Als ratio in emotie overgaat

"Beleggers blijven de banksector wantrouwen. Eind vorige week namen ze Deutsche Bank in het vizier. Het aandeel sloot vrijdag 8,5% lager af. Op de markt voor Credit Default Swaps, waar beleggers zich kunnen verzekeren tegen het faillissement van ondernemingen, benadert de ‘verzekeringspremie’ het hoogtepunt dat zich tijdens de uitbraak van de pandemie voordeed.

De trigger voor de turbulentie rond Deutsche Bank ligt niet zozeer bij de onderneming zelf in tegenstelling tot wat er bij Silicon Valley Bank en Credit Suisse gebeurde. Toegegeven, Deutsche Bank is het afgelopen decennium met de nodige schandalen en herstructureringen niet vrij van zorgen geweest, maar het proces om de bank opnieuw op de rails te zetten is veel verder gevorderd dan bijvoorbeeld bij Credit Suisse het geval was.

Deutsche Bank is een winstgevende instelling. Zo lag het rendement op het eigen vermogen in 2022 op 8,4%. Met een zogenoemde Tier 1 kapitaalratio van 13,4%, is het ook een stevige bank. Het is bovendien een bank die geen last heeft van depositohouders die hun geld weghalen, wat zowel bij Silicon Valley Bank als bij Credit Suisse helemaal anders was. Tóch schoten markten in een kramp.

Luc Aben

Emotie versus ratio

Een belangrijke onderliggende reden is de onzekerheid over de gevolgen van het strakkere monetaire beleid voor banken. Nadat dit Silicon Valley Bank uiteindelijk de kop koste, kwamen eerst soortgelijke Amerikaanse banken én zwakke schakels zoals Credit Suisse in moeilijkheden.

Vanuit een rationale bril kun je hier begrip voor opbrengen. Als het negatieve sentiment zich echter naar andere banken uitbreidt, dan wordt dat moeilijker. Dan gaat de ratio over in emotie. Niet dat emotie niet gevaarlijk kan zijn. Banken ontlenen hun bestaansrecht nu eenmaal aan vertrouwen, wat óók een emotie is.

"Banken ontlenen hun bestaansrecht aan vertrouwen, wat óók een emotie is"

Aangescherpte regelgeving stut dit vertrouwen met een cijfermatige basis, maar als emotie toch de overhand krijgt, dan dreigen rollen te worden omgekeerd: het gedrag van beleggers en depositohouders wordt dan de basis voor een neerwaartse spiraal.

De kredietcrisis was echt anders

Zo’n spiraal moet zo snel mogelijk in de kiem worden gesmoord. Vooral ook omdat de nervositeit niet veroorzaakt wordt door een massale hoeveelheid slechte kredietdossiers of dubieuze beleggingsproducten op bankbalansen, wat wél het geval was in de bankencrisis van 2007/2008.

Niet dat er de komende maanden geen bijkomende kredietproblemen kunnen opduiken, maar de economische omstandigheden zijn niet van dien aard dat zoiets op een zorgelijke schaal zou gebeuren. De recentste aankoopmanagersindices (PMI’s) waren degelijk, zowel in de eurozone als in de VS.

Reddende centrale banken

Misschien dat de kwartaalresultaten van banken over enkele weken rust kunnen brengen. Mochten we daar niet op kunnen wachten, dan ligt de bal in het kamp van centrale banken en overheden. Centrale banken moeten, al is het tot vervelens toe, de boodschap afleveren dat ze hun rol van lender of last resort vastberaden opnemen. Dit wil zeggen: zo veel als nodig steun toekennen aan solvabele banken die op lange termijn dus aan hun verplichtingen kunnen voldoen maar die alsnog in liquiditeitsnood zouden komen omdat ze dat op korte termijn niet kunnen.

Daarnaast is er behoefte aan gecoördineerde, eenduidige communicatie. Níet zoals vorige week in de VS waar de Amerikaanse centrale bank Federal Reserve (Fed) en het ministerie van Financiën een verschillende boodschap uitdroegen. Op het moment dat Fed-voorzitter Powell zei dat ook de grote depositohouders (met bedragen boven de depositogarantie-drempel) zich geen zorgen hoefden te maken, nuanceerde minister van financiën Yellen dat in het Amerikaanse Congres. Zoiets is funest als juist de rust moet terugkeren.voor deking zorgen,

Hoge inflatie zit in de weg

Wat de situatie dezer dagen natuurlijk compliceert, is de hoge inflatie. Zoals bekend bestrijden centrale banken die door het optrekken van de rente. Dit snijdt de route om rust te brengen door de rente te verlágen juist af. In ieder geval voorlopig.

Vooralsnog houden zowel de Europese Centrale Bank als de Fed vast aan een tweesporenbeleid: enerzijds de inflatie te lijf gaan met een hogere beleidsrente, anderzijds klaar staan om zo nodig voldoende liquiditeitssteun te bieden. In deze context kijken we deze week uit naar de nieuwe inflatiecijfers uit de eurozone en de VS, met vooral aandacht voor de onderliggende kerninflatie (zonder voedsel- en energieprijzen).

"Vooralsnog houden zowel de Europese Centrale Bank als de Fed vast aan een tweesporenbeleid"

Op basis van de krappe arbeidsmarkt (met opwaartse loondruk) en de stevige bedrijfsmarges (wat betekent dat ondernemingen hun prijzen blijkbaar kunnen optrekken) verwachten we nog geen fundamentele ommekeer in het inflatieplaatje.

Voorzichtig beleggingsbeleid

Tot slot herhalen we nog eens dat we in ons beleggingsbeleid terughoudend blijven, geïllustreerd door een ietwat voorzichtige houding tegenover aandelen. Die voorzichtigheid was al enige tijd ingegeven door de te verwachten doorwerking van het strakkere monetaire beleid naar de rest van de economie. De hogere rente en de terughoudende kredietverlening van banken zullen de tegenwind voor het economisch momentum wellicht aanwakkeren.

Ter nuancering geldt dan weer dat het einde van de opwaartse rentecyclus nu stilaan in zicht komt. Vooral als het effect van de toegenomen voorzichtigheid bij banken volop gaat spelen. Minder en duurder krediet betekent minder eindvraag in de economie en dát betekent minder inflatiedruk, wat het bereiken van de inflatiedoelstelling voor centrale banken een handje helpt."