Trucendoos Griekenland leeg

Griekenland heeft een indrukwekkende staat van dienst als het gaat om het verleiden van Europa. Volgens de oude Griekse mythes was Europa de dochter van de koning van Phoenix en is zij door Zeus verleid en ontvoerd toen hij zich vermomde als witte stier. Europa schonk Zeus drie zonen die volgens de legendes met zijn drieën de gerechtelijke macht van de onderwereld vormden. In 1981 is Europa opnieuw verleid. Dit keer was het president Karamanlís die Europa wist te verleiden om hem toe te laten tot de Europese Unie.

Volgens Valéry Giscard d’Estaing was de beslissing met name historisch ingegeven met het oog op de rol die het land had gespeeld bij het ontstaan van de beschaving op het Europese continent. De opvolger van Karamanlís, Andreas Papandreou - de vader van de huidige president, maakte handig misbruik van dit historische plichtsgevoel en wist vele tientallen miljarden euro’s los te peuteren aan met name landbouwsubsidies.

Zoon George was tot 31 oktober dit jaar druk bezig in de voetsporen te treden van zijn illustere voorgangers. De deal met de Europese ministers zou wederom miljarden euro’s op gang brengen richting het geplaagde land. Totdat hij in een vlaag van verstandsverbijstering het idee lanceerde om de Grieken te laten stemmen voor dit hulppakket. Hoewel play hard to get een beproefde verleidingsmethode is, heeft George dit keer alle verleidingsregels gebruskeerd en lijkt het meer op play hard to get shaven. Hoe loopt het verhaal dit keer af?

Referendum JA of NEE
Het mooie van een referendum is dat het relatief overzichtelijk is: of de Grieken zeggen JA of ze zeggen NEE. Gek genoeg zouden beide opties wel eens goed nieuws voor de Euro kunnen zijn. Immers, als de Grieken instemmen met het pakket en de daarbij horende maatregelen dan heeft Papandreou eindelijk het benodigde draagvlak voor zijn hervormingen. Griekenland zou dan het Ierse pad gaan volgen waarbij drastische ingrepen de staatshuishouding weer in evenwicht kunnen brengen.

Met hulp van Europa en China kan vervolgens de economie worden gemoderniseerd. Als de Grieken niet instemmen dan heeft Europa een uitgelezen gelegenheid om de Grieken uit de Eurozone te zetten. Uiteraard gaat dit met enorme verliezen gepaard. De drachme zal aanzienlijk (25%?) devalueren en de haircut op de schuld van 50% komt daar nog eens overheen. Veel Europese banken zullen dus genationaliseerd of geherkapitaliseerd moeten worden.

Het positieve aspect voor de Euro is dat het Griekse faillissement als schrikmiddel kan dienen voor de andere probleemlanden. Immers, de implosie van de economie in Griekenland zal die van Argentinië in 1999 doen verbleken. Hoewel ik uit piëteit met de Griekse bevolking mag hopen dat dit scenario niet werkelijkheid gaat worden, kan het dus voor Europa bevrijdend werken. Landen als Italië en Portugal zullen eindelijk de benodigde maatregelen moeten treffen.

Het onder het tapijt vegen van de problemen en het maskeren van tekorten door nog meer schulden te maken is dan eindelijk voorbij. Mocht onverhoops de devaluatie en de schuldherstructurering toch goed uitpakken en net als in Argentinië de economie na een aantal jaren wonderbaarlijk herstellen dan hebben we met Griekenland tevens een exit mogelijkheid gecreërd voor de andere veel grotere Club Med landen. Door juist Griekenland te selecteren voor dit wrede experiment kan de euro gered worden.

Immers, Griekenland is economisch relatief klein (circa 2% van de economie van de Eurozone), zodat in combinatie met een geloofwaardig reddingsplan voor de banken en de andere landen een Griekse uittreding niet direct het einde van de euro hoeft te betekenen. De dwaling van de Griekse president is dus eigenlijk gefundenes fressen of op zijn Engels een ‘free lunch’ omdat Europa eindelijk gedwongen wordt richting te kiezen en beide keuzes waarschijnlijk tot een beter resultaat leiden dan het huidige voortmodderscenario.

Referendum afgeblazen
Inmiddels is duidelijk dat het eten toch niet zal worden opgediend. Papandreou heeft het referendum onder grote druk afgeblazen en het Europese reddingsplan kan dus zonder vertraging worden uitgevoerd. Feitelijk zijn we dus weer terug bij af en gaan we door met de ene schuld aflossen met de andere schuld. Is er dan niets eetbaars aan deze lunch? Wellicht toch wel. Door de ongemeen felle reacties vanuit Europa heeft Griekenland geleerd dat de tijd dat Europa te verleiden is met een stierenritje of historisch sentiment echt voorbij is.

De Grieken zullen er aan moeten geloven en hard moeten werken om een gezonde economie op te bouwen. Net als met stierenvechten betekent een stap terug doen doorgaans dat je een stap dichter bij de overwinning bent. Ambtenarensalarissen drastisch korten, pensioenleeftijd omhoog, belastingdiscipline afdwingen. Op de korte termijn zijn het uitsluitend negatieve maatregelen. Als deze maatregelen echter worden gecombineerd met de juiste stimuleringsmaatregelen dan kan de Griekse economie het Ierse voorbeeld toch nog volgen. Zou Europa dit keer Griekenland daartoe kunnen verleiden?