20% rendement is onrealistisch

We hebben geleerd dat hedgefunds de deur in je gezicht dicht kunnen gooien en dat illiquide aandelen hard kunnen stijgen, maar dat je er ook behoorlijk klem kunt komen te zitten. We waarderen daarom de open end-fondsen weer. En we beseffen dat een rendement van 20% per jaar, waar beleggers de afgelopen jaren bewust of onbewust, mee rekenden niet realistisch is.

Een aandelenfonds Maleisië of Finse small caps, plotseling begrijpt de particuliere belegger (meestal man) niet meer waarom hij ze ooit in portefeuille had. Hoe legt hij zo’n positie überhaupt aan zijn vrouw uit? Vrouwen zijn de perfecte Chief Investment Officer. “Maleisië, schat? Waar ligt dat?” Nou, dat kan hij met behulp van de Bosatlas nog net laten zien. Maar als ze vervolgens gaat vragen welke aandelen aan de Maleisische beurs genoteerd staan?

Babyboomer is de klos
Uiteindelijk moet hij dan schoorvoetend toegeven dat rendement uit het verleden de enige reden was waarom hij een Maleisië-fonds kocht. Nog zo’n zinnetje waar beleggers vaak voor vallen: “In de tweede helft van het jaar verwachten we een herstel.” Dat hoor je elk jaar aan het begin van het jaar. Het is de hoop waar beleggers van leven.

De dalende rente in afgelopen decennia en het makkelijk verkrijgbare krediet gaf beleggers een hefboom die voor bovengemiddelde rendementen heeft gezorgd. Een beetje sexy beleggingsfonds zou toch twintig procent koersstijging per jaar moeten kunnen opleveren? Maar deze schuldenhefboom bleek helaas van tijdelijke aard. Het feest is over. De aandelenkoersen zijn weer terug op het niveau van 25 jaar geleden, gecorrigeerd voor inflatie.

Vooral de babyboomer heeft geprofiteerd van deze schuldenhefboom in het economische systeem. Tot de kredietcrisis. Nu heeft hij het zwaar. Zijn aanstaande pensioen loopt gevaar, de (forse) overwaarde op zijn huis neemt af en zijn eigen bedrijf heeft het zwaar. Dat begint pijn te doen en we zijn zo een generatie verder voordat die pijn vergeten is.

Beperkte winstgroei
De gouden tijden liggen voorlopig achter ons en het bedrijfsleven mag de komende jaren blij zijn met een bescheiden winstgroei. Hoeveel? De groei van de wereldbevolking minus de vergrijzing levert misschien 1% groei op. De stijging van de productiviteit nog eens 2%. Dan kom je op een reële groei van 3%. Voeg daar een “normale” inflatie van 2 à 3% bij en je zit op een economische groei van tegen de 6%.

De bedrijven op de beurs kunnen door efficiënt en innovatief te werken wellicht een iets hogere winstgroei laten zien, zeg 8%, maar daarmee houdt het normaalgesproken op. Tenzij de inflatie gierend uit de hand loopt, en dan nog is het de vraag of de stijging van de beurskoersen de inflatie gaat bijhouden. Toch zijn er altijd koopjes op de markt voor de echte stockpicker.

Benjamin Graham, de leermeester van Warren Buffett, zei 60 jaar geleden: ‘Je moet bedrijven bij voorkeur kopen voor minder dan de snel te liquideren activa zoals kasgeld en debiteuren’. Deze wijze lessen klonken tot aan de kredietcrisis als onwaarschijnlijk conservatief zo niet totaal achterhaald. Werden bedrijven op de beurs immers niet voor een veelvoud van de activa verhandeld? Want winsten en marges blijven toch stijgen?

Terug naar de basis
En nu zijn we terug bij af. Intrinsieke waarde telt weer in plaats van winsten in de verre toekomst. We kunnen weer aandelen kopen in bedrijven die op de beurs minder waard zijn dan de marktwaarde van hun activa. Ik heb zelf een gezond bedrijf in portefeuille dat op de beurs wordt verhandeld voor ongeveer de nettokaspositie! Grond, panden, werkkapitaal, talentvolle medewerkers, merken en marktposities krijg ik er op de beurs gratis bij.

Beleggers doen er verstandig aan de oude handboeken van Benjamin Graham weer af te stoffen als ze wat extra rendement willen.