Op naar nul!

"Het einde van de renteverhogingen van de Amerikaanse Federal Reserve (de Fed) komt stilaan in zicht. Zelfs in het meest pessimistische scenario hebben we waarschijnlijk al minstens twee derde van de totale verhoging achter de rug. Van een richtrente tussen 0% en 0,25% in maart 2022 is de Fed namelijk opgeschoven naar 3,75% tot 4%.

De markt gaat er inmiddels van uit dat de richtrente in de Verenigde Staten in het eerste kwartaal van 2023 zal pieken op iets meer dan 5%. Zelfs als die inschatting fout blijkt en de rente nog verder wordt verhoogd, tot 5,5% of zelfs 6% bijvoorbeeld – al wijzen de recentste inflatiecijfers niet in die richting – dan zouden er nog 150 tot 200 basispunten bijkomen, tegenover de 375 die we al gehad hebben.

In het slechtste geval hebben we dus nog een derde van de totale verhoging voor de boeg. Tenzij er zich natuurlijk een extreem scenario voordoet, waarin de kerninflatie opnieuw boven de 6% uitkomt. Dat lijkt op dit moment echter bijzonder onwaarschijnlijk.

"In het slechtste geval hebben we dus nog een derde van de totale verhoging voor de boeg"

Terugvallende economische groei

De aandacht van de markt verschuift dan ook van de komende renteverhogingen naar het effect op middellange termijn van alle reeds doorgevoerde verhogingen. Die remmen namelijk de economie af, een noodzakelijk kwaad om de inflatie te beteugelen. Beleggers verwachten nu dat de groei in de Verenigde Staten in 2023 vrijwel zal stilvallen en in de eurozone zelfs licht zal krimpen.

Zo'n nulgroeiscenario zou eerlijk gezegd geen al te slechte uitkomst zijn, want het zou betekenen dat de economie niet instort. Bovendien zou de Fed de rente dan in het tweede kwartaal niet verder verhogen en – als de inflatie zoals verwacht verder daalt – eind 2023 zelfs weer verlagen.

"De Fed zou de rente dan eind 2023 weer kunnen verlagen"

Ver van de werkelijkheid

Dat zou dus het minst ongunstige scenario zijn. Maar hoe waarschijnlijk is het? De ervaring leert ons keer op keer om aan de vooruitzichten op middellange termijn van de markt weinig waarde te hechten. Van de inflatie tot het rentepeil of de groei, wat beleggers binnen een jaar verwachten, blijkt vaak bijzonder ver van de werkelijkheid te liggen.

Denk maar aan de matige inflatieverwachtingen die de Fed in 2021 naar buiten bracht, of aan haar groeiprognose van 4% voor 2022, terwijl de consensusverwachting nu minder dan 2% is. Eind 2023 zal de werkelijke groei dus waarschijnlijk ver boven of ver onder de verwachte nul liggen.

Andere scenario's

Wat kan de balans in deze of gene richting doen doorslaan? Een argument dat voor meer groei pleit, is dat de consumptie wellicht op peil blijft doordat de Amerikaanse inflatie waarschijnlijk omhooggaat en de lonen een forse maar draaglijke stijging zullen laten zien.

Mogelijke negatieve factoren zijn de daling van de vastgoedprijzen, de eerste tekenen dat de arbeidsmarkt vaart verliest, de oncontroleerbare gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de kans dat de inflatie hardnekkig hoog blijft. Die kunnen een zware recessie ontketenen, die we niet meteen te boven zouden kunnen komen. Dat zou namelijk een volledige ommekeer van het monetaire beleid vereisen.

Tegelijk worstelt China met een leeglopende vastgoedzeepbel en kan het dus in tegenstelling tot de twee voorbije decennia slechts in zeer beperkte mate de wereldeconomie ondersteunen.

Koolstofarm is de toekomst

De 27e Klimaatconferentie herinnert ons eraan dat op lange termijn nog een andere nul gewicht in de weegschaal werpt: de noodzaak om onze economieën zo snel mogelijk en voor lange tijd koolstofarm te maken. Binnen enkele decennia moeten we namelijk naar een netto-nuluitstoot.

"Binnen enkele decennia moeten we naar een netto-nuluitstoot"

Tot nu toe viel elke afname van de CO2-uitstoot echter samen met een daling van de groei. Om dat dit keer te voorkomen, zouden we een nieuw model moeten uitvinden. Dat is het voordeel van die dubbele nul, op korte en lange termijn: ze dwingt ons om onszelf opnieuw uit te vinden, iets waar de mens – net zoals de markt, een van zijn efficiëntste uitvindingen – in uitmunt.

De nul waar we op afstevenen staat niet voor een gebrek aan kansen. Integendeel, het is een buitenkans om alles anders te doen."