Politiek schuldplafondspel raakt obligatiemarkt

De Amerikaanse minister van Financiën, Janet Yellen, waarschuwde vorige week dat de Amerikaanse overheid in oktober zijn schulden niet meer kan afbetalen, waarna er mogelijk een schokgolf door de financiële markten gaat.

Ondanks bijzondere maatregelen die het ministerie de afgelopen week heeft genomen, zoals het stoppen van de uitgifte van nieuwe obligaties en het stoppen met herinvesteren in steunfondsen, komt de faillssementsdeadline ras dichterbij.

Het zou de eerste keer in de geschiedenis zijn dat de Amerikaanse overheid default. Beleggers lijken zich ondertussen niet al teveel zorgen te maken over de torenhoge schulden van de Amerikaanse overheid en een mogelijke default.

Terecht of niet? 

Aan de ene kant is deze zorgeloosheid terecht. de Amerikaanse schuld is een onbegrijpelijk, megagroot getal, en er kan altijd nog meer bij. Aflossen kan later wel. Het plafond is onderwijl al meer dan 100 keer verhoogd in de afgelopen eeuw, dus waarom zou het nu niet nog een keer gebeuren.

Aan de andere kant, door het schuldplafond keer op keer te verhogen, wordt de financiële schuldproblematiek steeds verder naar voren geschoven in plaats van aangepakt of afgelost. Volgende generaties blijven zitten met torenhoge schulden.

Op korte termijn dreigt een shutdown, waarbij ambtenaren geen salaris kunnen opstrijken en publieke diensten dicht gaan. Dat hebben we de afgelopen jaren vaker gezien.

Wat is het schuldplafond?

De Amerikaanse overheid kan in tegenstelling tot overheden van andere landen niet eindeloos geld lenen - obligaties uitgeven - maar moet het Congres toestemming vragen om het maximaal te lenen bedrag te verhogen, mocht dat nodig zijn.

Sinds 1917 is dat al meer dan 100 keer gebeurd, schrijft ING. Meestal zonder problemen. Op 31 juli 2021 verliep de laatste verhogingstermijn. Wat nu? Er zijn nog geen nieuwe afspraken met het Congres.

Aan het team van Janet Yellen - de minister van Financiën - de zware taak om de schuld niet verder op te laten lopen in een tijd waarin de overheidsuitgaven ver boven de belastinginkomsten uitkomen, aldus ING. En consumenten en bedrijven net herstellende zijn van de coronacrisis, zo benadrukte Yellen. Het vertrouwen in de financiële gezondheid van de VS mag niet worden geschaad.

Blufpokeren

Democraten en Republikeinen, beiden hebben een meerderheid in een van de twee Kamers, spelen ondertussen een spelletje blufpoker. De Republikeinen willen dat er voorwaarden aan de verhoging van het plafond worden gesteld, zoals kostenbesparingen en schuldverlagingen, schrijft The Hill.

De Democraten hebben er een nieuw (duurzaam) infrastructuurplan aan verbonden. Als de Republikeinen daarmee akkoord gaan, kan het plafond wat hen betreft ook omhoog.

Maar de details van dat infrastuctuurgerstelplan zijn waarschijnlijk later bekend dan dat er nog geld is.

Happy end?

Wellicht gaat het Congres met een nieuwe verhoging van het schuldenplafond, maar dat zal dan op het allerlaatste moment zijn. Pimco schrijft daarover: “Tijdens de ambtstermijn van president Barack Obama waren er drie confrontaties over het schuldenplafond die er bijna toe leidden dat de Amerikaanse overheid niet in staat was zijn betalingsverplichtingen na te komen. Destijds werd er telkens op het laatste moment een oplossing gevonden.”

Een naderende mogelijke default zou kunnen leiden tot hevige volatiliteit in meer dan 4700 miljard dollar aan uitstaand schatkistpapier met couponbetalingen die eind oktober en half november moeten worden uitgekeerd.

Pimco waarschuwt dat het daarom belangrijk is om de kalmte en het geduld in de markt niet te interpreteren als een omgeving van verminderde risico's. “Beleggers moeten rekening houden met momenten van verhoogde volatiliteit richting het einde van 2021.”

Investors are beginning to demand more yield to hold the U.S. government’s shortest-maturity debt, perceived to be at risk of delayed repayment if the debt ceiling isn’t suspended in the next several weeks https://t.co/Gi0qh45Inn

— Bloomberg Asia (@BloombergAsia) September 9, 2021

Politieke spel

Ondertussen is het wijzen naar elkaar al begonnen. Het (verhogen van het) schuldplafond is door politieke toestemming een politiek instrument. Dus gaan Democraten en Republikeinen er met gestrekt been in. Het wordt de komende weken nagelbijten.

Speaker Pelosi, per Politico Playbook: "People say, 'Oh, you just want to spend money.' No! We're paying the Trump credit card with what we would do to lift the debt ceiling," she said before noting that Democrats approved raising the debt ceiling three times under Trump.

— Kyle Griffin (@kylegriffin1) September 8, 2021

The Democrats’ $5.5 TRILLION reckless tax & spending spree will take U.S. debt to $45 TRILLION.

Democrats are drowning our children in debt - all without a single Republican vote. They will have to do the debt ceiling the same way. #DemDebtCeiling

— Rick Scott (@SenRickScott) September 7, 2021

Speaker Pelosi reminded Republicans that the debt ceiling increasing they are opposing is to pay off the $7 trillion in debt that Trump ran up.

— Paul Cogan (@PaulCogan) September 8, 2021