Handelsoorlog kan wereldeconomie over randje duwen

Amerikaanse groei vertraagt

Tot het derde kwartaal bleef de economische groei in de VS solide, met een binnenlandse vraag die met 3% groeide. Er zijn echter krachten die de economische vettagen. Investeringen in kapitaalgoederen, die tijdelijk werden gestimuleerd door een sterke stijging in vliegtuigaankopen, worden minder. De effecten van het IRA-plan op bedrijfsinvesteringen in de bouw vervagen. Hoge rentetarieven en vastgoedprijzen maken het moeilijk om een huis te kopen, vooral voor minder draagkrachtige huishoudens.

Ondanks de monetaire versoepeling zijn de kosten van consumentenkrediet niet gedaald, wat de vraag afremt. Als het beleid ongewijzigd blijft, zal de groei vertragen tot iets meer dan 2% in 2025 en zal de Federal Reserve het monetaire beleid blijven versoepelen.

Trump is terug

"De komst van Trump in het Witte Huis herschikt natuurlijk de kaarten en kan de economie uit koers brengen. Het is echter nog te vroeg om te zeggen hoe groot deze afwijking zal zijn", merkt Candriam’s scheidend hoofdeconoom, Anton Brender, op.

"Ten eerste is het onduidelijk welke campagnebeloften - tarieven, immigratie, belastingverlagingen, deregulering - daadwerkelijk zullen worden nagekomen. Ten tweede is geen van deze beloften specifiek genoeg om de effecten ervan precies in te schatten. Tot slot weten we ook niet wanneer deze maatregelen zullen worden genomen, wat ook bepalend zal zijn voor de economische situatie in 2025.

Anton Bender

Twee Amerikaanse scenario's

In dit stadium overweegt Candriam twee scenario's. De ene is relatief 'gematigd', waardoor de economie in verhouding weinig afwijkt van het huidige traject, waarbij hogere tarieven en een verdere beperking van immigratie leiden tot een lichte stijging van de inflatie en een beperkte vertraging van de monetaire versoepeling.

Een tweede scenario is ‘meer destabiliserend’ en kan niet worden uitgesloten: de president zal snel alle maatregelen uitvoeren die hij heeft beloofd, ondanks het soms extreme karakter ervan. Vanaf volgend jaar zou bijvoorbeeld niet alleen de illegale immigratie worden gestopt, maar zouden ook 1 miljoen migranten kunnen worden uitgezet.

In dit scenario leiden de tariefverhogingen tot een regelrechte handelsoorlog, loopt de inflatie aanzienlijk op, daalt de werkloosheid fors, waardoor de Federal Reserve gedwongen wordt om de rente te verhogen en glijdt de economie uiteindelijk af naar een recessie.

Eurozone: economische groei blijft zeer laag

In het derde kwartaal was de activiteit iets beter, dankzij Spanje en het effect van de Olympische Spelen in Frankrijk. Uit de economische onderzoeken blijkt echter dat de groei tegen het einde van dit jaar weer zal vertragen.

Wel zijn de kredietvoorwaarden voor leningen aan niet-financiële bedrijven niet langer aangescherpt en zijn ze zelfs versoepeld voor leningen aan huishoudens. Geholpen door de daling van de rente zouden de investeringen in woningen niet langer moeten krimpen en zelfs een voorzichtig herstel moeten vertonen.

Florence Pisani, aankomend hoofdeconoom van Candriam: "In een context van een vertraagde vraag hebben bedrijven weinig reden om hun investeringen te versnellen."

Ondanks de stijging van de koopkracht als gevolg van de desinflatie heeft vooral de consumptie nog steeds moeite om aan te trekken. "Met de vertraging in het creëren van banen en, in ieder geval in de twee grootste economieën van de eurozone, een onzekere politieke situatie, is het onwaarschijnlijk dat de consumptie sterk zal aantrekken", vervolgt Pisani. Het restrictieve begrotingsbeleid drukt de economische groei.

Florence Pisani

Europa kwetsbaar voor handelsoorlog

Over het geheel genomen zal de groei, net als in 2024, in 2025 waarschijnlijk onder de 1% blijven. Tegen deze achtergrond is de eurozone bijzonder kwetsbaar voor een handelsoorlog met de Verenigde Staten: een verhoging van de tarieven met 60% voor China en 10% voor alle andere economieën zou één procentpunt van de mondiale groei afsnoepen en 0,7 procentpunt van de groei in de eurozone.

De Duitse economie zal meer dan gemiddeld worden getroffen, met een groeiverlies van één procentpunt. Tegen deze achtergrond, en nu de hoge inflatie geleidelijk afneemt, heeft de ECB alle reden om haar monetaire beleid te blijven versoepelen.

China: Effectiviteit maatregelen beperkt

Ondanks een opleving van de economische groei in het derde kwartaal heeft China nog steeds te maken met deflatoire druk. De consumptie vertoont weinig groei en gaat gebukt onder de hoge jeugdwerkloosheid en het lage consumentenvertrouwen. Investeringen in onroerend goed blijven de bedrijvigheid remmen en herhaalde renteverlagingen hebben de verkoop van hypotheken niet weten aan te zwengelen. Investeringen in infrastructuur blijven vertragen.

De stabilisatie van de groei op ongeveer 4,6% in 2024 is voornamelijk te danken aan de verbetering van de externe balans. Tegen deze achtergrond heeft het Chinese Politbureau onlangs een reeks steunmaatregelen aangekondigd om de groeidoelstelling van 5% te halen.

"Deze beslissing weerspiegelt een groeiend bewustzijn bij de autoriteiten om de problemen aan te pakken, maar de reikwijdte van de tot nu toe aangekondigde maatregelen blijft beperkt", aldus Brender. Deze maatregelen zullen vooral de lokale overheden helpen, waarvan de financiële situatie sterk is verslechterd door de vertraging van de grondverkoop, en voorkomen dat de daling van hun uitgaven de activiteit nog verder afremt.

Beoogde Chinese groei van 5% uit zicht

"De meer directe steunmaatregelen voor huishoudens die in de pers worden genoemd, met name voor de laagste inkomens, zouden de activiteit op korte termijn enigszins kunnen stimuleren, maar ze lijken niet voldoende om de deflatoire krachten op lange termijn te keren, vooral als de handelsspanningen met de Verenigde Staten, verergerd door het tariefbeleid van Trump, toenemen", besluit Pisani.

Tegen deze achtergrond lijkt het onwaarschijnlijk dat de door de regering vastgestelde groeidoelstelling van 5% in 2024 of 2025 wordt gehaald.