Disruptie is overal

“Recordverlies Blokker: 344 miljoen” NRC Handelsblad opende er onlangs de krant mee. Zulke monsterrode cijfers voor een van Nederlands bekendste winkelketens, en dat “na decennia van alleen maar winst”. De toon van het artikel sprak namens ons aller verbijstering over zo’n snelle en zo totale onttakeling. Maar als we Wesley Lebeau een beetje hadden gevolgd, hadden we gewaarschuwd kunnen zijn. De Thematic Portfolio Manager van CPR AM, een thematische boetiek van Amundi, verdiept zich al jaren in disruption.

Wesley Lebeau

Disruptie – letterlijk: de ruwe verstoring van de bestaande orde – is de afgelopen jaren een geuzennaam geworden in beleggingsland. Never mind dat Facebook, een van de grootste ordeverstoorders, op megaschaal onze privédata jat en doorverkoopt aan derden. Beleggers lopen nog altijd weg met dit bedrijf, net als met Amazon, Apple, Netflix en Google (tegenwoordig Alphabet geheten).

Deze vijf giganten van het digitale universum, op de beurs kortweg aangeduid als FAANG, zijn de grootste en populairste disruptors op aarde. Maar die aandelen zijn dan ook peperduur, betoogt Lebeau. Hij beheert CPR Invest Global Disruptive Opportunities, eind 2016 gelanceerd en inmiddels meer dan zeshonderd miljoen euro groot.

Meer dan FAANG

Bovendien miskent ons blindstaren op FAANG de ware aard van de digitale disruptie. “Je moet de ordeverstoring niet alleen zoeken bij de pure internetbedrijven”, aldus de Fransman. “Het fenomeen doet zich voor in alle markten, analoog en digitaal, en op alle niveaus.” De teloorgang van Blokker is een schoolvoorbeeld.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

De Amerikaanse equivalenten van dit meubelstuk van de Hollandse Hoog-, Nieuw- en Kalverstraten groeiden tussen 2006 en 2017 met 12 procent in beurswaarde – van 364 naar 410 miljard dollar. Voor hun grote uitdager Amazon was dat – houd u vast – 3.225 procent – van zestien naar 532 miljard dollar. Het aantal werknemers groeide bij Amazon in die periode nog harder: van 13.900 naar 542.000, ofwel met een factor 39. Maar dat is nog altijd slechts 16 procent van de ruim 3,3 miljoen werknemers van de ‘analoge’ retail in de VS.

Kijk, dát is nou echte disruptie, zegt Lebeau. Niet wat een wegbereider als Facebook of Amazon op zichzelf bereikt. Maar de ravage die zij aanrichten in traditionele sectoren. “Als je zo naar disruptie kijkt”, zegt Lebeau, “dan vind je allerlei kansen voor beleggers die nog wél gunstig geprijsd zijn.”

Innovatie in de oliesector

Olie en gas zijn ‘uit’. Niet cool, want niet duurzaam. Beleggers die hip willen worden gevonden, steken hun geld in wind- en zonneënergie. Maar de wereld blijft voorlopig in overweldigende mate afhankelijk van olie en gas. En er bestaan technieken die ons in staat stellen de resterende voorraden veel efficiënter te benutten, tegen een drastisch lagere milieuschade. Dankzij enhanced oil recovery (EOR) kunnen we bestaande olie- en gasvelden voor de helft of meer leeg halen, waar vroeger de lat bij een derde lag.

“Door technologische innovaties is alleen al het boren naar olie getransformeerd van een complexe operatie met tientallen werknemers in een geautomatiseerd geheel dat door één persoon kan worden gerund”, vertelt Lebeau. Zulke drastische efficiencyverbeteringen hebben even drastische gevolgen voor de winstgevendheid van, en de werkgelegenheid bij, de betrokken bedrijven. Zo gingen de productiekosten van een vat olie in een paar jaar tijd van negentig naar vijftig tot zestig dollar. Nu zo’n vat weer 75 dollar opbrengt, rinkelt de kassa voor de Nieuwe Olie Efficiënten. En daarbij blijft het niet. Aardgas is een bijvangst van de oliewinning, en EOR maakt ook de afscheiding en opslag van dat gas veel efficiënter.

Ondanks minder R&D

“Vergelijk het met 2005-2006”, vertelt Lebeau. “Toen waren Blackberry, Motorola en Hewlett-Packard verwikkeld in een felle strijd om de dominantie op de markt voor mobiele telefoons. In hun zucht naar een voorsprong investeerden zij grote bedragen in onderzoek en ontwikkeling.” De rest is geschiedenis: Apple en Samsung veroverden enorme marktaandelen, ten koste van het hiervoor vermelde trio. Doodgewone, zo u wilt ouderwetse hardware-fabrikanten.

Maar kijk eens naar hun budget voor onderzoek en ontwikkeling, maant Lebeau. “Ten tijde van de eerste iPhone spendeerde Apple minder dan 4 procent van zijn omzet aan onderzoek en ontwikkeling. Momenteel is dat 6 procent, nog altijd een heel laag percentage.”

Disruptie in vier sectoren

Disruptie houdt niet op bij baanbrekende innovaties. Het omvat ook drastisch lagere kosten, zelfs voor onderzoek en ontwikkeling, drastisch minder werknemers, drastisch lagere drempels om bestaande markten te betreden of compleet nieuwe te creëren. Voor zijn strategie Global Disruptive Opportunities hebben Lebeau en zijn team vier sectoren gedefinieerd waarin de gevestigde orde echt heftig wordt verstoord: Earth, Industry 4.0, Digital Economy en Lifescience & Health.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Smart oil valt onder Earth. Industry 4.0 draait om de smart factory. “Zelfs oude industriegiganten als Siemens en GE schuiven nu van de turbines en machines op naar de software.”

Onder Lifescience & Health vallen bedrijven als Intuitive (robotchirurgie) en Accelerate Diagnostics, dat veel snellere medische diagnosetrajecten heeft ontwikkeld. “Er zijn wel meer disruptiebeleggers”, zegt Lebeau, “maar die focussen op één thema, meestal robotica. Ik ken geen concurrent die een heel universum heeft gebouwd, zoals wij.”

Outperformance

Tot de Top 10 holdings van Global Disruptive Opportunities behoren bedrijven als PayPal, Akamai (cloud services) en Umicore – een Belgische bewerker van edelmetalen.

Sinds de lancering van de strategie eind 2016 bedraagt het cumulatieve rendement 21,58 procent, ofwel liefst 11,78 procentpunten meer dan benchmark MSCI World NR Close in die periode groeide.

Nederlandse ster

Adyen, binnenkort een nieuw Nederlands beursfonds, volgt Lebeau al jaren. De beursgang kwam bepaald niet als een verrassing. “Dat wordt een klapper van jewelste.” Adyen is “een topbedrijf”, aldus Lebeau. “Het kan veel grotere massa’s data verstouwen tegen veel lagere kosten dan zijn concurrenten. Het is nog veel kleiner dan PayPal, maar het groeit veel harder. Het opereert ook in een heel andere markt. Het zou mij niet verbazen als wij ook in Adyen gaan beleggen.”