Optieclopedie: delta, gamma, rho, theta, vega

Net zoals aandelenbeleggers zich bezighouden met ratio's als winst per aandeel, koers-winst of dividendrendement, houden professionele beleggers altijd minimaal een schuin oog gericht op de Grieken. Niet de in financiele problemen verkerende Grieken, maar de ratio's die worden aangegeven met Griekse letters als delta, vega en rho.

Dat hadden aanmerkelijk toegankelijker namen kunnen zijn, maar de wereld van de derivatenhandel wordt zeker aan de theoretische kant al enkele decennia gedomineerd door wiskundigen en die hebben een niet te onderdrukken voorliefde voor Griekse letters.

Daarmee wordt het er voor de leek niet overzichtelijker op, maar wie even moeite doet zal merken dat het zo ingewikkeld is als het lijkt, en dat de Grieken in feite bijzonder nuttige ratio's zijn.

Een kleine cursus Grieks voor beginners:

Delta
De Delta geeft aan met hoeveel euro de koers van een optie verandert als de koers van de onderliggende waarde met één euro stijgt of daalt.

Voorbeeld:
De koers van een aandeel stijgt met 1 euro en de optie heeft een delta van 0,2. Dan wordt de prijs van een calloptie 20 eurocent hoger. Een gelijksoortige put-optie zal dan een delta van -0,2 hebben; die daalt tenslotte als de onderliggende waarde stijgt.

De delta van een optie geeft ook aan hoe de verhouding aandelen/opties zou moeten zijn om een portefeuille af te dekken. Als één optie (voor 100 aandelen) een delta van -0,50 heeft, dan neutraliseert hij het positionele risico van 50 aandelen. Er zijn dus twee puts nodig om een portefeuille van 100 stukken volledig af te dekken. Een optie heeft een hogere delta naarmate hij verder in-the-money is.

Gamma
De gamma - het wordt al moeilijker - is de mate van verandering van de delta, bij koersbewegingen van de onderliggende waarde. Dit is een belangrijke maatstaf voor beleggers die hun aandelenpositie blijvend goed willen afdekken - oftewel deltaneutraal. Wanneer de delta verandert zal ook de positie moeten worden aangepast.

Voorbeeld:
Een optie heeft een delta van 0,6. De gamma is 0,05. Dat betekent dat bij 1 euro stijging van de onderliggende waarde, de delta opschuift naar 0,65. Bij een gelijke daling, komt de delta op 0,55 te liggen.

Rho
Geeft aan in welke mate een optie in prijs verandert bij een verandering in de rente van 1%. De rho wordt door gewone optiebeleggers niet buitensporig veel gebruikt. Maar volgende week, als Ben Bernanke in Amerika een kwart of een half procentje gaat verhogen, zullen ook de optieprijzen daar invloed van ondervonden. Direct, via de bewegingen op de beurs, maar ook via de rente, die een integraal onderdeel is van het optiewaarderingsmodel.

Theta
Theta geeft aan hoeveel een optie per dag aan tijdswaarde verliest. Aangezien de tijdswaarde - of verwachtingswaarde - het meest ongrijpbare deel van een optiekoers is, is de theta een belangrijke maatstaf. Hoe hoger de theta, hoe sneller de optie in koers daalt, zelfs als de intrinsieke waarde onveranderd blijft.

Voorbeeld:
Een optie kost 2,50 en heeft een theta van 0,05. Als er verder niets gebeurt met de koers van het aandeel, zal de optie vijf cent per dag zakken. Overuigens neemt de theta exponentieel toe naarmate de uitvoerdatum dichterbij komt. De tijdswaarde wordt dan ook zeer snel kleiner.

Vega
De laatste Griek is de vega, overigens geen bestaande Griekse letter. Vega meet de gevoeligheid van de prijs van een optie voor veranderingen in de beweeglijkheid (volatilieit) van de onderliggende waarde. Vega geeft aan in welke mate de prijs van een optie verandert bij een volatiliteitsverandering van één procent. Opties met langere looptijd hebben een hogere vega en zullen dus bij een stijging van 1 volapunt het meest in waarde toenemen.

Voorbeeld
Een apr 2012 325 stike heeft nu een vega van 31, de may van 44 en de juni van 56.

Stijging 1 punt vola wordt de april optie 0.31 cent meer waart, de may 0.44 cent en de juno 0.56 cent. Hoe verder weg hoe groter de vega, maar bij grote beweging zal de volatility het meest toenemen bij de kortste maanden. Stel dat we volgende week 20 punten lager openen, dan is kan groot dat in apr de vola met 7 punten toeneemt en bij de 2015 maar een halve punt.