Het vinden van de nieuwe Google

Iedereen kent Boeing, General Motors en Proctor & Gamble. Deze ondernemingen lopen al een hele tijd mee; ze stonden al in 1955 in de Fortune 500-lijst van de grootste Amerikaanse bedrijven. Het bijzondere is dat deze ondernemingen in 2014 nog altijd in deze lijst staan, naast nieuwkomers zoals Facebook, Google en Target.

Maar hoeveel beleggers herinneren zich nog American Motors, Studebaker, Collins Radio of Detroit Steel? Ook deze bedrijven stonden in 1955 in de Fortune 500, maar nu niet meer. Er zijn maar 61 bedrijven die zowel in 1955 als in 2014 in de Fortune 500 voorkwamen. Dus bijna 88% van de bedrijven uit de lijst van 1955 zijn sindsdien failliet gegaan, gefuseerd of weggevallen uit de top 500. Een belangrijke oorzaak van deze ontwikkeling is de creatieve destructie die gepaard gaat met de voortdurende evolutie in het bedrijfsleven.

Het economisch concept ‘creatieve destructie’ is geïntroduceerd door de econoom Joseph Schumpeter. Hij beschouwde dit als “een proces van industriële mutatie dat de economische structuur onophoudelijk van binnenuit revolutionaliseert en daarbij onophoudelijk oude structuren vernietigt en nieuwe structuren creëert”.

Van vinyl tot mp3
Beleggers kunnen er hun voordeel uit halen door in te spelen op creatieve destructie. Zo zou in 2000 online boekenshop Amazon een betere belegging zijn dan een fysieke boekenwinkelketen. Achteraf zijn dergelijke thema’s gemakkelijk aan te wijzen. In de geschiedenis van de muziekdistributie is bijvoorbeeld een duidelijke opeenvolging van disruptieve ontwikkelingen te herkennen: vinyl werd groot ten koste van de radio, daarna kwam het cassettebandje en nog weer later de cd, en nog maar kort geleden verschoof de distributie van muziek naar het online domein. Het vooraf voorspellen van toekomstige ontwikkelingen is een stuk lastiger.

Er zijn verschillende vormen van ‘gedragsbias’ die het lateraal denken bemoeilijken. Zowel onze neiging om te ‘ankeren’ als onze voorkeur voor de huidige situatie (‘status quo-bias’) sturen ons in de richting van de gemakkelijke conclusie dat het huidige landschap niet al te veel zal veranderen. Wanneer we gevraagd worden vooruit te kijken, trappen we ongemerkt in een val door de huidige situatie in een rechte lijn te extrapoleren naar de toekomst.

Stel dat we medio 2014 aan experts hadden gevraagd de toekomstige olieprijs te voorspellen. De meesten zouden dan zijn gekomen met een schatting van hooguit 10% hoger of lager dan de prijs van $110 per vat die op dat moment normaal was. Nu de prijs aan het eind van het jaar is gedaald tot circa $60 per vat, kunnen we zeggen dat maar heel weinig experts dit goed zouden hebben voorspeld.

Een andere gedragsbias die beleggers hindert bij het herkennen van disruptieve investeringsthema’s is de gewoonte om toekomstige winsten te laag te waarderen. Een opkomende technologie zoals 3D-printen krijgt momenteel veel aandacht en wordt algemeen beschouwd als een innovatie, maar de nieuwe ontwikkelingen volgen elkaar snel op en het potentieel is werkelijk gigantisch.

Apple duur?
Het valt niet mee om beleggingen met het beste groeiperspectief te vinden, temeer daar iedere andere belegger hetzelfde probeert te doen. Als bedrijven een duidelijk groeipotentieel hebben, is de prijs vaak al dienovereenkomstig hoger. Maar toch kan het nog de moeite lonen deze aandelen te kopen. Gedurende het grootste deel van de afgelopen 15 jaar dachten veel beleggers dat Apple-aandelen duur waren. Toch zijn de meeste aandeelhouders royaal beloond voor hun investeringen, dankzij de sterke groei van Apple en het vermogen om beter te presteren dan de marktverwachtingen door voortdurende productinnovatie.

Het gaat erom dat we kijken naar aspecten die nog niet in de prijs verdisconteerd zijn, en naar de manier waarop opkomende disruptieve thema’s de structuur van een hele sector opnieuw vorm kunnen geven, zodat aantrekkelijke groeikansen ontstaan voor nieuwe bedrijven en voor gevestigde ondernemingen die erin slagen hun bedrijfsmodellen tijdig aan te passen.

Veel creatieve destructie in ICT
In sommige sectoren is het tempo van creatieve destructie veel hoger dan in andere. De ICT is misschien wel het beste voorbeeld van een sector met sterke disruptieve krachten. De onderstaande grafiek toont het aantal bedrijven dat de afgelopen 24 jaar aan de S&P Telecom & Information Technology-lijst is toegevoegd of van deze lijst is afgevoerd. Aan het begin van deze periode stond het World Wide Web nog in zijn kinderschoenen. Sindsdien zijn er ingrijpende veranderingen geweest. Google is nu qua marktkapitalisatie een van de 5 grootste Amerikaanse bedrijven, maar het bestaat pas sinds 1998 en is pas sinds 2004 beursgenoteerd.

Analisten bij Fidelity proberen voortdurend disruptieve thema’s te herkennen die gevolgen zullen hebben voor de bedrijven die zij analyseren in hun sectoren. Een thema waarvan het disruptieve potentieel door veel analisten wordt onderkend, is het zich snel ontwikkelende ‘Internet of Things’. Als we terugkijken, zijn er in de computerwereld een aantal duidelijke ontwikkelingsfasen geweest: van mainframes naar desktopcomputers, daarna het internet en meer recent mobiel computergebruik. Het Internet of Things zou wel eens de volgende ontwikkelingsfase kunnen inhouden, waarin verbindingen worden gelegd tussen enorme aantallen apparaten in de industrie, de landbouw en de zorg, maar ook in woningen en bij sport en vrijetijdsbesteding.

Versnelling
Hoe kunnen beleggers modellen opstellen voor de verdere evolutie van dit disruptieve thema? Tijdens de ontwikkelingsfase van personal computers verschoof de waarde op een zeker moment van fabrikanten zoals IBM, Dell en HP naar toeleveranciers en softwareontwikkelaars zoals Microsoft en zoekportalen zoals Google. Bovendien is de impact van elke volgende ontwikkelingsfase ongeveer 10 keer groter dan de vorige: in de pc-fase waren er meer dan 100 miljoen apparaten, het vaste internet ondersteunde 1 miljard apparaten, en het mobiele internet zal door 10 miljard apparaten worden gebruikt. De schokgolven van elke volgende ontwikkelingsfase dringen dieper in de economie door en hebben grotere gevolgen voor het werk- en consumptiegedrag. 

In lijn met het concept van waardeverschuiving geeft een analyse van de waardeketen aan dat de waarde al snel vanuit de elektronicasector zal verschuiven naar bedrijven in andere sectoren, die profiteren van hun vermogen de technologie te omarmen om hun bedrijfsvoering te verbeteren, het contact met de consument te intensiveren en hun marktaandeel te vergroten. Als beleggers erin slagen hun gedragsbias te overwinnen, kunnen ze veel waarde genereren door te investeren in ontwrichting.