8,5 procent inflatie leidt tot euforie

"Dat er maar weinig voor nodig is om de markten in rep en roer te brengen, hebben we eerder deze week kunnen zien. Nadat uit de VS het bericht was gekomen dat de jaarlijkse inflatie iets was gedaald, van 9,1 procent naar 8,5 procent, spoten de koersen omhoog.

De redenering luidde: bij lagere inflatie is de kans dat de Fed niet lang meer zal doorgaan met renteverhogingen groter geworden en dat vinden de aandelenbeleggers wel leuk. Sterker nog, ik zie dat de markt verwacht dat de Fed in februari 2023 zal beginnen met het verlagen van de officiële rente. Renteverlagingen pakken altijd positief uit voor aandelenkoersen, zéker als de verlaging begint van een historisch laag niveau van iets meer dan 3 procent Fed-rente.

Zoals ik eerder op deze plek heb geschreven, is er heel veel voor te zeggen dat de inflatie in de tweede helft van dit jaar zal pieken en zal beginnen te dalen. Dat heeft vooral te maken met tijdelijke factoren zoals logistieke knelpunten die minder hevig worden. Lockdowns in China die van tafel zijn, kosten van vervoer van spullen over de wereld die inmiddels tientallen procenten lager zijn dan op het hoogtepunt, al die zaken spelen een belangrijke rol.

Goedkopere benzine

Daar komt nog een belangrijk statistisch effect bij: voor een even sterke aanhoudende opwaartse druk op inflatie uit de energiehoek, is een stijging van de olieprijs richting 200 dollar nodig.

Inmiddels zijn de prijzen van brandstof voelbaar gedaald. Niet alleen in Nederland en Europa merken we dat aan de pomp, in de VS is het niet anders. Toen ik in het voorjaar door Californië reed, kostte een gallon brandstof ruim 6 dollar en op sommige plekken, zoals in Death Valley (zie foto), zelfs ruim 8 dollar! Eerder deze week is de gemiddelde prijs onder de 4 dollar per gallon gezakt. Tegen deze achtergrond is het niet vreemd dat de inflatiecijfers in de komende maanden zullen reageren.

Nog twee renteverhogingen

Maar laten we niet vergeten dat het niet alleen van belang is dat de inflatie straks zal dalen maar ook hoe snel die daling zal verlopen. Ik verwacht dat de daling van 9 procent inflatie naar het streefpercentage van zo’n 2 procent jaren kan duren. Die dalingssnelheid is minstens zo belangrijk voor de Fed.

Beleggers moeten ook niet vergeten dat de rentewereld geen binaire wereld is waarin de Fed het belangrijkste rentetarief van de wereld alleen kan verhogen of verlagen. Een pauze inlassen is ook een optie. ik verwacht dat de Fed de rente in september verhoogt, wellicht gevolgd door nog een renteverhoging dit jaar, waarschijnlijk een 'normale' 25 basispunten.

Niet alleen de hoge inflatie zal de bank ertoe aanzetten voorlopig de rente te blijven opkrikken, maar ook vanwege het feit dat de arbeidsmarkt er onverminderd goed bijligt. Vorige maand kwamen er ruim een half miljoen nieuwe banen bij, terwijl de Amerikaanse recessie al een half jaar krimpt!. Dat vertelt de Fed dat de onderliggende economie die renteverhogingen voorlopig wel aan kan.

"De onderliggende economie kan renteverhogingen voorlopig wel aan"

Monetaire winterslaap

Het zou me niet verbazen als de Fed dan vanaf december aan een soort monetaire winterslaap begint en de rente tot in het voorjaar van 2023 ongemoeid laat. Verwachtingen dat de bank de rente in februari al zal kortwieken, vind ik overdreven. Het zou zorgen voor een beeld van een paniekerige Fed en daar zou de centrale bank niet blij mee zijn.

Natuurlijk, als in januari bijvoorbeeld iets exceptioneels negatiefs voordoet, dan is alles mogelijk, maar uitgaande van een beetje normale wereld de komende maanden, verwacht ik geen renteverlagingen in de eerste maanden van 2023.

Inflation Reduction Act

Over inflatie bestrijden gesproken: onlangs wisten de Democraten een belangrijke wetsvoorstel door de Senaat heen te loodsen. Het pakket maatregelen, stoer Inflation Reduction Act genoemd, is een belangrijke overwinning voor de partij van president Biden.

Ik begrijp heel goed dat de Democraten deze wet zo genoemd hebben: de partij staat er niet goed voor in de peilingen, terwijl de parlementsverkiezingen al in november zijn.  De naam Inflation Reduction Act is marketingstechnisch een slimme keuze. Het vertelt dat je iets wil doen aan iets waar heel veel Amerikanen last van hebben.

Alleen heb ik er wel moeite mee hoe dat pakket maatregelen eruitziet. Het zijn namelijk vooral maatregelen die Amerikanen moeten stimuleren om het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen. Denk aan subsidies en andere fiscale stimuleringen. Dat zijn maatregelen die pas in de komende jaren uitgerold gaan worden, dus ook pas in de komende jaren effect gaan hebben. Aan de hoge inflatie van nu doet dit pakket maatregelen ontzettend weinig, om niet te zeggen niets.

Nutteloze WIN-campagne

Ik moest meteen denken aan een soortgelijke campagne uit 1974. De toenmalige president Gerald Ford zette de zogeheten WIN-campagne in gang. WIN stond voor Whip Inflation Now, ofwel Versla Inflatie Nu.

Net als in 2022 was de inflatie begin jaren zeventig, en vooral in 1974, zeer hoog en dreigde de Amerikaanse economie te ontwrichten. De overeenkomst met de plannen van het Witte Huis nu zijn dat men de inflatie toen wilde aanpakken door van alles te doen behálve de rente te verhogen, de enige remedie.

De WIN-campagne riep bijvoorbeeld op tot carpooling, thermometer een graadje lager zetten, een moestuin aanleggen en dat soort ingrepen. Het wordt inmiddels gezien als een van de grootste overheidsblunders op economisch beleid ooit.

De enige remedie

Uiteindelijk wist men in de VS de hoge inflatie uiteindelijk wel te verslaan, maar daarvoor waren behoorlijke renteverhogingen door de Fed voor nodig. Anno 2022 blijven die uit, voor mij een belangrijke reden te verwachten dat de inflatiedaling van circa 9 naar 2 procent jaren in beslag kan nemen."