Xi en Powell willen hetzelfde

"Eind juli stond in het teken van twee gebeurtenissen: de vrije val van Chinese aandelen en de vergadering van het Amerikaanse monetaire beleidscomité. Op het eerste gezicht lijkt er tussen deze twee gebeurtenissen geen enkel verband te zijn, maar in werkelijkheid hebben ze één ding met elkaar gemeen: het politieke streven naar meer sociale en nationale cohesie weegt zwaarder dan strikte economische orthodoxie.

In China komt de neergang van de markten namelijk voort uit een politieke maatregel die erop gericht is de winsten aan banden te leggen van bedrijven die parallel aan het schoolsysteem opleidingen aanbieden. De hoge prijs van deze opleidingen vormt een rem voor de middenklasse, ook al kan het onderwijsniveau van het land ermee worden verbeterd.

China grijpt in

Xi Jinping heeft nu de knoop doorgehakt: politiek gezien verdient het de voorkeur de ongelijkheden niet nog verder te vergroten, ook al gaat dit mogelijk ten koste van de studieresultaten van een deel van de bevolking. In een land met een laag geboortecijfer verdient het daarnaast de voorkeur om de kosten van onderwijs te beperken, ondanks de economische betekenis van particuliere onderwijsinstellingen, die nochtans hadden kunnen bijdragen aan de zichtbaarheid van China in de wereld.

Welke andere sectoren staat in de toekomst mogelijk hetzelfde lot te wachten als particuliere onderwijsinstellingen? We denken daarbij met name aan de gezondheidszorg, die heel duur en maatschappelijk gezien heel discriminerend is, ondanks de beloften van de communistische heilstaat. Logischerwijze zijn de aandelen in deze sector massaal gedaald, omdat ze op vergelijkbare wijze aan banden dreigen te worden gelegd.

• Lees ook: Chinese regering pakt internetindustrie terecht aan

Beperking beursnoteringen

Een andere reden voor de neergang van de Chinese markt is dat de mogelijkheden van Chinese bedrijven om in de Verenigde Staten een beursnotering te verkrijgen via zogenoemde ADR's (American Depositary Receipts) worden beperkt. Op dit punt staat de politieke wil om zich te onttrekken aan de Amerikaanse verslagleggingseisen haaks op de ambitie om breder toegang te krijgen tot de buitenlandse kapitaalstromen, die nochtans cruciaal zijn voor de ontwikkeling van China.

Nationale onafhankelijkheid valt moeilijk te rijmen met naleving van internationale (lees: Amerikaanse) normen. Het handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China is ook een normenoorlog, met alle nevenschade van dien, in dit geval toegang tot Amerikaans kapitaal.

Powell spreekt

Wat is het verband met de vergadering van de Fed van 28 juli? Op het eerste gezicht lijkt er tussen beide geen relatie te zijn. Ware het niet dat de Fed-voorzitter heeft toegegeven dat de hoge inflatie in de Verenigde Staten (4,5% in juni voor het minst volatiele gedeelte) wellicht minder tijdelijk zal zijn dan gedacht, en mogelijk een veel minder soepel monetair beleid vereist dan nu het geval is.

Jerome Powell zei daarbij tussen neus en lippen door dat de doelstelling om de werkloosheid van de meest kansarme bevolkingsgroepen terug te dringen momenteel nagenoeg alle andere overwegingen naar de achtergrond dringt, en daarom een uiterst expansief monetair beleid rechtvaardigt.

Ook hier krijgt sociale cohesie de voorkeur boven economische orthodoxie in de enge zin van het woord. De situatie is des te nijpender daar de Fed ervan wordt beticht de vermogensongelijkheid danig te hebben vergroot door de koers van risicovolle activa op te drijven en daarmee de rijken nog rijker te hebben gemaakt, hetgeen populistische bewegingen in de hand heeft gewerkt.

Eerst komt het eten, dan ...

Of je er nu blij mee bent of niet, de vrijemarktbeginselen hebben momenteel de wind bepaald niet in de zeilen. In het Rijk van het Midden – het midden tussen kapitalisme en socialisme wel te verstaan – is dat nauwelijks opzienbarend te noemen nu de Chinese communistische partij haar honderdjarig bestaan viert. Toch is het opmerkelijk, daar het land afhankelijk is van het bedrijfsleven en buitenlands kapitaal nodig heeft om zijn machtspositie te versterken.

Maar verschillende crises hebben laten zien dat vrijemarktbeginselen overboord worden gezet zodra de nood aan de man komt, zelfs in de Verenigde Staten."

La Financière de l'Echiquier (LFDE) is een vooraanstaande Franse vermogensbeheerder, die al vanaf de begindagen een voorloper is op het gebied van duurzaam beleggen. LFDE is ook actief op de Nederlandse markt en heeft recent z'n positie in Nederland verstevigd met een ambitieuze klimaatstrategie.