingen doen. Dit kwartaal wordt de eerste keer sinds de oprichting van het fonds, vijf kwartalen geleden, dat we de portefeuilleverdeling mogelijk een beetje willen aanpassen.”

Het pensioenfonds uit de casus heeft een lange beleggingshorizon, twintig tot dertig jaar, langer dan de beleggingen in de portefeuille van het Triodos Multi Impact Fund, zo’n tien tot twintig jaar. Is dat geen probleem?

Hiltrop: “De fondsen beleggen voor de lange termijn in thema’s die helemaal lange termijn zijn. De impactthema’s kunnen er over 25 jaar wel anders uitzien; 25 jaar geleden was er ook nog maar een enkel windturbinebedrijf, nu is dat een grote markt. En green bonds zijn bijvoorbeeld ook echt iets van de laatste jaren. We zullen altijd interessante impactthema’s volgen. En ons steeds afvragen en onderzoeken welke beleggingscategorieën en projecten het beste binnen onze fondsen passen.”

De impactportefeuille BlackRock

Bij BlackRock maakt impactbeleggen deel uit van een drietraps duurzaam-beleggen-raket. Die bestaat uit drie onderdelen: uitsluitingen, ESG-beleggingen en echt alleen impactbeleggen. De duurzame portefeuille die ze voor het fictieve pensioenfonds hebben opgebouwd bestaat ook uit deze drie onderdelen.

BlackRock ontwikkelt duurzame producten en oplossingen binnen alle assetcategorieën, zodat klanten hier binnen hun gehele beleggingsportefeuille rekening mee kunnen houden. Bij het samenstellen van een duurzame portefeuille voor een klant kijken zij naar drie zaken, aldus John McKinley, director en lid van het Impact Team van BlackRock.

“We kijken eerst naar wat de klant in portefeuille heeft. Om dit te kunnen doen hebben we MSCI-data op het gebied van ESG in handelsplatform Aladdin geïntegreerd. Hiermee bekijken we de huidige assetallocatie van een klant en beoordelen we hoeveel exposure hij heeft naar verschillende ESG-risico’s, exposure naar carbon bijvoorbeeld. Met deze informatie helpen we klanten hun beleggingsdoelen vast te stellen. Dit houdt in dat we kijken naar de beleggingshorizon, de risicotolerantie en welke duurzame doelen passen bij de financiele doelen. Daarna kan de klant tot actie overgaan en de portefeuille aanpassen door duurzame beleggingen toe te voegen aan specifieke assetallocatieklassen die passen bij hun doelen.”

Meer duurzame data beschikbaar

“De ideale duurzame of impactportefeuille kan uit een goede mix van aandelen en obligaties, beursgenoteerd en niet-genoteerd, actief beheerde en indexfondsen en ETF’s bestaan,” vult Isabelle Rucart aan. Zij is specialist duurzaam beleggen in ETF's en indexfondsen in de EMEA-regio. “Neem bijvoorbeeld de iShares MSCI SRI-ETF’s die we voor deze portefeuille gekozen hebben. We gaan daarbij uit van standaard aandelenindices op duurzame leest, zodat het risico-rendementsprofiel voor de klant vrijwel hetzelfde blijft als bij een reguliere portefeuille. Maar dan wel met een veel beter ESG-profiel en minder CO2-uitstoot.”

Om het effect van de impactbeleggingen te meten, maakt BlackRock gebruik van verschillende bronnen. “Meer en meer ondernemingen publiceren data over in hoeverre zij duurzaam opereren. En het blijkt dat hoe duurzamer een bedrijf onderneemt, dus hoe hoger hun ESG-rating is, hoe beter de cijfers en resultaten van dit bedrijf zijn. De corporate governance brief die Larry Fink jaarlijks naar CEO’s stuurt, ging dit jaar ook in op de impact van ESG-factoren op de financiele resultaten.”

McKinley: “Om duidelijk te zijn, duurzaam beleggen is geen kwestie van liefdadigheid bij BlackRock. We focussen bijvoorbeeld op het vinden van innovatieve manieren om sterke financiële resultaten te behalen met specifieke sociale en milieudoelen via onze impactstrategieën. Voor het BSF Impact World Equity Fund bijvoorbeeld, maakt BlackRock gebruik van big data om een compleet overzicht te krijgen van de sociale en milieu-impact van een onderneming. Als je een bedrijf vraagt of het zich goed gedraagt, zal het waarschijnlijke antwoord ja zijn."

"De innovatie hier is het gebruik van big data om de zelf-gerapporteerde gegevens te vergelijken met niet alleen wat een bedrijf zegt dat het doet, maar belangrijker nog, om te beoordelen wat een bedrijf daadwerkelijk doet met betrekking tot specifieke thema's met betrekking tot de gezondheid, het milieu en corporate citizenship. Deze aanpak stelt ons in staat om de positieve impact van een bedrijf te meten en houdt rekening met de mogelijke negatieve impact door te kijken naar rechtszaken, geschillen en andere kwesties met betrekking tot controverse en corporate governance.”

ESG in opkomende markten een must

Hoe belangrijk is liquiditeit voor de portefeuille van de klant uit de casus? Rucart: “Door te kiezen voor een aantal dagdagelijks verhandelbare ETF’s, is die in ieder geval voldoende liquide. We gaan er natuurlijk wel vanuit dat de klant kiest voor het thema duurzaam beleggen met de lange termijn in het achterhoofd. ESG-risico’s en kansen kunnen zich voordoen voor de korte en langere termijn. De klimaatverandering is een langetermijnrisico en investeren in het verbeteren daarvan een long term play. Maar door de keuze voor een aantal goed verhandelbare producten kan de klant ook tactisch alloceren binnen duurzaam. Als hij bijvoorbeeld in wil spelen op een nieuwe trend.”

Een relatief groot deel van de portefeuille wordt belegd in Amerikaanse ondernemingen. Rucart: “Amerikaanse aandelen vertegenwoordigen een groot aandeel van de traditionale wereldwijde aandelenbenchmarks, maar het is niet zo dat we een bias hebben naar de VS. We beleggen er met deze portefeuille minder in dan in de MSCI (Developed) World, waarin 60% Amerikaanse bedrijven zit.”

Opkomende markten krijgen ook een vaste plek in deze portefeuille. “Klopt, de bedrijven die daar duurzaam opereren geven historisch gezien een veel beter rendement dan ondernemingen die niet duurzaam opereren. Denk aan milieuschandalen en problemen door het slecht behandelen van werknemers. Eigenlijk zouden dus alle beleggers ESG in opkomende markten moeten overwegen, dat vermindert het risico en zorgt voor een potentieel beter rendement,” aldus Rucart.

Hoe vaak een door BlackRock samengestelde ESG- of impactportefeuille herwogen moet worden, hangt af van de klant. “Als impact deel uitmaakt van de core-strategie van de klant, dan zullen we dat minder vaak doen dan voor klanten die uit tactische overwegingen in ESG zitten.”