Liveblog Oekraïne: Wanbetaling Rusland raakt portefeuilles wereldwijd

Abrdn: Wanbetaling Rusland raakt pensioenen en portefeuilles wereldwijd

De sancties tegen Rusland na de invasie van Oekraïne leiden niet alleen tot het risico van een wanbetaling in roebels, maar ook in vreemde valuta. De laatste keer dat dit gebeurde was in 1917, toen de nieuwe bolsjewistische regering weigerde de verantwoordelijkheid voor de schulden van de tsaar op zich te nemen.

Vóór het Oekraïne-conflict was Rusland een investment grade land met een lage schuld en hoge goudreserves. Dit betekent dat een wanbetaling ongetwijfeld gevolgen zal hebben voor pensioenen en portefeuilles over de hele wereld. Dat zegt Andrew Stanners, directeur beleggingen bij vermogensbeheerder abrdn.

"There’s no doubt that the return of a Russian debt crisis should be a wake-up call for investors of Em debt. With the interconnectivity of global economies, EM debt cannot continue to be viewed as a niche, uncorrelated asset class in a portfolio."

"Recognising this, a small number of investment houses have started to adapt, as the lessons and experience in how to manage risk in highly correlated developed markets is starting to feed through to EM. Total return strategies aim to maximise the attractive yield and returns the asset class can offer, but also to reduce the associated risk and volatility that comes with it." 

"The future of this conflict remains unclear, but the financial costs will be considerable. Sanctions are notoriously difficult to roll-back, so it seems likely that Russia will remain excluded in part from the global economy for some time to come. Ukraine will also face considerable challenges to rebuild post conflict, with estimates from the Ukraine prime minister Denis Shmygal in March at $565bn, at the same time as managing its own debt responsibilities."

"On the face of it, with the prospect of a new Russian default, history might seem to be repeating itself, but the innovation of total return strategies within EM means past performance may not necessarily be repeated."

Pimco: Oorlog versnelt deglobalisering

De oorlog in Oekraïne zal de deglobalisering verder versnellen waarbij vrije handel zal plaatsmaken voor eerlijke handel en een hogere toeleveringszekerheid. Dat schrijft Gene Frieda, Global Strategist bij ’s werelds grootste obligatiebelegger Pimco.

"De eerste tekenen van deglobalisering dienden zich al jaren geleden aan. Strengere bankregulering na de wereldwijde financiële crisis leidde tot een inkrimping van de grensoverschrijdende kredietverlening en kapitaalstromen. De groei van de wereldhandel vertraagde, aangejaagd door strengere handels- en immigratieregelingen binnen Europa (Brexit) en tussen de VS en China. De gevolgen van de pandemie en de oorlog in Oekraïne zullen de deglobalisering waarschijnlijk versnellen.

Vrije handel op de achtergrond

De nasleep van de pandemie en de oorlog versterken volgens de Pimco-strateeg bovendien de polarisatie tussen landen en in landen zelf. “Door verstoringen van de toeleveringsketens vinden veel overheden dat een meer gegarandeerde handel een prominentere rol moet spelen bij de productie van goederen. De vrije handel is in feite op de achtergrond geraakt ten opzichte van eerlijke en een meer gegarandeerde handel.”

Opsplitsing handelsblokken

Mocht deglobalisering leiden tot een opsplitsing van de oostelijke en westelijke handelsblokken, dan gaat dat volgens de strateeg wel geleidelijk. “De integratie tussen Azië, Europa en Noord-Amerika is zo groot dat alle partijen zich wel twee keer zullen bedenken voor ze maatregelen nemen die een snelle ontkoppeling forceren.” Een waarschijnlijker scenario op de korte termijn is toenemende regionalisatie, waarbij binnen sommige regio's meer integratie plaatsvindt.

Geen diepe of langdurige recessie

Op de korte termijn betekenen de problemen met toeleveringsketens volgens Frieda hogere inflatie, maar wel een ander soort inflatie dan men de laatste vijftig jaar zag. De aard van de reacties van de centrale banken op deze atypische combinatie van hogere inflatie en zwakkere groei zal bepalen of er recessies komen of niet. “Maar in beide gevallen verwachten wij geen diepe of langdurige recessie, aangezien de balansen van consumenten en bedrijven relatief gezond zijn."

Rabobank: Wapenbedrijven blijven uitgesloten

Rishma Moennasing, Lead Fondsen & Duurzaamheid:

"Defensie-aandelen spinnen garen bij de oorlog in Oekraïne. Hoewel deze aandelen zijn uitgesloten bij grote beleggers, veren deze aandelen op nu de discussie is aangewakkerd of een land niet de middelen moet hebben om zichzelf te beschermen tegen vijandelijke invallen. In de 1895-beleggingsfondsen binnen Rabo Beheerd Beleggen zijn beleggingen in controversiële wapens uitgesloten. De huidige belangstelling voor deze aandelen verandert daar niets aan. Wij maken daarbij geen onderscheid in defensieve en offensieve toepassingen. Wij vinden dit ethisch niet verantwoord, aangezien dit soort wapens op brute wijze tot massaslachtoffers leidt en op verkeerde plekken terecht kan komen. Staatsbescherming laten we over aan de instanties die daar over gaan. Het is niet een segment waar we rendement mee willen maken in onze beleggingsportefeuilles.

Niet stemmen op aandeelhoudersvergaderingen van Russische bedrijven Het duurzame beleggingsbeleid van de 1895-beleggingsfondsen gaat nog een stap verder. Hoewel het seizoen met aandeelhoudersvergaderingen al aan de gang is, is besloten om niet te stemmen op aandeelhoudersvergaderingen van Russische bedrijven. Dit om het risico te verminderen dat tegen de sancties in wordt gegaan of dat door te stemmen het Russische regime wordt gesteund. De Russische overheid kan veel invloed hebben bij (staats)bedrijven. Om deze reden zijn ook alle engagementactiviteiten gestaakt. Dit houdt in dat gesprekken met Russische bedrijven over duurzaamheidskwesties om veranderingen te bereiken, niet worden gevoerd.

Daarnaast is beleggen in Rusland niet meer toegestaan in de 1895-beleggingsfondsen, ook niet buiten de benchmark. De zeer beperkte posities die er zijn worden afgebouwd wanneer de markt dat weer mogelijk maakt. Dit komt voort uit de ernst van de schending van de gewelddadige invasie van Rusland van een soevereine staat, wat ook een schending van het internationaal recht is. Verder worden alle sancties die zijn ingesteld door de Verenigde Naties, de Europese Unie, de Verenigde Staten en andere belangrijke organen opgevolgd."

Loomis Sayles: Winsten buiten VS gaan dalen

Craig Burelle, Senior Macro Strategies Analyst bij de Amerikaanse vermogensbeheerder Loomis Sayles, onderdeel van Natixis Investment Managers, schetst een somber beeld voor de wereldeconomie in het algemeen en voor de oorlog in Oekraïne in het bijzonder.

Burelle is uiterst sceptisch over een vreedzame oplossing van de oorlog in Oekraïne op korte termijn. De Russische retoriek en de opmars in het zuiden van Oekraïne doet hem vermoeden dat Rusland geen strategische stimulans ziet om serieus te onderhandelen alvorens de havensteden Odessa en Mariupol in te nemen.

Burelle denkt dat de gevolgen van deze oorlog - afgezien van de catastrofale humanitaire tol - de druk op de importeurs van brandstof, voedsel en mineralen zullen opvoeren. Hij verwacht een aanzienlijke druk op de mondiale bevoorradingsketens, die waarschijnlijk tot inflatie zal leiden. Grondstoffenexporteurs in Latijns-Amerika, Zuid-Afrika en de GCC zullen waarschijnlijk van het huidige klimaat profiteren.

Voorts verwacht Burelle dat de sancties tegen Rusland tot een aanzienlijke belasting van de wereldwijde groei zullen leiden. Voorts verwacht hij dat sancties en "zelf-sancties" (d.w.z. ondernemingen die het op zich nemen om hun activiteiten verder te beperken dan waartoe de sancties hebben opgeroepen) voor onbepaalde tijd van kracht zullen blijven, zelfs als er snel een oplossing wordt gevonden.

De oorlog in Oekraïne heeft de wereldwijde aandelenmarkten verstoord. Buiten de VS acht Loomis Sayles een neerwaartse bijstelling van de winsten waarschijnlijk.

• Lees de hele publicatie.

AXA IM: Aandelenmarkt prijst recessiegevaar onvoldoende in

In de winstverwachtingen voor aandelen wordt nog onvoldoende rekening gehouden met het toegenomen recessiegevaar als gevolg van het Oekraïneconflict. Ook het effect van het verkrappingsbeleid van centrale banken werkt doorgaans met vertraging door, waardoor de winstverwachtingen nog neerwaarts bijgesteld kunnen worden. Dat stelt CIO Chris Iggo van AXA IM Core in een Ukraine Crisis Update waarin hij waarschuwt voor al te veel optimisme op de aandelenmarkten.

Goede obligatiekansen

Over de obligatiemarkten is hij beduidend positiever. Door alle onzekerheid in de markt zijn de rentes aanzienlijk gestegen en de credit spreads opgelopen. Dat roept de vraag op of het nu een aantrekkelijk moment is voor beleggers om in te stappen. Een lastig te beantwoorden vraag uiteraard, maar gelet op wat al is ingeprijsd, ‘staan we misschien dicht bij enkele interessante niveaus’.

AXA IM ziet de rente op de tienjarige treasury deze cyclus pieken op 2,5%-3,0%. Vooral de bedrijfsobligatiemarkten liggen er goed bij. Iggo: ‘De toename van de credit spreads suggereert volgens ons dat de rendementen op bedrijfsobligaties - van zowel investment grade als high yield kwaliteit – mogelijk superieur zullen zijn aan die van staatsobligaties.’

Aandelen zijn linker

Aandelenmarkten hebben recent positief gereageerd op de vredesgesprekken tussen Rusland en Oekraïne, maar moeten volgens de beleggingsstrateeg nog afrekenen met de hogere obligatierentes, monetaire verkrapping en de verwachte winstbijstellingen.

Amundi AM: Amerikaanse economie heeft weinig last van de oorlog in Oekraïne

Vincent Mortier, CIO van Amundi AM:

Sterk Amerika

“After an initial negative reaction to the Russia-Ukrainian conflict, US equities markets are now above their pre-war levels. US equity volatility has proven much lower compared to Europe, which is more exposed to the crisis and to the economic downturn. On government bonds, the repricing has been very fast across the US yield curve. Its inversion in the 2-10 year segment shouldn’t be taken as a recessionary signal, in our view, and the 3 month-10 year interest rate differential, that we consider a more reliable indicator, remains broadly positive. The US has exhibited exceptional resilience to the crisis, and a strong labour market continues to drive economic growth this year, despite building inflationary pressures."

Hard geraakt Europa

"Europe on the other hand has been fully impacted by the conflict and faces a significant growth deceleration in 2022. Likewise in China, where the pandemic continues to proliferate despite a ‘Zero Covid’ policy, our growth forecast for 2022 has been revisited downwards."

Centrale banken trappen minde hard op de rem

"Both the European Central Bank (ECB) and the Federal Reserve (Fed) were late to react to mounting inflation, the former more so than the latter, and the war has complicated the path toward policy normalisation. We expect rate hikes and quantitative tightening to continue, although at a slower pace in Europe compared to the US."

Liever Amerikaanse aandelen

"Inflation continues to be the key theme driving portfolio construction. Equities remain in favour, particularly in the US where earnings growth should stay positive amid a more resilient economy. Here, investors should however avoid the names most exposed to higher rates, and look at value and quality segments in the search for opportunities. The ability to preserve margins will be critical especially in H2 and 2023, and company pricing power will be key in this respect.

Strong and fast movements in the bond market calls for a tactical approach to duration, now not as short as a few weeks ago. The short part of the curve now seems particularly appealing as it has already priced in most of the Fed hiking cycle, while the long end will likely reprice further. US housing related securitised markets may be particularly attractive in light of a strong housing market.”

Pimco: Sancties verergeren problemen in aanvoerketens

De sancties die landen Rusland hebben opgelegd door de inval in Oekraïne zullen de al bestaande problemen in aanvoerketens verlengen en verergeren. Dat verwacht ’s werelds grootste obligatiebelegger Pimco. "Zelfs na de beëindiging van de oorlog zullen de sancties nog lang voelbaar blijven."

De oorlog in Oekraïne zal volgens Pimco op de korte termijn waarschijnlijk een beperkte impact hebben op de Aziatische aanvoerketens voor technologie, aangezien er voldoende voorraden van belangrijke grondstoffen zoals neongas en palladium zijn. "Echter, een langdurige verstoring van de wereldwijde toeleveringsketen kan de prijzen van computerchips opdrijven en de leveringen verder vertragen."

Chinese en Amerikaanse problemen

Een van de landen, die hard wordt getroffen door de problemen in de bevoorradingsketens, is China. Westerse bedrijven kijken steeds meer naar alternatieven nu het land weer deels op slot gaat door een heropleving van het aantal coronagevallen. "De recente verstoringen zullen bedrijven ertoe aanzetten hun aanvoerketens verder te diversifiëren, waardoor de rol van China kleiner wordt. Andere landen in Azië zoals India, Vietnam en Maleisië kunnen hiervan profiteren."

Maar ook de VS hebben te lijden onder de problemen. Tekorten aan onderdelen en werknemers hebben veel Amerikaanse bedrijven ertoe gebracht hun verkoopverwachtingen te verlagen of winstwaarschuwingen te geven. Niet alleen de lange wachttijden voor schepen om hun vracht te lossen bij Amerikaanse havens vormen een probleem. De VS kampen ook met een tekort aan vrachtwagenchauffeurs en strenge coronaregels om Canada binnen te komen.

Kanshebbers

Volgens Pimco leidt de verstoring van de toeleveringsketen tot winnaars en verliezers onder Amerikaanse bedrijven. Door beperkte capaciteit, inflatie, stroomtekorten en het nul-COVID-beleid, kan het zijn dat Chinese producenten voorrang geven aan de productie voor grotere Amerikaanse bedrijven, waardoor de leveringen aan kleinere Amerikaanse bedrijven nog meer vertraging oplopen.

Sectoren die weinig afhankelijk zijn van import of export of op maat gemaakte halfgeleiderchips zouden het ook beter moeten doen, zoals Chinese autofabrikanten en de internetdienstensector. Ook containerrederijen zouden moeten profiteren van de recordhoge scheepvaart- en opslagtarieven.

Lees het hele verhaal, getiteld Supply Chain Crisis: Disruption Should Lead to Greater Diversification.

BlackRock: Dichtdraaien Russische gaskraan zorgt voor hardnekkige inflatie

"Veel landen snijden de financiële en zakelijke banden met Rusland door. Maar zo krijgt het Westen, dat haast wil maken om van Russisch gas af te komen, te maken met een nieuwe aanbodschok. De inflatie wordt hierdoor hardnekkig, de groei vertraagt en de vraag naar niet-Russische fossiele brandstoffen stijgt. Natuurlijk hangt het tempo waarop dit alles gebeurt af van hoe snel het Westen de Russische olie- en gaskraan dichtdraait. Als de oorlog in Oekraïne wordt opgelost kan de druk wat afnemen, maar de loskoppeling van Russische fossiele brandstoffen zal niet worden teruggedraaid, blijkt uit het nieuwste rapport van het BlackRock Investment Institute.

Koopkrachtdaling en minder groei In Europa is de kans op regelrechte stagflatie niet weg te wuiven, gezien het continent ruwweg 40% van haar gas uit Rusland importeert. BlackRock gaat er in haar basisscenario vanuit dat de eurozone door de gestegen energieprijzen te maken krijgt met een koopkrachtdaling van 1,5% en een daling van de economische groei tot 3%. Dit kan volgens de vermogensbeheerder nog erger worden als de energieprijzen weer uitkomen op de piek van halverwege maart.

"De kans op regelrechte Europese stagflatie is niet weg te wuiven"

“Hoewel de Nederlandse afhankelijkheid van Russisch olie en gas op papier niet zo heel hoog is, heeft de recente publicatie van het CPB al laten zien dat de spill-overs via handelspartners of de prijs van halffabricaten aanzienlijk is. De in dit rapport geïdentificeerde risico’s zijn om die reden ook zeker relevant voor de Nederlandse economie”, aldus Lukas Daalder, beleggingsstrateeg bij BlackRock.

Centrale banken trappen nog harder op rem

Volgens BlackRock is de kans groter geworden dat de inflatieverwachting zijn rol als anker losslaat en dat centrale banken zich genoodzaakt zien om hard op de beleidsrem te trappen. Als hogere inflatie de norm wordt zullen de centrale banken zich gedwongen voelen de vraag te temperen door de rente te verhogen voorbij het neutrale punt.

Meer Europese groene energie of meer kernenergie kan niet zomaar ergens vandaan worden getoverd. Fossiele brandstoffen moeten voorlopig uit bijvoorbeeld de VS worden geïmporteerd. Dit betekent echter niet dat de productiecapaciteit daar ook omhoog moet omdat de wereldwijde vraag naar fossiele brandstoffen opeens toeneemt. Wel zal de bestaande productiecapaciteit in de VS op volle toeren moeten draaien om aan de verschoven vraag uit Europa te kunnen voldoen.

Europese consumenten zullen de komende tijd veel meer geld kwijt zijn aan energie uit olie en gas. Groene energie wordt daardoor in verhouding goedkoper en innovatieve groene technologie krijgt een boost. In andere delen van de wereld verloopt dit allemaal iets langzamer."

NN IP: Downgrade Europa, Upgrade Japan

Aviral Utkarsh, Multi Asset Strategist at NN IP:

“Monetary policymakers are meanwhile dialling up the hawkishness. The Fed signalled its readiness to hike by 50 bps and to push the policy rate above neutral if it deems this necessary to restore price stability. The news and social media sentiment score in the chart shows that the current monetary policy stance is perceived as among the most hawkish of the last 20 years.

The big question is whether the Fed can carry out such a policy. Moving too fast could trigger an excessive tightening of financial conditions or a further sharp decline in consumer and business confidence. Recent data make the answer unclear. The flash PMIs in developed markets improved in March, driven by both manufacturing and services. The services component has improved markedly over the past two months as the Omicron drag faded.

For the time being, the strong underlying fundamentals of the developed market economies are counterbalancing the tightening financial conditions and growing geopolitical risks. The strong fundamentals still include solid business profitability and a big pile of excess household savings. If consumer confidence remains robust, businesses will have the fuel to increase labour demand and capex spending. Meanwhile, the combination of strong labour income growth and high levels of net worth should induce the household sector to increase spending. ”

Changes in model portfolio:

• Neutral on equities
• Upgrade Japan
• Downgrade Eurozone
• Profits in fixed income
• Aluminium back to an overweight

BlackRock: Verborgen parels in een volatiele markt

De oorlog in Oekraïne heeft voor een enorme verkoopgolf gezorgd. Aandelen van bedrijven van goede kwaliteit en met groeipotentie zijn hierdoor opeens voor een aantrekkelijke prijs beschikbaar. Nigel Bolton, co-CIO van BlackRock’s Fundamental Equity Group, vertelt in zijn outlook voor het tweede kwartaal hoe beleggers het beste kunnen navigeren op deze volatiele markt.

Grote softwarebedrijven, reclamebureaus, betaalproviders en chipbedrijven bieden op dit moment de beste beleggingskansen

“Ten eerste blijkt maar weer dat bedrijven van hoge kwaliteit in onzekere tijden niet aan winstgevendheid inboeten en in staat zijn hun marktaandeel, hoge opbrengsten en cash flow te behouden. We beleggen in zulke bedrijven voor de lange termijn en vergroten onze positie als de marktvolatiliteit toeneemt. Grote softwarebedrijven, reclamebureaus en betaalproviders bieden op dit moment de beste beleggingskansen. Maar ook bedrijven die halfgeleiders maken en de hogere prijzen kunnen doorberekenen, zijn heel interessant.”

Plus groeiende dividendbetalers

“Daarnaast zijn we altijd op zoek naar aandelen die groeiende dividendinkomsten genereren in een klimaat waar de rente, gecorrigeerd voor inflatie, waarschijnlijk negatief blijft. De ervaring leert dat deze beursfondsen over het algemeen minder volatiel zijn dan de markt. Er liggen bijvoorbeeld kansen in succesvolle zorgbedrijven. Binnen de financiële aandelen kijken we vooral naar verzekeringsmaatschappijen en kredietverstrekkers die met digitalisering de kosten laag weten te houden. Bedrijven in basisconsumptiegoederen doen het in magere tijden ook relatief goed, omdat mensen toch hun dagelijkse boodschappen blijven doen. Wel houden we nauwlettend in de gaten hoe deze bedrijven omgaan met de hogere voedselprijzen.”

Net als hotelfranchisers en kopermijnen

“Een derde aantrekkelijke categorie zijn ondernemingen met weinig vaste activa. Voor hen zijn de salarissen van de werknemers de grootste kostenpost, dus is de looninflatie belangrijk om in de gaten te houden – maar ze blijven altijd goedkoper uit dan bedrijven die steeds meer geld kwijt zijn voor investeringen in hun vaste activa. Voor de hand liggende voorbeelden zijn ook hier de softwarebedrijven en reclamebureaus, maar verborgen parels zijn bijvoorbeeld vastgoedwebsites die geld vragen aan makelaars om gebruik te maken van hun platform. Of denk aan hotelfranchisers die hoteleigenaars een vast percentage vragen om hun naam te mogen gebruiken. Als de hoteleigenaar de kamerprijzen omhoog gooit, profiteert de franchiser hier ook weer van.”

“Tot slot zien we dat de slag naar duurzaamheid, hernieuwbare energie en elektrificatie een groot beroep doet op grondstoffen, waaronder koper, en we verwachten niet dat die vraag binnenkort afneemt. Kopermijnbedrijven zijn cruciaal voor de transitie naar netto-nul. Hun aandelen zijn over het algemeen goedkoper dan bedrijven die hernieuwbare energie leveren, maar voor groei nog wel afhankelijk zijn van grondstoffen. Wij investeren dan ook het liefst in groene koperaandelen: koper dat op duurzame wijze gemijnd wordt.”

Nigel Bolton

Aegon AM: Europese energiepijn is slechts van korte duur

Jacob Vijverberg, co-manager of the Aegon Global Diversified Income Fund at Aegon Asset Management, shares his thought on the impact of Russia’s invasion on European markets and renewables.

“The war impacts the EU economy via various channels. Trade with the Ukraine and Russia will decline. For the EU, this is however a relatively small impact as the Russian and Ukrainian economies only account for around 1% of total trade. The much more important economic link between the EU and Russia is via imports of energy and other commodities.”

Zware afhankelijkheid van Russische energie

“Europe is still highly dependent on fossil fuels, of which it imports the vast majority. Of the natural gas usages, the majority is used by industry and households for both heating and electricity generation.”

“If Russia cuts off its gas, this will result in a recession in Europe as energy intensive production will likely need to be shut. Estimates show that the direct and indirect impact of a hypothetical 10% gas rationing shock on the corporate sector is estimated to reduce euro GDP by about 0.7%. Although such estimates do only consider a subset of all possible channels the economy could be impacted, it does show that the economic activity is sensitive to a gas rationing shock.”

"If Russia cuts off its gas, this will result in a recession in Europe"

Europese economie is 10 keer groter

“The EU is preparing a set of measures to reduce dependency on energy imports. These include the accelerated deployment of renewables, energy saving measures and attracting LNG supplies. The aim is to cut gas imports by two-thirds. This seems to be ambitious, but by implementing a combination of measures, especially via more LNG imports, the EU could come a long way towards that target."

"All these measures will have an economic cost. At this moment, it is unclear whether the EU will increase its debt issuance to fund the accelerated energy transition and its increase in defence spending. The war has led to a realisation that Europe needs to become independent of Russian energy supplies and that it needs to invest more in European security. It seems that once again a crisis has increased cohesion across European countries.”

"It seems that once again a crisis has increased cohesion across European countries”

“Overall, the economy of the EU is 10 times larger than the Russian economy and the EU has the capability to become independent from Russian energy imports. So, although the short-term costs are significant, the longer term outlook is much brighter.”

Schroders: Europese banken te zwaar afgestraft

Nicholette MacDonald-Brown, hoofd European Blend Equities: "Eurozone banks have been one of the sectors most negatively affected by the invasion. The MSCI EMU banks sector is down 17.3% since the invasion (as of 15 March).

However, few eurozone banks have significant exposure in Russia and/or Ukraine. Where there is exposure, much of it sits in local subsidiaries in these countries. This should put a cap on their losses. The banks can just walk away.

So far, share price moves in the sector to date exceed our estimates of the maximum possible loss by a factor of two to three times. These losses could delay, or even potential curtail, some degree of shareholder returns for the sector but we think this impact is already more than priced in to current valuations.

"Share price moves in the sector to date exceed our estimates of the maximum possible loss by a factor of two to three times"

Rentestijging stevige winststeun

It’s important to consider other factors too, such as the path of interest rates. Prior to the invasion, expectations of higher interest rates were helping to support eurozone bank shares. Once the invasion took place, the knee-jerk reaction of the market was initially to reduce rate expectations. However, as it has become clearer that this is an inflationary shock, interest rate expectations have risen again. For a typical bank, 1% higher interest rates drives around a 25% improvement in earnings.

Credit losses (i.e. losses from unrecoverable loans) are another area of uncertainty. We should remember that many banks still carry extremely prudent provisioning buffers post Covid which means they are well able to absorb shocks."

• Lees het hele verhaal, getiteld What impact has the Ukraine crisis had on eurozone shares?

T. Rowe Price: Uitstroom opkomende marktenobligaties (EMD) houdt nog even aan

Ben Robins, Emerging Markets debt portfolio specialist bij T. Rowe Price: "Door de aanhoudende oorlog in Oekraïne zijn de uitstaande Russische leningen in dollars of euro's snel gedaald tot niveaus die een wanbetaling zeer waarschijnlijk maken. Een wanbetaling op overheidsschuld is een uiterst zeldzame gebeurtenis en als hij zich voordoet, zal dat de eerste keer zijn dat dit in Rusland gebeurt sinds 1998. De voorbije weken hebben alle grote ratingbureaus de Russische schuld teruggebracht naar "junk".

Voor de Russische obligaties in vreemde valuta zullen de gebeurtenissen waarschijnlijk weinig gevolgen hebben omdat deze obligaties zijn verhandeld op extreem lage niveaus die wijzen op een grote kans op wanbetaling. De ontwikkelingen zouden de aandacht kunnen vestigen op Oekraïne, waar de autoriteiten volhouden dat ze voorlopig zullen blijven instaan voor de aflossing van de buitenlandse schuld.  Oekraïne zal uiteindelijk waarschijnlijk een of andere schuldsanering nodig zal hebben.

Opkomende schuld blijft volatiel

Meer in het algemeen zullen de opkomende markten (EM) voorlopig waarschijnlijk volatiel blijven. De spreads van EM-obligaties zijn de laatste tijd opgelopen, doordat het beleggerssentiment is aangetast door zowel de Oekraïnecrisis als het vooruitzicht van monetaire verkrapping door grote centrale banken zoals de Amerikaanse Federal Reserve. Daardoor werden EM-obligaties getroffen door uitstroom, een trend die volgens Robins op korte termijn kan aanhouden.

De laatste ontwikkelingen met betrekking tot de Russische obligaties komen bovenop de toch al slechte toestand van de Russische economie. De sancties tegen Rusland zijn de zwaarste die in een generatie aan een grote economie zijn opgelegd en zullen waarschijnlijk een grote krimp in de Russische economie veroorzaken.

Opkomende landen verschillend geraakt

Er twee primaire kanalen waarlangs de situatie in Oekraïne kan overslaan naar de opkomende markten in ruimere zin: de grondstoffenprijzen en de financiële geldstromen. Voor grondstoffenimporteurs, zoals India, zijn stijgende grondstofprijzen een negatieve schok, die waarschijnlijk inkomsten aan de economie zal onttrekken en inflatie zal genereren, wat tot een vertraging van de bedrijvigheid zal leiden. Voor grondstoffenexporteurs, zoals Brazilië, zijn stijgende grondstofprijzen een positieve schok, die waarschijnlijk de economische activiteit zal aanwakkeren.

De inflatiedruk kan ertoe leiden dat de centrale banken van de opkomende landen meer renteverhogingen doorvoeren en de rente langer hoger houden. Tot dusver heeft dit slechts geleid tot een bescheiden herprijzing van de lokale rente in opkomende landen, aangezien agressieve renteverhogingen al tot op zekere hoogte waren ingeprijsd."

Fidelity International: Oorlog versterkt inflatie en disruptie productieketen

De analisten van Fidelity International zien de inflatie en de extra verstoring van de toeleveringsketens als de belangrijkste economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne, zo blijkt uit de maandelijkse rondvraag van de vermogensbeheerder.

Van de 147 ondervraagde analisten noemt ongeveer 82 procent een hogere inflatie als een belangrijk effect van de oorlog, terwijl ongeveer twee derde een verslechterde toeleveringsketen noemt. Andere economische gevolgen zijn  minder omzet, minder investeringen en lagere marges.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

State Street Global Advisors: Minder in aandelen, meer in goud

Elke maand komt de Investment Solutions Group van State Street Global Advisors bij elkaar om de Tactical Asset Allocation vast te stellen, die kan worden gebruikt als leidraad voor beleggingsbeslissingen op korte termijn. Deze maand geeft de groep voorkeur aan goud om portefeuilles te de-risken:

“The recent surge in volatility driven by the Russia-Ukraine War introduced new tail risks, which need to be taken into account. In this environment, we have decided to modestly de-risk our portfolios by reducing our equity allocations in favor of gold – where our modeling has improved meaningfully.

Our outlook for gold remains strong with both fundamental and technical factors supporting the precious metal. Impact from the Russia-Ukraine War has reverberated through markets, including measures of credit risk, which have increased, implying a positive future performance for gold. On the technical side, all our trend signals suggest higher prices for gold going forward.”

• Hier is het hele verhaal

Het boodschappenlijstje van State Street GA

Klik op de afbeelding voor een grote versie

BlackRock: Impact Europese energieschok gaat richting oliecrisis 1973

Door de oorlog in Oekraïne zijn de Europese energieprijzen de pan uitgerezen. Het gevolg: nog hogere inflatie en een lagere groei, vooral in de eurozone. Het zet centrale banken voor een precair dilemma: het is duur om de kosten van inflatie binnen de perken te houden, maar aan de andere kant kunnen de centrale banken de groeischok ook nauwelijks dempen.

De energieprijzen liftten vorig jaar mee op de sterke economische groei; dit jaar remmen ze die groei juist af. Door de enorme prijsstijgingen van gas in Europa stijgt het aandeel van de energiesector in het bbp van de eurozone tot boven het niveau van vijftig jaar geleden. De geschiedenis lijkt zich te herhalen: Rusland duwt de eurozone in een situatie die haast gelijk is aan de oliecrisis van 1973. In Amerika ligt die druk vooralsnog een stuk lager.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Europese bedrijfswinsten krijgen tik

Door de lagere groeiverwachtingen is de kans iets kleiner geworden dat centrale banken vol op de monetaire rem trappen. Het grootste risico van dit moment is een escalatie van de oorlog en nog meer problemen op de energiemarkt. BlackRock verwacht bovendien dat de inflatieverwachtingen op losse schroeven komen te staan, waardoor centrale banken de rente flink moeten verhogen. Ook wordt het risico op stagflatie groter.

BlackRock geeft momenteel de voorkeur aan aandelen uit ontwikkelde landen. Die keuze wordt volgens BlackRock ondersteund door het feit dat Europese bedrijfswinsten het hardst worden geraakt door de huidige energieproblemen en dat resulteert in koopkansen. Je ziet het terug in de recente koersdalingen, en aandelen uit de eurozone zijn nu eenmaal sterk gericht op wereldwijde groei. BlackRock blijft onderwogen in staatsobligaties, die hun diversificatievoordelen aan het verliezen zijn.

Van Lanschot Kempen: Minder risico nemen

Beleggingsstrateeg Joost van Leenders: "Of de huidige aanpassingen op financiële markten genoeg zijn, is uiteraard sterk afhankelijk van het verdere verloop van de oorlog en de mate van escalatie. We denken wel dat beurzen in Europa voorlopen op een duidelijk slechter economisch beeld. Wat op dit moment niet ons basisscenario is. En we zien bovendien dat de beursdalingen contrasteren met nog een opwaarts momentum in de verwachte winsten. Maar dat kan uiteraard snel veranderen.

Door de daling van aandelen is onze overwogen positie teruggelopen tot een neutrale positie. Om fundamentele redenen blijven we positief over aandelen. De wereldeconomische groei heeft de potentie om verder aan te trekken en winstcijfers de potentie om nog wat verder te verbeteren. Tot de oorlog in Oekraïne was vooral de hoge inflatie een gevaar. Die kan de groei onder druk zetten, maar we zien een behoorlijke compensatie vanuit de arbeidsmarkt. Dat inflatierisico, en daarmee oplopende rentes, was al groter in de VS en is in relatieve zin zeker niet afgenomen.

"Om fundamentele redenen blijven we positief over aandelen"

Daarmee houden we fundamenteel een voorkeur voor waarde- aandelen en voor Europese aandelen. Maar de onzekerheden zijn ook toegenomen. We achten het op dit moment dan ook niet verstandig om aandelen bij te kopen en de aandelenpositie terug te brengen naar overwogen.

Van high yield naar credits

We voeren wel een wijziging door in het vastrentende deel van de portefeuille. Sinds midden-2020 hebben we een overwogen positie gehad in Europese High Yield bedrijfsobligaties. We namen deze positie toen risico-opslagen nog hoog waren aan het begin van de coronapandemie. We zagen al dat overheden steun aan bedrijven verleenden en obligatiemarkten zeer actief ondersteunden. Daarmee achtten we de kans op een golf aan faillissementen klein. Deze visie werd bevestigd doordat risico-opslagen snel daalden.

Inmiddels zijn die opslagen weer uitgelopen. Ze staan ongeveer op hetzelfde niveau als toen we de High Yield positie opbouwden. We hebben dus wel geprofiteerd van de hogere rentevergoeding op deze obligaties, maar per saldo nauwelijks van prijseffecten. We denken nog steeds dat een golf faillissementen zal uitblijven, maar we draaien toch naar veiligere Investment Grade bedrijfsobligaties.

In deze categorie zijn risico-opslagen relatief sterker opgelopen dan bij High Yield. Prijsdalingen zijn dus groter, wat impliceert dat een negatiever scenario is verdisconteerd. Bovendien bouwen we hiermee wat blootstelling af naar risicovollere beleggingscategorieën. Dit uit voorzorg voor als we wel in een negatiever geopolitiek scenario terecht komen." Lees het hele uitgebreide bericht.

Valuedge: Tijd om te kopen

Renco van Schie, CIO van Valuedge: "In de afgelopen week is het sentiment verder verslechterd. In sommige delen van de markt is er grote paniek ontstaan. Dit is duidelijk zichtbaar in de sentimentsindicatoren die wij gebruiken. Veel indicatoren staan op dezelfde lage niveaus als waarop in het verleden verbetering van het sentiment begon op te treden.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

De sterke daling van grondstoffen in de laatste dagen is in onze ogen een signaal dat er zicht is op de-escalatie van het conflict in Oekraïne. Waar de olieprijs vorige week boven de 130 dollar per vat noteerde, staat er inmiddels weer minder dan 100 op het bord. Dit is zeer belangrijk voor de inflatieverwachtingen en het besteedbare inkomen van consumenten en bedrijven. Lagere grondstofprijzen reduceren de kans op een recessie in de nabije toekomst en kunnen centrale banken afremmen.

Wij hebben op dinsdagochtend aandelen opkomende landen bijgekocht om te profiteren van koersdalingen die in onze ogen te ver zijn doorgeschoten."

BMO: Het uitgelezen instapmoment komt dichtbij

Morgenochtend zouden we wel eens wakker kunnen worden met het nieuws dat Rusland praktisch failliet is. Dat zegt Steven Bell, hoofdeconoom van vermogensbeheerder BMO GAM (EMEA). Ook is het de dag waarop de Bank of England en de Fed, de Amerikaanse centrale bank, nieuwe renteverhogingen aankondigen. Beide centrale banken hebben het opkopen van obligaties gestaakt en staan om het punt om met de verkoop ervan te beginnen, en ook de ECB bouwt sneller af.

Bell: “Naarmate economen hun prognoses voor de economische groei naar beneden bijstellen, beginnen analisten hun winstprognoses bij te stellen. De bedrijfsbalansen staan sterk. We zullen slechts sporadisch met wanbetalingen te maken krijgen. Dank in dit geval aan energie slurpende bedrijven met een hoge schuldenlast. Ik blijf dus bij mijn mening dat dit wel eens een goed instapmoment voor risicovolle beleggingen is.”

Volgens Bell stijgen de lonen in het Verenigd Koninkrijk en Europa zeer snel, maar stijgen de prijzen nog veel sneller. “De groei van het BBP kan in de tweede helft van het jaar wel eens negatief worden. Nu centrale banken door de hoge inflatie worden gedwongen tot een verkrapping van het beleid, is het nu aan overheden om de economie te ondersteunen. In Europa is er veel gediscussieerd, maar dat heeft nauwelijks tot actie geleid."

Aanpassing wereldeconomie

Bell verwacht moeilijke tijden voor Europa, maar volgens hem zijn de vooruitzichten voor de VS rooskleuriger. “De reële lonen hebben daar minder te lijden, de energieprijzen zijn lager en er is vooruitgang geboekt op begrotingsgebied. Het beste nieuws is dat de algemene inflatie in de VS zijn hoogtepunt bijna heeft bereikt. Uiteraard is die nog te hoog, en zal de inflatie niet snel dalen tot de 2%-doelstelling, maar de niet-aflatende stijging is binnenkort voorbij.” 

"De vooruitzichten voor de VS zijn rooskleuriger"

Wat de oorlog in Oekraïne betreft, hoopt Bell dat de gesprekken tussen beide partijen snel tot een staakt-het-vuren leidt. “Dat zou goed nieuws zijn, maar dan zijn we nog altijd ver verwijderd van onze afhankelijkheid van Russisch gas of van duurzame vrede en veiligheid in Oekraïne.”

Volgens Bell zal de wereldeconomie zich ook weer aan deze omstandigheden aanpassen, hoe gruwelijk de actualiteit ook is. “Dit gaat wellicht gepaard met hogere obligatierendementen, een periode van zwakkere groei en marktvolatiliteit. Op de langere termijn blijven aandelen de favoriete beleggingscategorie. We zijn er nog niet helemaal, maar het uitgelezen instapmoment is dichtbij.”

Alpha Research: Beleggers blijven geloven in aandelen

In de nieuwste asset allocatie consensus van Alpha Research is de impact van de oorlog in Oekraïne zichtbaar. Obligaties en grondstoffen zijn meer gewild, maar desondanks blijft de categorie aandelen op 1.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Europese sectoren verschillend door oorlog geraakt

Amundi: Veel slecht nieuws is al ingeprijsd

"The economic outlook has deteriorated and the main scenario is now less benign, with lower growth and higher inflation (particularly in Europe over the short term). Despite higher risks to the downside, we don’t anticipate a global recession.

Chinese growth should remain sound and help support the global economy as well as being a catalyst for the European recovery once the worst of the crisis has passed.

Volatility will remain high and, despite strong market corrections, we maintain an overall cautious approach with hedges in place against the uncertain outcome of the crisis.

Any geopolitical relief could trigger a rally. With most of the economic uncertainty already priced into the market, we are prepared to tactically adjust our risk stance. Assuming no drastic deterioration on the war front, we are approaching the time to seek entry points.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

In equities, we stick to a value/quality tilt, with some addition of defensive names. It remains important to be highly selective and focused on inflation resilience in assessing opportunities.

"Any geopolitical relief could trigger a rally"

In credit, risks are more related to liquidity than fundamentals at this stage. Financial conditions are tightening, so it’s important to stay on the lookout for liquidity risk."

• Lees het hele verhaal, getiteld Russia-Ukraine: a lot of bad news already priced in, but the outlook is deteriorating.

Fidelity International: Grondstoffenschaarste zal nu pas bijten

"In de twee weken sinds de Russische invasie in Oekraïne hebben verstoorde aanvoerlijnen en sancties geleid tot een aanzienlijke inflatie van de grondstoffenprijzen. Tot dusver ging de aandacht vooral uit naar olie en gas, maar de schaarste van aluminium (zie onderstaande grafiek), nikkel en andere industriële grondstoffen kan wel eens net zo nijpend worden.

De wereldwijde aanvoerketens zijn al sinds de uitbraak van de pandemie twee jaar geleden verstoord, en de oorlog in Oekraïne heeft het probleem alleen maar erger gemaakt. De implicaties zullen pas in de komende weken tot de bedrijven doordringen, als de gevechten doorgaan en de sancties worden verscherpt. De schaarste van de grondstoffen zal waarschijnlijk nu pas beginnen bijten."

Invesco: Hevige volatiliteit houdt aan

Vermogensbeheerder Invesco bundelde een aantal van de meest voorkomende vragen van beleggers en liet Chief Global Market Strategist Kristina Hooper ze beantwoorden.

De olieprijzen blijven stijgen. Wat betekent dit voor de inflatie?
"De inflatiedruk is inderdaad duidelijk toegenomen, grotendeels onder invloed van de prijzen voor energie en andere grondstoffen, die door de oorlog in Oekraïne een stuk hoger zijn geworden. Laten we dit eens in perspectief plaatsen met behulp van cijfers van de Wereldbank. Als de huidige olieprijzen aanhouden, kunnen de mondiale consumentenuitgaven voor olie als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) de drempel van 7% overschrijden. Dat is sinds 1970 maar twee keer eerder gebeurd. In beide gevallen volgde een aanzienlijke daling van de vraag.

Het risico is dus groot dat na de pandemie en de inflatie nu met een bang hart gekeken wordt naar de groei van de wereldeconomie. Het ziet er wel naar uit dat de arbeidsomstandigheden in de VS normaliseren nu meer mensen weer aan het werk gaan. Na maanden van aanzienlijke stijgingen van de gemiddelde uurlonen, bleven deze in februari stabiel. Als de loonstijgingen niet alleen in Amerika maar ook in de andere ontwikkelde economieën blijven afnemen, kan dat de inflatoire druk enigszins verlichten."

Wat zegt het renteverschil tussen 10 en 2 jaar op Amerikaanse staatsobligaties over het risico van een recessie?
"Er is veel volatiliteit op de staatsobligatiemarkten, omdat er rekening wordt gehouden met veranderende verwachtingen over het beleid van de Federal Reserve en met het groeiende geopolitieke risico sinds de Russische invasie in Oekraïne. Hoewel de spread tussen de rente op tien jaar en op twee jaar is verkleind, denken wij niet dat dit een teken is van een naderende recessie – hoewel het risico daarop wel is toegenomen."

Wat is er met de valuta's gebeurd?
"Het mag geen verrassing heten dat de roebel het zwaarst getroffen is. Zoals verwacht is de Amerikaanse dollar sterker geworden, gezien zijn status van ‘veilige haven’, terwijl de euro is verzwakt omdat de eurozone hard wordt getroffen door de crisis.

Grondstoffenvaluta's hebben uiteraard geprofiteerd van de zeer forse prijspieken in energie en industriële metalen – dit omvat de Canadese dollar, de Australische dollar en sommige valuta's van opkomende markten in Latijns-Amerika.

Waarom heeft bitcoin het tijdens deze crisis beter gedaan dan andere cryptomunten?
"Bitcoin en andere cryptomunten daalden aanvankelijk samen met andere risicovolle activa toen de gebeurtenissen zich op 24 februari ontvouwden, maar bitcoin is in de dagen daarna gestegen. Dit is waarschijnlijk te danken aan het vermogen van bitcoin om economische sancties te omzeilen en gebruikers in staat te stellen over de grens te handelen, ongeacht sancties. Hoewel andere cryptomunten dit in theorie ook kunnen, denken wij dat bitcoin heeft geprofiteerd van zijn relatief meer gevestigde infrastructuur, grotere acceptatie en grotere bekendheid. Dit heeft de vraag naar bitcoin aangewakkerd. Oekraïne ontvangt ook donaties in bitcoin."

Welk perspectief zou u aan beleggers geven?
"Beleggers zijn begrijpelijkerwijs onzeker over wat ze op dit moment moeten doen, als ze al iets moeten doen. Na de draai van de Fed naar een minder soepel monetair beleid hadden we al meer volatiliteit verwacht. De situatie is de afgelopen weken echter veel gecompliceerder geworden. De inval van Rusland in Oekraïne kwam voor de markten als een enorme verrassing, en dat komt tot uiting in de sell-off van de aandelenmarkten en in een deel van de speculatie op de grondstoffenprijzen. Er zijn meer neerwaartse risico's en meer volatiliteit op komst, aangezien de markten nog steeds zo'n dramatische afwijking van de conventionele verwachtingen blijven verwerken. De crisis in Oekraïne kan nog enige tijd aanhouden, maar de markten zullen beginnen te herstellen naarmate de wereldeconomie zich aanpast.

De volatiliteit is aanzienlijk toegenomen dit jaar voor zowel aandelen als obligaties, maar wij hebben geen paniekbewegingen en capitulatie gezien. Dat kan er ook op wijzen dat de volatiliteit, gekoppeld aan de perceptie van onzekerheid, nog enige tijd kan aanhouden. Volgens ons is dit niet het moment om bij een langere tijdshorizon aandelen te laten vallen. Zoals wij al zo vaak hebben gezegd, is dit een tijd om goed gediversifieerd te zijn over en binnen activaklassen, met inbegrip van alternatieven zoals grondstoffen."

Rabobank: Stagflatie is nog niet in zicht

Senior beleggingsstrateeg Erik Schmahl: "Met de forse prijsstijgingen en de druk op de economie die van de oorlog in Oekraïne uitgaat, is het begrijpelijk dat er weer over stagflatie wordt gesproken. Stagflatie is een combinatie van negatieve economische groei (recessie) en hoge inflatie. Dit hebben we in de jaren ’70 gezien toen er in de periode die volgde op de oliecrisis van 1973 een hoge inflatie was en de economische groei fors lager was dan in de decennia ervoor.

Toch is stagflatie een zeldzaam fenomeen. Normaliter reageren de prijzen op afnemende vraag en zijn perioden van stagflatie een kort leven beschoren. Helemaal zeldzaam is het dus niet: zelfs vorig jaar hadden we in Europa een kwartaal met negatieve groei en hoge inflatie. Maar dergelijke korte perioden zijn natuurlijk niet marktverstorend.

"Stagflatie is een zeldzaam fenomeen"

Hoewel de markt duidelijk een hogere inflatie is gaan verwachten en een lagere economische groei, is dat iets anders dan stagflatie. De lange rente is nog steeds een stuk hoger dan de korte rente en de opwaartse trend in de steilheid van de curve is zelfs niet aangetast. Een van de eerste signalen van een verwachte recessie is de inversie van de rentecurve. Die beweging is nog niet ingezet.

Economische dynamiek blijft

Dat betekent dat ook in Europa de obligatiemarkt in elk geval niet voorsorteert op een langdurige recessie, ondanks de schok van de oorlog op de grondstoffenprijzen en de toegenomen onzekerheid. Dat komt waarschijnlijk niet omdat de markt gelooft dat het allemaal wel weer snel voorbij zal zijn. Het lijkt er veel meer op dat de dynamiek in de economie hierdoor niet zal verdwijnen.

Hoewel de koopkracht van consumenten flink wordt aangetast, is de financiële positie van huishoudens solide. Een belangrijke factor daarbij is het overheidsbeleid. Met grote investeringen in energie en defensie zal er een aanzienlijke tegenkracht zijn. Het zal er ook toe leiden dat bedrijven investeringen zullen blijven doen. Hun financiële situatie is daarvoor ook sterk genoeg.

"Hoewel de koopkracht van consumenten flink wordt aangetast, is de financiële positie van huishoudens solide"

De kredietopslagen zijn sinds de oorlog wel enigszins uitgelopen maar nog geen half procent en dat is niet in de buurt van de schade bij de pandemie, toen ze wel 2%-punt stegen. Dat duidt erop dat de markt onrustig is en onzeker over de liquiditeitssituatie, maar geeft tegelijkertijd aan dat er geen onrust is over de opgetreden aanbodschok om een kredietcrisis te doen ontstaan.

Credits beste obligatiekeuze

Mocht de oorlog escaleren, dan is het mogelijk dat de lange rente wel gaat dalen in aanloop naar een recessie, maar dat kredietopslagen gaan uitlopen. Highyield obligaties zijn in een dergelijk scenario kwetsbaar, maar voor investment grade bedrijfsobligaties is de beleggingscasus ook dan gunstig: ze profiteren van lagere rentes. Het is dan een goed alternatief voor de grote stroom aan euro-staatsleningen die verwacht mag worden."

Newton IM: Verkoop aandelen niet. Kies voor waarde en dividend

Beleggers moeten ondanks de oorlog in Oekraïne de verleiding weerstaan om hun aandelen te verkopen in ruil voor de veronderstelde safe haven cash. Binnen aandelenportefeuille dient wel de exposure naar groeiaandelen te worden afgebouwd omdat die het gevoeligst zijn voor een mogelijke recessie. Dat stelt CEO Euan Munro van vermogensbeheerder Newton Investment Management, onderdeel van BNY Mellon IM, in de publicatie Inherently inflationary impacts from war.

"Vanwege de financiële sancties die Rusland zijn opgelegd, moeten veel beleggers noodgedwongen hun stukken verkopen in een illiquide markt. Maar als je geen gedwongen verkoper bent, zou ik me niet bij hen aansluiten.” Volgens Munro zijn geopolitieke conflicten zoals die in Oekraïne inherent aan hogere inflatie, en met prijsstijgingen die de dubbele cijfers kunnen bereiken, zal de koopkracht van cash op de lange termijn waarschijnlijk afnemen.

"Extra cash is alleen nuttig voor grote beleggers die moeten voldoen aan korte termijn liquiditeitsbehoeften. Voor beleggers met een langere horizon zouden dividendaandelen een manier kunnen zijn om het risico in de huidige, onzekere omgeving te kunnen beperken."

Rotatie van groei naar waarde versnelt

De rotatie van groei- naar waarde- en dividendaandelen zal volgens Munro waarschijnlijk versnellen, naarmate het effect van de stijgende inflatie en de gevolgen van de Russische sancties op de handel voelbaar worden. Deze verschuiving zal waarschijnlijk in het voordeel werken van bedrijven met veel ‘pricing power’ en daardoor hun dividenden kunnen handhaven. Ook bedrijven die zich op de binnenlandse markt oriënteren en daarom geen rekening hoeven te houden met andere overheden, profiteren van de rotatie.

"Er is veel onzekerheid en we kunnen te maken krijgen met een recessie terwijl we de energievoorziening in verschillende delen van de wereld moeten regelen. Daarmee is het veel waarschijnlijker dat groeiaandelen hard zullen worden geraakt," besluit Munro.

BlackRock: Liever aandelen dan staatsobligaties

Staatsobligaties uit ontwikkelde landen zijn in deze markt geen effectief middel voor portefeuillediversificatie. BlackRock geeft momenteel dan ook de voorkeur aan inflatie-gelinkte (staats)obligaties, en vooral aan aandelen, schrijft de vermogensbeheerder in het wekelijkse marktcommentaar.

“De ervaring leert dat staatsobligaties minder kansen voor diversificatie bieden in een periode van aanbod-gedreven inflatie, laat staan in combinatie met een conflict als de oorlog in Oekraïne”, aldus BlackRock. “We blijven onderwogen in nominale staatsobligaties uit ontwikkelde landen, maar zien nog wel kansen in Amerikaanse en Chinese inflatie-gelinkte staatsobligaties.”

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Maar de absolute voorkeur van BlackRock, boven staats- en bedrijfsobligaties, gaat uit naar aandelen. “Daarmee bereiden we ons voor op een compleet nieuw marktregime: beleggers willen meer compensatie of meer termijnpremies voor het vasthouden van staatsobligaties. Bovendien verwachten we op de middellange termijn hogere inflatie dan de markt inprijst.”

Carmignac: Geen groeiaandelen aub

Wereldeconomie geraakt door driebubbele schok

Carmignac: "The world economy is facing a triple shock. The first is affecting international trade with disruptions in energy but also food commodities, metals, fertilizers and air cargo. The second shock is the uncertainty caused by the collapse of the post-Cold War geopolitical order, along with the risk of further escalation.
Finally, the third is a financial shock, with potential defaults by Russian and Ukrainian entities and contagion risk to other countries.

The Russo-Ukrainian conflict and associated economic sanctions induce a stagflation risk, i.e. an economic slowdown coupled with high inflation. The scarcity of available commodities could lead to major disruptions in supply chains, with negative effects on growth and further price increases. While the economic outlook for 2022 was already pointing to a slowdown in the pace of growth and resilient inflation, this conflict is amplifying economic trends that we had incorporated into our investment strategy. 

Édouard Carmignac

The effects of slower growth and accelerating inflation will affect Europe and Asia more than the United States. Indeed, the main macroeconomic spill over effect comes from commodity prices, to which the European Union is most sensitive given its dependence on oil and gas imports.

According to our estimates, the war in Ukraine could impact growth in Europe by 0.5 to 2 percentage points and have an additional impact on inflation of +1.1 to +1.7 points on a full year basis. For the United States, the impact would be lower, ranging from -0.2 to -0.5 points on growth, and from +0.7 to +1.2 points on inflation depending on the degree of severity of the scenarios.

Weg van risky assets

The identification of ‘stagflationary’ trends before the conflict led us to adopt a more cautious positioning and to reduce our exposure to risky assets. On the equity side, our investments, which were overweight in the United States, are now largely concentrated in defensive segments such as healthcare and consumer staples and/or in those offering good visibility at reasonable valuations within the information technology and consumer sectors. 

In the fixed-income markets, we hedged our bond exposure through protective purchases on the credit and emerging debt markets and opted for positioning which takes advantage of tensions on intermediate maturities."

Optimix verhoogt aandelenweging

"Poetin’s oorlog heeft het sentiment op de beurs voorlopig verziekt. Maar toch valt de schade op de wereldwijde aandelenmarkten relatief gezien mee. De vermogensbeheerders van Optimix zien zelfs achter alle turbulentie op de markten selectieve beleggingskansen ontstaan.

Hoe reageert de beurs doorgaans op geopolitieke onrust?
Door de jaren heen zijn er vaker oorlogen begonnen en aanslagen gepleegd. Alhoewel geen enkele situatie helemaal vergelijkbaar is, is de initiële koersreactie altijd hetzelfde: omlaag. Deutsche Bank zette 28 van dergelijke gebeurtenissen op een rij en keek naar de koersuitslagen op de Amerikaanse S&P 500 Index. Gemiddeld wordt 15 dagen na de terreurdaad een dieptepunt bereikt en duurt het vervolgens 16 dagen voordat de koersverliezen weer zijn goedgemaakt.

Uiteindelijk is de economische omgeving doorslaggevend. Nu het coronavirus op haar retour lijkt en veel beperkingen zijn verdwenen, zijn de economische groeiverwachtingen goed. De beursdaling biedt in dit perspectief een koopkans.

Wat zijn de economische gevolgen van de oorlog?
Rusland is economisch gezien geen wereldmacht, haar economie maakt 2% uit van de wereldeconomie. Mede daarom valt de schade op de wereldwijde aandelenmarkten mee. Wel is het gigantische land een grote exporteur van olie, gas en (edel)metalen, de prijzen daarvan zijn fors opgelopen. Rusland en Oekraïne zijn tevens de nummers een en twee als het gaat om de wereldwijde tarweproductie. De tarweprijs is sinds de invasie met circa 40% gestegen. Het moge duidelijk zijn dat de prijsstijgingen van veel grondstoffen voor verdere inflatoire druk zorgen. Hogere prijzen zorgen ervoor dat consumenten minder geld overhouden voor andere uitgaven. Dit kan op termijn tot een afnemende economische groei leiden. Voorlopig zijn de economische groeivooruitzichten, buiten Rusland en Oekraïne gerekend, echter nog goed.

Welke aandelen zijn aantrekkelijk om bij te kopen?
Alles afwegend ziet Optimix in de huidige onrust op de financiële markten een kans om de aandelenweging uit te breiden. Daarbij gaan de vermogensbeheerders van Optimix wel selectief te werk. Bankaandelen zijn kwetsbaar voor financiële sancties en onteigeningen. Industriële ondernemingen zullen hinder ondervinden van gestegen grondstoffenprijzen. Deze sectoren zijn daardoor minder aantrekkelijk om nu bij te kopen.

Hun voorkeur gaat daarom momenteel uit naar aandelen van Amerikaanse technologiebedrijven als Microsoft, Apple, Amazon en Google. Ook zien zij op de lange termijn een aantrekkelijk rendementsperspectief voor ondernemingen die zich bezighouden met de opwekking van duurzame energie. De afhankelijkheid van (Russische) fossiele energiebronnen zal in versneld tempo worden afgebouwd in de komende jaren. In tegenstelling tot de brede markt stegen de koersen van producten van windmolens en zonnepanelen na de invasie wel. Voor hun duurzame beleggingsstrategieën hebben de vermogensbeheerders van Optimix in deze categorie aandelen bijgekocht.

Naast duurzame energie zullen ook de investeringen in defensie toenemen. Duitsland kondigde reeds aan dit jaar € 100 miljard extra aan defensie te besteden en ook de komende jaren het defensiebudget structureel te zullen verhogen. Poetins agressie heeft duidelijk gemaakt dat diplomatie zonder militaire dreiging niet werkt. Optimix heeft overigens geen defensie-aandelen bijgekocht."

BlackRock: Blijf vooral belegd!

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Janus Henderson Investors: 25% korting op Europese aandelen

Paul O’Connor, hoofd multi-asset van Janus Henderson, over de impact van het conflict op Europese aandelen: “Clearly, we are now in an environment in which investors have limited faith in their ability to establish fair values for European equities and other risk assets, as the tragic events continue to unfold. As long as the political endgame remains so uncertain, estimates of the economic and financial impact of the invasion will remain highly fluid.

Still, while the economic and political outlook remains unusually unpredictable, some key market metrics show that European assets have now priced in elevated levels of uncertainty. Equity and currency option prices are indicating extreme levels of investor pessimism about eurozone assets. Eurozone stocks are now trading at a 25% discount to consensus analyst 12 month share price targets, a level of distrust only previously seen in the US sub-prime crisis, the eurozone debt crisis and the early days of the pandemic. These were events that had lasting impacts on the global economy.

"Equity and currency option prices are indicating extreme levels of investor pessimism"

While the situation in the Ukraine could have enduring global effects, if the political spillovers broaden, investor psychology could shift to focusing on upside potential in European assets if the economic impact of the invasion is seen as being temporary or localised.”

Fidelity International: Renteverwachtingen scherp omlaag

De oorlog in Oekraïne en de ernstige verstoring van de grondstoffenmarkten voeden de vrees voor stagflatie. De ECB heeft al laten weten dat ze voorzichtiger wordt, omdat het risico van een recessie toeneemt. "De Federal Reserve zal voorlopig vasthouden aan haar narratief, maar uiteindelijk zal ze de rente wel minder verhogen dan de markt verwacht", schrijft hoofdeconoom Salman Ahmed van Fidelity International. Hier is het hele verhaal.

Schroders: Goud is de nieuwe TINA

De Russische invasie in Oekraïne is in de eerste plaats een menselijke tragedie, schrijft Mark Lacey, hoofd grondstoffen bij Schroders. Maar wat zijn de implicaties voor de olie- en gasmarkten? En wordt goud de ‘TINA’ (there is no alternative) safe haven asset, vraagt James Luke, fondsmanager metalen bij Schroders, zich af.

Olie en gas blijven buiten schot

Momenteel zijn er sancties ingesteld tegen personen en grote Russische financiële instellingen, maar sancties op olie en gas uit Rusland zijn uitdrukkelijk vermeden. Wel leiden de sancties tot een dalende vraag naar olie en olieproducten uit Rusland. Dit vraagverlies in Europa zal echter worden gecompenseerd door een grotere vraag vanuit China. Op korte termijn zouden de aardgasstromen veerkrachtig moeten zijn, tenzij de infrastructuur tijdens het conflict schade oploopt. Schroders denkt nog steeds dat de Russische leveringen beschikbaar zullen blijven voor de markt. Een groeiend aantal Europese en Amerikaanse kopers kan echter besluiten deze te vermijden om risico’s te beperken.

Beperkt effect op olie-aanbod

Rusland exporteert 5,5 miljoen vaten ruwe olie per dag, waarvan meer dan 3,5 miljoen naar Europa gaat en de de rest vooral naar Azië. Daarnaast wordt ongeveer 1,2 miljoen vaten geraffineerde olieproducten naar Europa geëxporteerd. Als de sancties worden verlengd kan de olie-import verlegd worden naar andere landen. Maar er was al een tekort op de oliemarkt en dat kan in 2022 aanzienlijk oplopen.

Er zullen gevolgen op langere termijn zijn voor de Russische olie- en gassector. Westerse investeringen en financiering zullen waarschijnlijk opdrogen en kopers die afhankelijk zijn van Russische olie en gas zullen deze blootstelling de komende tijd aanzienlijk afbouwen.

Wereldwijde gasmarkten blijven krap

Een deel van de Russische gasexport verloopt via Oekraïne. Lacey verwacht dat de gasstromen de minste verstoring zullen ondervinden. Rusland is goed voor ongeveer 35% van alle Europese gasinvoer. Er is een nieuwe pijpleiding (Nord Stream 2) aangelegd, maar Duitsland heeft het goedkeuringsproces stopgezet vanwege de gebeurtenissen in Oekraïne. De stromen door de Oekraïense pijpleiding zijn de afgelopen twee jaar afgenomen, deels omdat Rusland gas omleidt via alternatieve routes en deels om aan de eigen stijgende vraag te voldoen. Dat betekent dat, zelfs als er geen verdere sancties komen, de gasstroom van Rusland naar Europa waarschijnlijk nog steeds beperkt zal zijn in het geval van een voortslepende oorlog in Oekraïne.

Vraag naar LNG stijgt

Europa probeert zijn afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen door de invoer van LNG (vloeibaar aardgas) aanzienlijk te verhogen. Maar Europa is niet de enige die op zoek is naar LNG-invoer.

De windenergiemarkt zal naar verwachting in het komende decennium met ten minste 150% groeien en zonne-energie met ten minste 200%. Toch betekent dit niet dat de vraag naar gas in diezelfde periode zal afnemen. De vraag naar aardgas zal in het komende decennium waarschijnlijk met ongeveer 4% per jaar toenemen om het tekort aan elektriciteitsproductie te helpen aanvullen.

Is er zicht op een prijsdaling?

Op korte termijn lijkt er geen gemakkelijke oplossing voor de energieprijzen. De VS hebben de komende jaren het potentieel om een belangrijke exporteur van aardgas te worden. Verder valt Lacey op hoe stil de OPEC in deze crisis blijft. De reservecapaciteit binnen de OPEC is beperkt, maar Iran blijft een wildcard. Er zijn onderhandelingen over de nucleaire deal met Iran, waardoor Iran op de internationale markt weer olie zou mogen verkopen.

Daarnaast wordt eind dit jaar een aantal projecten opgestart, die mogelijk voor enige verlichting op de oliemarkten zorgen.

Een andere mogelijkheid is dat verdere stijgingen van de olie- en gasprijzen tot een recessie en een sterkere daling van de vraag kunnen leiden.

De vraag naar goud steeg al vóór de crisis

De goudprijs hield in januari en begin februari goed stand, ondanks de scherpe stijging van de reële rente in de VS, die normaal gesproken op de goudprijs drukt. Dit was deels te wijten aan de geopolitieke stress van de Oekraïne-crisis, en dit kan een hogere goudprijs leiden als het conflict verergert of sancties niet het gewenste effect hebben, stelt James Luke. "Maar zelfs voor de situatie escaleerde, waren er al tekenen dat de institutionele vraag naar goud als hedge positief begon te worden."Luke denkt dat dit tot 2022 zal aanhouden, ongeacht hoe de geopolitieke situatie verder ontwikkelt.

Naast het zoeken naar een opslagplaats voor waarde in tijden van verhoogde marktstress, denkt Luke dat veel beleggers de komende renteverhogingscyclus als uiterst riskant beschouwen gezien de abnormale macro-economische achtergrond. De ontwikkelde economieën hebben niet alleen een hoge schuldenlast, maar zijn ook afhankelijk geworden van massale monetaire en budgettaire stimuleringsmaatregelen. De kans op negatieve terugkoppelingsmechanismen naar de reële economie en de financiële markten als de stimulans wordt weggenomen en de rente stijgt, is groot.

Met andere woorden, het is heel goed mogelijk dat renteverhogingen en de afschaffing van QE zo'n negatief effect hebben op economieën waarin consumenten al te lijden hebben onder een negatieve reële inkomensgroei, dat ze binnen niet al te lange tijd weer worden teruggedraaid. De kans op stagflatie is groot (d.w.z. lage groei en hoge/stijgende inflatie) en de mogelijkheid dat we in een lange periode van financiële repressie blijven hangen met negatieve reële rentetarieven is eveneens groot. Dit is uiteindelijk een zeer positieve macro-economische achtergrond voor goud.

Goud wordt TINA

Globaal genomen blijft Luke van mening dat goud in 2022 goed zal presteren. Hoewel het conflict in Oekraïne verdere stijgingen kan ondersteunen, denkt hij dat goud, met weinig andere opties om portefeuilles te diversifiëren, goed op weg is om de komende jaren de TINA (there is no alternative) veilige haven te worden.