Oorlogen raken beurzen amper

Het was nogal wat, wakker worden op donderdag 24 februari. Vroeg die ochtend viel Rusland Oekraïne binnen en aan. Op de financiële markten reageerden de koersen niet verrassend: met een daling (aandelen) dan wel stijging (staatsobligaties). Met het grote Rusland als één van de strijdende partijen, behoorlijk oorlogszuchtige taal en oplopende spanningen tussen het Westen en Rusland, is angst voor de toekomst begrijpelijk. Het is echter op moment als deze juist heel belangrijk een aantal zaken niet uit het oog te verliezen c.q. niet te vergeten.

Hoewel een cliché is het wel belangrijk niet te vergetendat beleggen een activiteit is met een middellange tot lange termijn horizon, lees 5 jaar en langer. Met dat in het achterhoofd is de volgende relevante vraag die een belegger zich moet stellen of het conflict langdurige schade aan de economie kan berokkenen, met andere woorden of de macro-economische visie erdoor is veranderd.

Geen aanpassing macro-economische visie

Mijn macro-economische visie voor de aanval was dat de economische groei hoog zal zijn, net als de inflatie. Die laatste zal vanaf de zomer behoorlijk dalen, vooral door statistische effecten, maar de daling zal de geldontwaarding niet terug naar het pre-corona niveau brengen. Dat op zijn beurt zal het voortzetten van het huidige monetaire beleid nagenoeg onmogelijk maken, ook in de eurozone. De economische groei zal hoog zijn door het opveereffect na de diepe val in 2020 en door aanhoudend omvangrijke steun van de overheden en centrale banken.

Voor beide poten waar mijn macro-economische visie op stoelt, geldt dat de Russische inval in Oekraïne niets veranderd heeft. De verwachtingen ten aanzien van de economische groei zouden veranderen als Oekraïne bezet wordt, de oorlog daardoor lang duurt en/of het Westen en Rusland direct met elkaar in conflict geraken. Rusland heeft duidelijk gemaakt niet uit te zijn op een bezetting van Oekraïne. Het Westen heeft duidelijk gemaakt Rusland met ferme sancties te willen treffen maar ook dat het niet van plan is manschappen naar Oekraïne te sturen. Ofwel: de kans op langdurige economische schade is mijns inziens niet groot.

Inflatie wel langer hoog

Met betrekking tot inflatie houd ik er rekening mee dat de inval die langer te hoog kan houden zo niet op korte termijn nog verder zal aanjagen. Dit vooral doordat niet alleen de olie- en gasprijzen hoger komen te liggen, maar ook doordat Oekraïne en Rusland belangrijke granenlanden zijn. Met het wegvallende deel van de Oekraïense productie en sancties over en weer tussen het Westen en Rusland, is het goed voor te stellen dat de inflatoire druk uit die hoeken sterker en langduriger kan zijn.

Het bovenstaande betekent níet dat er niets aan de hand is. Om te beginnen, is de onzekerheid door het conflict verder vergroot. Zoals gezegd acht ik de kans klein dat er structurele economische schade zal ontstaan maar de onzekerheid daarover is uiteraard aanmerkelijk groter dan die 24 uur geleden is geweest. In het verlengde daarvan is de kans wel toegenomen dat de centrale banken het rustiger aan kunnen doen met hun plannen het monetaire beleid minder ruim te maken, zeker naarmate de onrust en het conflict in Oekraïne langer duurt. Waar het eerste, toegenomen onzekerheid, slecht nieuws is voor de economie en de beurzen, heeft het tweede een mitigerend effect.

"De kans is wel toegenomen dat de centrale banken het rustiger aan gaan doen"

Grote beursschokken zijn niets nieuws

Dan is er nog iets wat beleggers niet mogen vergeten. Nee, ik heb het niet alleen over het feit dat dalingen in elk jaar voorkomen, en dat die soms behoorlijk fel kunnen zijn. Anders gezegd: dalingen zijn van alle tijden. Waar ik op doel, is dat het verleden ons leert dat de beurzen oorlogen en soortgelijke verstoringen redelijk snel van elkaar afschudden.

Neem de aanslagen in New York in 2001. Die waren een veel grotere klap voor de financiële markten in de wereld. De koersen daalden dan ook fors. Hoewel de daling van toen aanmerkelijk groter was dan die van deze week, de Amerikaanse economie in een recessie verkeerde, en de beurzen nog steeds in de greep van het leeglopen van de dotcom zeepbel verkeerden, waren de koersen binnen enkele maanden terug op het niveau van vóór de aanslagen. Grote schokken zijn daarmee voor beleggers en markten niets nieuws, zeker als we de Grote Financiële Crisis van 2008 ook in ogenschouw nemen.

Beursschade is in de aanloop groter

Geschiedenis leert ons daarnaast ook dat een groot deel van de schade op de beurzen aangericht wordt in de periode voorafgaand aan een verstoring, zoals een oorlog en dat de schade van de gebeurtenis zelf juist, relatief gezien, meevalt. Dat verklaart ook een belangrijk deel van de negatieve prestaties van de beurzen sinds het begin van dit jaar, toen de kans op een conflict hoger werd ingeschat.

Het gedrag van de goudprijs, een soort barometer van geopolitieke risico’s en de potentiële langdurige schade ervan, is veelzeggend. Nadat de goudprijs pijlsnel door de grens van 1.900 dollar spoot en de 2.000 dollar naderde in de ochtend op de dag van de inval, had de goudprijs in de avond grote moeite boven 1.900 te blijven.