Gangmaker op elk feest

Ik ben de gangmaker op het verkeerde feest

Het is de bekende zin uit het prachtige nummer van Acda & De Munnik. Het geeft een beetje mijn gevoel weer. De Lipper Awards zijn net uitgereikt aan de fondsen die het afgelopen jaar een mooie prestatie hebben geleverd. Ze hebben het ongetwijfeld verdiend.

IEXProfs heeft terecht de loftrompet over deze fondsen geblazen. Net als vorig jaar. Maar ik ben kritisch en vraag mij af of de winnaars van destijds het dit jaar weer goed hebben gedaan. Ik moet dat maar eens gaan uitzoeken.

Ja, ik ben de gangmaker op het verkeerde feest.

Ik heb, en steek dat niet onder stoelen of banken, een voorkeur voor passief beleggen, in fondsen die niet meer doen dan de index volgen. Niet méér inderdaad, maar dat is ook genoeg. Genoeg in relatie tot veel actieve tegenhangers. Uit onderzoek blijkt dat actief beheerde beleggingsfondsen doorgaans niet hun benchmark verslaan.

Dus ja, ik ben de gangmaker op het verkeerde feest.

Klinkende zege

Ik heb ook wel een aanleiding voor mijn kritische noten over actief beheer. Al een paar jaar ben ik verzeild in een battle met de actieve IEX Fonds 40-index, een door IEXProfs samengestelde verzameling van veertig beleggingsfondsen. “Mijn” IEX Index 20+ is de ETF-tegenhanger van die index. Deze behaalde het afgelopen jaar een klinkende overwinning. Mijn index kwam uit op 13,4%, de Fonds 40 bleef steken op 9,2%.

Ja, ik ben de gangmaker op het verkeerde feest.

Er zijn nog steeds veel fondsen die angstvallig dicht bij de index blijven en maar in beperkte mate posities innemen die daarvan afwijken: de indexknuffelaars spelen op safe en vallen zich ten opzichte van de index nooit een buil. Maar door de hogere kosten is een indexfonds vrijwel altijd de betere keus, en is het knuffelfonds geen aantrekkelijk alternatief.

Ja, ik ben de gangmaker op het verkeerde feest.

Het probleem met actieve fondsen, die wel goed presteren, is dat in de snelle beleggingswereld, waar lange termijn niet veel verder reikt dan het volgende kwartaal, het zo lastig is toegevoegde waarde aan te tonen. Een sterk van de index afwijkende strategie kan tot goede resultaten leiden, maar op korte termijn ook tot slechte.

Weerbarstige markten

Hoe moet de belegger ervan overtuigd raken dat op lange termijn, in termen van risico en rendement, bovengemiddelde resultaten behaald zullen worden? Indexfondsen hebben geen enkele last van deze problematiek. Als de markt het slecht of juist goed doet, geldt dat ook voor het passieve fonds. Dat geeft duidelijkheid voor de naar de korte termijn kijkende belegger. De ETF heeft daarnaast geen last van performancevretende hoge kosten.

Ja, ik ben de gangmaker op het verkeerde feest.

Het lijkt erop dat beleggers de voordelen van indexbeleggen steeds scherper zien. De afgelopen tijd is zeker 80% van de instroom van nieuw geld naar passieve fondsen gegaan. Dat maakt het voor de actieve fondsen extra moeilijk de index te verslaan. De toenemende populariteit van indexbeleggen creëert zo zijn eigen momentum.

Ja, ik ben de gangmaker op het verkeerde feest.

Is het dan alleen maar kommer en kwel als het gaat om de actief beheerde fondsen? Toch niet, er is hoop. Inderdaad hebben actieve fondsen het moeilijk om de index te verslaan. Het zou gemiddeld gaan om 75% van de fondsen die daar niet in slagen. Dat betekent echter dat 25% wel beter presteert. Helaas is vooraf niet exact aan te geven welke fondsen dat zullen zijn.

Maar het is beslist niet zo dat actieve beleggers altijd slechter af zijn. Dat geldt al helemaal als niet (alleen) het rendement, maar (ook) de strategie als uitgangspunt wordt gekozen. Er zijn indicaties dat actieve fondsen beter presteren onder moeilijke marktomstandigheden. Dat geldt zeker als die omstandigheden anders zijn dan die in het verleden. De actieve manager heeft de mogelijkheid hier op in te spelen, beter dan de zogenaamde smart indexfondsen kunnen doen.

Makkelijk te verslaan

Sterker, ik denk dat de indexindustrie zichzelf op een mogelijke achterstand zet door de introductie van smart indices, die vaak op koerspatronen uit het verleden zijn gebaseerd. Misschien dat het actieve fonds niet in staat is de simpele index te verslaan. Anders zijn de mogelijkheden voor het verslaan van de ETF’s met gecompliceerde indices als onderliggende waarden.

Het zou mij niet verbazen als dit segment van de indexmarkt uiteindelijk het onderspit moet delven ten opzichte van de actieve fondsen. Een ander mogelijke kans voor de actief beheerde fondsen ligt in de grote populariteit van het indexbeleggen. Dat zou een opwaarts effect op de belangrijkste indices kunnen hebben. Mogelijk dat de grotere indices daardoor overgewaardeerd raken.

Dat zou in principe een kans voor de actieve fondsen moeten betekenen. Dan moeten ze natuurlijk wel bereid zijn een sterk van de index afwijkende strategie te volgen, met alle (korte)termijnrisico’s van dien. Maar toch, hier liggen mogelijkheden voor de uitgesproken fondsen.

En er is nog meer goed nieuws voor de actieve fondsen. Heel goed nieuws zelfs. Na twee magere jaren voor de actieve tegenhanger, ligt mijn passieve ETF20+ index in 2015 achter bij de actieve Fonds 40. Het laat zien dat de praktijk altijd weerbarstiger is dan de op basis van historische gegevens gebaseerde verwachtingen.

Zo ben ik uiteindelijk toch nog de gangmaker op het juiste feest.

Weinig spannends aan

En terecht, want de winnende fondsen van 2015  hebben bewezen in ieder geval het afgelopen jaar een goede prestatie te hebben geleverd. En dat is als aanhanger van indexbeleggen toch wel een beetje jaloersmakend. Immers, dat is wat indexfondsen toch wel moeten ontberen: een feestje voor buitengewone prestaties. Want die zullen de indexfondsen niet leveren.

Er is weinig spannends aan het fraaie dollarrendement van 13,24% dat iShares S&P500 behaalde, waar de bruto total return index 13,69% scoorde. Of het moet de outperformance zijn ten opzichte van de SPDR-concurrent die 13,16% over 2014 realiseerde.

Indexfondsen zijn saai en doen niets buitengewoons. Ze lenen zich dan ook niet voor een feestje, zoals die van de Lipper Awards, waar de fondsen met een onderscheidende prestatie in het zonnetje worden gezet. Dus heb ik nog een duidelijk nadeel van het indexbeleggen ten opzichte van de actieve fondsen te pakken.

Hoe dan ook, ik wens alle winnaars van harte geluk en hoop dat ze ook de volgende jaren tot onderscheidende prestaties zullen komen. Want goed presterende fondsen zijn de terechte gangmakers op het juiste feest.