Nederlandstalige staatsschuldinformatie graag

De Vrije Universiteit in Amsterdam is gestopt met de studie Nederlands. De politiek is in rep en roer. De dalende belangstelling voor onze eigen taal mag er niet toe leiden dat universiteiten zomaar het aanbieden van een studie Nederlands beëindigen.

“Onbestaanbaar,” zo haalt CDA kamerlid Harry van der Moolen de meest sleetse uitdrukking gebezigd van het Binnenhof van stal. Het is het zoveelste incidentje waar de politiek direct op reageert om vervolgens weer over te gaan tot de orde van de dag.

Als het Nederlands verdedigd moet worden, had ik van der Moolen graag gehoord bij de presentatie van de Outlook 2019 van het Agentschap van Financiën, het departementsonderdeel dat verantwoordelijk is voor de financiering en het beheer van onze staatsschuld.

Financieringsbeleid

Deze outlook geeft een overzicht van het verloop van de financiering van de staatsschuld in het afgelopen jaar en, minstens zo belangrijk, een vooruitblik op het financieringsbeleid voor het komende jaar.

Het is bijna niet te geloven, maar sinds 2008 geeft het Agentschap dit belangrijke overzicht uitsluitend in het Engels uit. De heer van der Moolen, en zijn collega politici, gaven taal noch teken over dit bizarre besluit van het Agentschap van het Ministerie van Financiën.

En bizar is het besluit. De AFM, ressorterend onder datzelfde Ministerie van Financiën, heeft in al zijn wijsheid besloten dat Nederlandse beleggers geen financiële producten meer mogen kopen als de brochure niet in onze eigen taal is opgesteld.

Niet geïnformeerd

Er is volgens de AFM anders een levensgroot risico dat beleggers deze producten niet begrijpen. Maar over de Nederlandse staatsschuld en het financieringsbeleid hoeven de Nederlanders kennelijk niet op een begrijpelijke wijze geïnformeerd te worden.

Elke Nederlander, inclusief pasgeborenen, draagt een staatsschuld van bijna 19.000 euro met zich mee. Is het dan te veel gevraagd de Nederlanders gewoon in hun eigen taal daarover te informeren?

Genoeg gemopperd, ik kom bij de inhoud van de outlook. Dat valt niet mee. Althans, wat de illustraties betreft. "With the foreseen issuance of an exciting new product to boost sustainable finance markets, the photo theme of this Outlook could be no other than green," zo meldt het voorwoord.

Helemaal niet zo groen

Denk je even verlost te zijn van de klimaathype, die tot elke vezel in het maatschappelijke verkeer doordringt, blader ik weer in een boekwerk vol windmolens, zonnepanelen en met plantjes begroeide daken.

Allemaal opgehangen aan de zogenaamde groene obligatie die de Nederlandse overheid gaat uitgeven, waaraan in het voorwoordcitaat wordt gerefereerd. Deze obligaties zijn net zo groen als het gras na een hete en droge zomer. Dit zegt Wopke Hoekstra, onze minister van Financiën, over de groene lening: “Tegelijkertijd wil ik helder zijn dat de uitgifte van een groene obligatie geen instrument is waarmee extra middelen voor de klimaatopgave beschikbaar komen.”

Het enige wat deze lening doet is een kunstmatige koppeling leggen naar eerder gerealiseerde of geplande groene projecten, die toch al uitgevoerd zijn of zullen worden zonder deze groene obligatie. De AFM heeft in zijn Agenda 2019 een speerpunt gemaakt van mogelijk misbruik van het begrip duurzaamheid bij het naar de markt brengen van financiële producten. Ik zou zeggen: AFM, werk aan de winkel!

Lees ook: Politiek is niks voor de AFM

Lees ook: AFM vreest en verwelkomt Brexit-deal

Echt niet uitdagend

Ik probeer weer terug te keren naar de staatsschuld en het financieringsbeleid en lees het wat Elvira Eurlings, de Agent van Financiën te zeggen heeft. “(…) new circumstances also give rise to new challenges, certainly in times where (…) the market requires us to adapt and being responsive to new realities."

Misschien ben ik met mijn verkeerde been uit bed gestapt, maar ik ben wederom ontregeld. Uitdagende omstandigheden, ik kan die uitdrukking niet meer lezen of horen, noch in het Engels noch in het Nederlands. In dit geval slaat het ook echt helemaal de plank mis.

Als er één overheidsinstelling in Nederland is zonder uitdagende omstandigheden, dan is het wel het Agentschap. Ten eerste is er al enkele jaren geen sprake meer van een financieringstekort, maar juist van een overschot. Daarnaast daalt de staatsschuld gestaag, zeker als percentage van het bbp, en ligt met 49,1% in 2019 ruimschoots onder de EU-norm van 60%.

Nederland kampioen

Daar komt nog eens bij dat het Ministerie van Financiën al jaren tegen zeer lage tot zelfs negatieve rentes op de geld- en kapitaalmarkt leent ter financiering van duurdere afgeloste leningen. Recentelijk hebben de ratingbureaus bevestigd dat de Nederlandse staat de hoogste kredietstatus heeft (AAA).

Er zijn nauwelijks EU-landen te vinden die er financieel beter voor staan dan Nederland. Elke nieuwe uitgifte van een lening is overtekend door de grote vraag van beleggers. Als dit al uitdagende omstandigheden worden genoemd, dan houd ik mijn hart vast als in de toekomst, om welke reden dan ook, de financiering van de staatsschuld wel problematisch zou worden.

Ik waag nog één keer een poging de outlook inhoudelijk te bespreken. Maar daarover kan ik kort zijn. De staat leende in 2018 ruim 45 miljard euro, waarvan 23 miljard op de kapitaalmarkt. De rest werd op de geldmarkt opgehaald, waar gemiddeld een negatieve rente werd gerealiseerd van -0,47%.

Grote belangstelling

De belangstelling voor de Nederlandse schuld was zeer groot, waarbij de emissies voortdurend overtekend waren. In 2019 wordt een totaal beroep op de markt van 43,3 miljard euro verwacht, waarvan de verdeling naar schatting 50/50 tussen kapitaal- en geldmarkt is.

Tot slot streeft het Ministerie van Financiën er naar de looptijd van de schuld eind 2019 te hebben verhoogd van 6,3 jaar naar 6,4 jaar. Ja, en er wordt een groene lening uitgegeven. Maar aan dit marketinginstrument besteed ik verder geen aandacht.

Kortom, er is in 2019 geen vuiltje aan de lucht en de financiering van de schuld kan met twee vingers in de neus worden uitgevoerd. Alle tijd dus om volgend jaar weer een Nederlandstalige versie van de outlook te produceren!