Politiek is niks voor de AFM

Vaak plaats ik kritische kanttekeningen bij voorgenomen beleid van de AFM. Daar is ook alle aanleiding voor. Op veel gebied vind ik het toezicht veel te ver doorgeschoten en worden er nogal eens de verkeerde prioriteiten gelegd.

Zo besteedde ik bijvoorbeeld aandacht aan het verbod op verschillende financiële instrumenten voor particuliere beleggers, zoals Coco’s, alleen omdat sommige van hen de risico’s mogelijk onvoldoende begrijpen.

Het is een verkeerd soort bescherming. Ook de regels voor de op zichzelf terechte vergunningen die nodig zijn een beleggingsonderneming te beginnen zijn zo strak, dat velen er niet eens aan beginnen in de sector actief te worden.

We moeten vooruitkijken

Dat schaadt direct de belangen van de consument, die geconfronteerd wordt met verschraald aanbod. Ik kan zo nog wel even doorgaan, maar we moeten vooruitkijken. Dat doet de toezichthouder immers ook.

Lees ook: Beschemerming voor productuitgevers, niet voor beleggers

Politieke onzekerheid

De AFM heeft de notitie Trendzicht voor het komende jaar gepubliceerd. Het is een nieuwe publicatie die de toezichthouder voortaan elk jaar zal uitgeven.

In Trendzicht 2019 wordt een aantal zaken behandeld die volgens de AFM het komende jaar van groot belang (kunnen) zijn. Het gaat om een drietal onderwerpen:

1. Politieke onzekerheid, met name Brexit.
2. Digitalisering financiële sector.
3. Transitie naar een duurzame samenleving en economie.

De politieke onzekerheid heeft in de pers ruime aandacht gekregen, omdat AFM stelt dat als gevolg van een mogelijk harde Brexit, Amsterdam het financiële handelscentrum van Europa kan worden.

Lees ook: AFM vreest en verwelkomt Brexit

Dat is mooi voor Amsterdam maar vooral ook voor de toezichthouder(s). Want AFM geeft aan dat de komst van de financiële handelsbedrijven honderden banen oplevert.

Effiënter werken

De toezichthouder profiteert echter ook, want nu al is voorzitter Merel van Vroonhoven in gesprek met het ministerie van Financiën over het vele extra werk dat haar en haar collega’s te wachten staat.

Ik vind het in dit geval begrijpelijk, maar misschien kan AFM ook zo her en daar iets efficiënter te werk gaan. Zoals die volkomen onnodige analyse over de politieke onzekerheid in de wereld, waar Trendzicht mee begint.

Het politieke midden verliest aan kracht, waardoor consensus moeilijker wordt. Dat veroorzaakt beleidsonzekerheid, aldus van Vroonhoven. Afgezien van de vraag of de analyse klopt, hebben dit soort teksten niets met toezicht te maken.

Net zo goed als de opmerking dat minder dan in de toekomst de VS een gelijkgestemde partner is. Haal dit soort niet ter zake doende flauwekul uit uw toekomstige rapporten, mevrouw van Vroonhoven!

Op kosten jagen

Geen flauwekul is de constatering in Trendzicht dat een Brexit ertoe kan leiden dat dienstverlening uit het VK plotseling kan wegvallen. Dat is vooral voor professionele partijen een probleem, omdat vervangende dienstverlening niet vanzelfsprekend beschikbaar is.

En als deze er al is, dan worden Europese pensioenfondsen en verzekeraars op kosten gejaagd omdat de dienstverlening van andere partijen duurder is. Zij missen namelijk schaalgrootte. Dat is een prima analyse, maar vergeef me dat ik even terugkom op uw eigen maatregel per 1 januari van dit jaar.

Toen waren particuliere beleggers plotseling uitgesloten van veel Amerikaanse en Duitse beleggingsproducten vanwege aangepaste wetgeving. Het interesseert AFM kennelijk niet dat de Europese particuliere belegger op kosten wordt gejaagd door verminderde toegankelijkheid en verminderde concurrentie.

Dooddoeners

Met het tweede aangevoerde thema, de digitalisering, is niets mis. De AFM wijst terecht op een aantal belangrijke ontwikkelingen, zoals de veranderende dienstverlening aan de klant, het toenemende gevaar van cybercriminaliteit en de rol van financiële instellingen om dit tegen te gaan.

Jammer alleen dat AFM dan weer zinnetjes door de teksten slingert als dat de toezichthouder van de sector verwacht dat technologische ontwikkelingen in het belang van de klant worden ingezet.

Mijn haren gaan, ondanks recent kappersbezoek, recht overeind staan van dé clichédooddoener in de financiële sector.

Risico's duurzaam

De haren bleven in dezelfde stand toen ik het derde thema doornam, de duurzaamheid en de financiële sector. De AFM, zo staat in Trendzicht, ondersteunt de belangrijke bijdrage van de financiële sector aan de duurzaamheidtransitie.

Ik vraag mij af wat dit te maken heeft met het houden van toezicht op de financiële markten. Natuurlijk, de AFM ziet wat risico’s op dit gebied. De beschikbaarheid en de kwaliteit van informatie kan in het geding zijn.

Daarmee ontstaat een reputatierisico voor financiële instellingen als blijkt dat ze mogelijk knollen voor citroenen verkoopt. Dat is een populaire uitspraak van AFM in relatie met de financiële sector. Ooit gaf AFM bestuurder Theodor Kockelkoren een dergelijke kwalificatie voor de hele financiële sector met betrekking tot de verkoop van financiële producten.

Knollen voor citroenen

Het werd hem niet in dank afgenomen en droeg bij aan de negatieve beeldvorming van de sector. De AFM ziet in ieder geval dat de klimaatregels een forse impact op het toezicht hebben.

Maar het vult het impactbeleggen zo op wel heel eigenwijze in. Natuurlijk is het belangrijk dat er goede informatie over de aard van duurzaamheid van een belegging wordt gegeven. Maar moet dat ook weer via uitgebreide regelgeving worden afgedwongen?

De enige regel die wat mij betreft goed zou zijn, is dat financiële instellingen de term duurzaam niet meer mogen gebruiken bij het aanprijzen van een beleggingsproduct. Dat is inderdaad een containerbegrip waar inmiddels alles onder verstaan kan worden.

Is het nu zo moeilijk om te eisen dat aanbieders van financiële producten gewoon aangeven wat het beleid is ten aanzien de opbrengst van de investering. Dan kan iedere belegger zelf wel vaststellen of dit duurzaam (genoeg) is.

Containerbegrip

Dat duurzaamheid en groen beleggen vaak meer een marketingtool is dan dat het bewust beleggen betreft op een ethisch hoger niveau, is al lang duidelijk. Dat blijkt weer eens met de voorgenomen uitgifte van de eerste groene obligatie door de Nederlandse overheid in 2019.

Misleiding is een groot woord, maar het komt dicht in de buurt als het gaat om deze uitgifte. Ten eerste is er het volgend jaar sprake van een begrotingsoverschot.

De leningen die in 2019 door de staat worden uitgegeven, dienen alleen ter financiering van de aflossing van oude leningen.

Waarschuwen voor de overheid

Ten tweede, al zou er een tekort zijn, dan is het alleen maar een boekhoudkundige truc om de uit te geven groene lening aan zogenaamde duurzame projecten te koppelen. Alleen als de overheid extra groene projecten zou uitvoeren, gefinancierd met dit soort leningen, zou u nog van een groene obligatie kunnen spreken.

Maar in zijn toelichtingbrief geeft minister van Financiën Wopke Hoekstra juist expliciet aan dat dit niet het geval is. De consument wordt op het verkeerde been gezet door dit soort zogenaamde groene obligaties.

AFM, ik zie in dit kader een heel goed project voor 2019 opdoemen. Waarschuw de consument voor een overheid die met groene obligaties de burger knollen voor citroenen verkoopt!