Monetaire kapiteins wijzigen koers

Nadat de Fed de rente jarenlang op 0 procent heeft gehouden en elke maand voor ruim 120 miljard dollar staatsobligatie en ander papier heeft opgekocht, is de economische zodanig gewijzigd dat de monetaire teugels iets aangehaald moeten worden. Het economisch herstel na de coronacrisis mag dan omgeven zijn met allerlei risico’s en onzekerheden, het is onmiskenbaar dat de crisis achter ons ligt, dus crisisbeleid niet langer te rechtvaardigen is. Steeds meer leden van het rentecomité van de Fed zien dat zo.

Een andere reden om de teugels weer aan te halen is dat de Amerikaanse inflatie fors is opgelopen. De geldontwaarding ligt in de VS ruim boven 5 procent. Hoewel een groot deel daarvan wordt veroorzaakt door de klim uit de crisisdal en andere tijdelijke factoren, ziet het er steeds meer naar uit dat dit niet het hele verhaal is.

Wanneer die tijdelijke hulpeffecten straks komen te vervallen, vanaf eind van dit dan wel begin volgend jaar, dan is de kans groot dat de inflatie niet zal terugzakken naar het pre-corona niveau. Ook hiervoor geldt dat steeds meer leden van het rentecomité van de Fed daar zo over denken.

Fed is klaar voor de draai

Het bovenstaande leidt de Fed-leden naar de conclusie dat het monetaire beleid iets minder ruim moet. Natuurlijk zal een nieuwe koers voorzichtig worden ingezet. Omdat het herstel omgeven is door risico’s en onzekerheden, omdat financiële stabiliteit weinig nodig heeft te muteren in ínstabiliteit, en omdat de Fed ook wel weet hoe wild de markt kan reageren op het aantrekken van de monetaire teugels.

Daarom zal de Fed kleine stapjes zetten en elk van die kleine stappen ruim van tevoren aankondigen, zodat de kans op een schok op de markten beperkt blijft. Desondanks is er een draai van de Fed op komst, te beginnen met het afbouwen van het opkopen van staatsobligaties en dan, in een later stadium, renteverhogingen.

Nieuw-Zeeland als voorbeeld

Het is niet alleen de Fed die zich klaarmaakt een draai te maken. Verschillende centrale banken doen hetzelfde, en sommige zijn al gedraaid. De centrale bank van Nieuw-Zeeland bijvoorbeeld heeft medio juli aangekondigd per eind van die maand te stoppen met het opkopen van staatsobligaties.

Toen het rentecomité daarvan eerder deze week bij elkaar kwam, was de nieuwe lockdown in het land de enige reden dat de bank de officiële rente niet had verhoogd. De economie van het land herstelt van de coronacrisis, aldus de Nieuw-Zeelandse centrale bankiers. Natuurlijk, sommige sectoren herstellen sneller dan andere, maar overall is er sprake van herstel.

In het kielzog daarvan is ook op Nieuw-Zeeland de inflatie in de afgelopen maanden behoorlijk opgelopen. De centrale bank van het land verwacht dat de geldontwaarding dit jaar 4 procent zal bereiken om in een later stadium weer terug te zakken in de tweede helft van volgend jaar. Ofwel: de crisis is voorbij. Het bestuur oordeelde daarom dat het ‘door kan gaan met het weghalen van de monetaire steun’ omdat ‘deflatierisico en risico van hoge werkloosheid afgenomen zijn’.

ECB moet volgen

Dan moet ik het nog hebben over de eurozone. Ook bij ons is de crisis grotendeels voorbij. Desondanks maakt de ECB nog geen aanstalten het beleid aan te passen.  Maar wanneer de Fed straks gedraaid is, dan zal het voor de ECB zeer lastig worden – en ik vermoed onmogelijk – om te doen alsof de crisis nog vol aan de gang is. Het zou mij niet verbazen als de draai van de Fed ertoe leidt dat de ECB per maart volgend jaar het coronacrisisopkoopprogramma, de PEPP, beëindigt.

Dat is een belangrijke constatering omdat financiële markten afgelopen jaren vooral door het zeer ruime monetaire beleid én de verwachting dat dat heel lang het geval zal blijven, zijn gestegen.

Beursimplicaties

Is nu, met de genoemde draai, een instorting van de beurzen te verwachten? Nee! Niet alleen omdat, zoals gezegd, de draai van de Fed voor niemand een verrassing zal zijn, maar ook omdat economische groei het stokje over kan nemen. Het is voor beleggers wel opassen, want de markt die ruim een decennium verslaafd is geraakt aan monetaire opium, kickt daar niet zo makkelijk vanaf. Instorten hoeft geen gevolg te zijn, maar het humeur kan van tijd tot tijd beroerd zijn, waardoor nogal wat, wellicht hevige, beursturbulentie waarschijnlijk is.

Daarbij is het belangrijk om te weten dat een einde aan het crisisbeleid van centrale banken niet betekent dat het monetaire beleid daarom niet langer ruim zal zijn. Dat blijft nog lang het geval, zij het minder dan voorheen.