“De rationele markt bestaat niet”

Nou, je gaat binnenkort met pensioen. Wat worden de nieuwe bezigheden?

“Ik denk dan aan interimwerk, wellicht nog wat klussen in assetmanagement. Ik doe inmiddels al een dag bestuurswerk. Ze mogen me bellen. Ik ben nog steeds nieuwsgierig. Maar ik ga zeker niet fulltime werken. Dat heb ik trouwens vanaf de geboorte van onze dochter in 1991 ook niet meer gedaan. Dat was de afspraak met mijn vrouw. Officieel ga ik deze maand met pensioen. Dan word ik 67. Maar ik blijf nog kort aan als achtervang.”

Wat ga je straks vooral missen?

“De inhoudelijke discussie over alles wat de markten beweegt, om met collega's en fondsmanagers diep in de portefeuille te duiken, en in de huid van de fondsmanager te kruipen om te ontdekken en snappen hoe deze denkt en handelt. Werken in de beleggerswereld is erg afwisselend. Er is altijd wel wat aan de hand. Je leeft in de actualiteit. Dat houdt je scherp. Het is monopoly spelen maar dan wel met veel meer trends. Er is de laatste jaren overigens wel veel spel bijgekomen.”

Kun je een leven voorstellen zonder flikkerende koersborden?

“Die koersborden zijn minder interessant dan wat erachter schuilgaat. Dat is lang niet altijd meteen duidelijk en daar moet je over nadenken. Dat kan gelukkig altijd nog.”

De beurs houdt de aandacht van Wouter Weijand?

“Zeker. Vooral in brede zin. Ik blijf geïnteresseerd in de bigger picture. Dat heeft ook met mijn achtergrond te maken. Ik ben begonnen als vastrentende man. De obligatiemarkt is de moeder van alle markten. Daar begint toch veelal de onrust die daarna de aandelenmarkten op hol brengt.”

Wat zijn de belangrijkste veranderingen in vermogensbeheer geweest in de periode dat jij werkzaam was?

“De verdergaande specialisatie. Ik ben opgeleid als generalist, maar vanaf 1996 moesten we bij ABN AMRO, maar dat gebeurde ook bij andere assetmanagers, kiezen voor een beleggingscategorie of segment om ons verder te ontwikkelen. Generalisten konden niet meer. Ik wilde best aandelen doen maar dat wilde iedereen. Door mijn obligatie-achtergrond ben ik toen hoofd Europese fixed income geworden. In de jaren erna sprong ik van de ene grote beleggingscategorie naar de andere; van fixed income naar onroerend goed en toen naar aandelen. Dat was tamelijk ongehoord.”

Technisch gezien is er natuurlijk ook het een en ander veranderd in de beleggingswereld.

“De informatievoorziening is vooral veel beter geworden. Met een goede postduif kon je vroeger arbitreren. Tegenwoordig is alle informatie overal super snel beschikbaar. Arbitreren kan nu alleen nog als je een fractie van een seconden sneller bent dan de concurrentie.

De snelle beschikbaarheid van info maakt de handel eerlijker. Toen ik begin jaren tachtig bij Pierson begon, liep achter mijn bureau de ticker te ratelen. Dat was letterlijk ruis, maar ook de beste informatie die er toen beschikbaar was. Zo slecht was het toen met de informatievoorziening gesteld.

Bij mijn aanstelling voor ABN AMRO in 1988 vroeg ik om een Bloomberg terminal. Dat was in 1988. Zo een ding was duur, dus daar moest men wel over nadenken. Het verzoek werd gehonoreerd en zo was ik een van de weinigen bij ABN AMRO met toegang tot Bloomberg.”

Wat zal in de beleggingswereld altijd hetzelfde blijven?

“De marktuitdaging om fatsoenlijke beslissingen te nemen.”

Wat heb jij geleerd van al die jaren als beleggingsprofessional? “

"Dat de rationele markt niet bestaat. Miljoenen emotionele én nuchtere mensen ontmoeten elkaar op de beurs. Markten overdrijven, naar boven en naar beneden, en het duurt altijd langer dan men denkt voordat dat overdreven sentiment is overgedreven. Bescheidenheid is gepast voor wie denkt deze grote omslagen te kunnen timen. Omdat de rationale belegger niet bestaat, lijkt het me knap lastig voor AI om de beurswereld te betreden. Hoe moet je dat programmeren?"

"Omdat de rationale belegger niet bestaat, lijkt het me knap lastig voor AI om de beurswereld te betreden"

Wat was jouw beleggingshoogtepunt?

“Dat waren de putopties op de Amerikaanse beurs die we in de maanden voor de crash van 19 oktober 1987 hadden gekocht. Dat bleek een hele goede call. Om het nog mooier te maken kochten we die middag call-opties om die later die avond met een forse winst te verkopen. Ik ben vooral blij dat we onze klanten hebben kunnen behoeden voor veel ellende.”

Lucky shot?

“Dat kan ik niet beamen. Ik had die zomer het boek The great crash van John Galbraith gelezen. Dat gaat over de aanloop na de crash van 1929. Ik zag grote overeenkomsten met 1987. De markten kenden overdreven waarderingen en werden gedreven door een enorm enthousiasme. Dat kon niet goed gaan. Ik ben blij dat ik klanten heb kunnen behoeden voor veel ellende.

Wat me overigens wel opviel, was dat alleen de Amerikaanse markt in die periode echt professioneel was. Ook in slechte tijden bleef die goed functioneren. Hier in Europa nam niemand meer de telefoon op.”

Dieptepunt?

“De overname van ABM AMRO door Fortis aan de vooravond van de kredietcrisis was een dieptepunt in mijn loopbaan. We zaten met 425 mensen bij ABN AMRO asset management. Dat ging in een klap terug naar 60. Echt heel treurig.

Mijn grootste fout als belegger was het missen van het enorme herstel van bankaandelen in 2009. De banken konden weliswaar geen dividend meer betalen, maar zaten nog wel in de index en gingen in dat herstel soms wel vijf keer over de kop. Dat heeft ons High Income Equity Fund veel outperformance gekost. We waren te voorzichtig.”

Je maakte de overstap van een grootbank in 2016 naar een family office. Maakte dat jouw werk als beleggingsprofessional anders?

“Niet zozeer beleggingsinhoudelijk, maar ik had nu wel meer contact met de mens, de familie achter het vermogen, en dat geeft het werk een extra dimensie. Je voelt duidelijker voor wie je het doet. Het voelde alsof ik weer terug was bij Pierson. Werken voor rijke particulieren, vermogensfondsen en stichtingen, meer focussen op de individuele mens. Dat is toch iets heel anders dan omgaan met stroperige pensioenfondsen. Het was fijn om weer snel te kunnen schakelen.”

Inmiddels hebben we de AI-revolutie. Zijn beleggingsprofessionals in de toekomst nog wel nodig? Ofwel, zeg je precies op het goede moment het wereldje vaarwel?

“Ik denk niet dat al het geld straks door machines beheerd zal worden. Uiteindelijk dien je die ook te programmeren en dat doen mensen. Ik ga er nog steeds vanuit dat markten niet rationeel zijn waarbij beleggers voor gekke situaties komen te staan, waarbij de mens een keuze dient te maken. Maar misschien heb ik het helemaal mis en lijd ik aan het gebrek aan voldoende voorstellingsvermogen.”

Het lijkt erop dat de muur van zorgen, die beleggers moeten beklimmen, momenteel hoger is dan anders. Hoe sta jij daarin?

“Ja, ik denk dat er op elk moment wel een waslijstje van zorgen kan worden opgeschreven, al is de geopolitieke dreiging in de afgelopen paar jaar wel historisch hoger dan gemiddeld.

Wat ik tegenwoordig vooral zorgelijk vind, is dat er een einde is gekomen aan de trend om meer met ESG en SRI te doen. Inmiddels zijn er zoveel politieke verschuivingen in de wereld, dat bedrijven geweest, dat zelfs hele grote landen zowel de E als de S en de G uit het raam lijken te hebben gegooid.”

Is er iets waar je uitgesproken optimistisch over bent?

“Dat is China. Ik ben geen voorstander van het politieke systeem, maar daar wordt zo hard gewerkt en geïnnoveerd. Dat betaalt zich op lange termijn echt wel uit. Ik ben bang dat wij maar ook de VS de concurrentie met China steeds moeilijker aan kunnen. Neem Tesla. Dat is inmiddels al overschaduwd door het Chinese BYD.”

Ten slotte, wat zou jij particuliere beleggers willen meegeven om succesvol te zijn?

“Mijn boodschap: laat je niet gek maken door sociale media maar lees serieuze research, zoals FT. Dan kom je al een heel eind. Wie niet te veel wil timen, legt elke maand een vast bedrag in bij een beleggingsfonds of ETF, zodat zowel op hoge als op lage koersniveaus wordt gekocht: averaging up and down. Dat is zo gek nog niet voor de langere termijn.”