Waarom aandelen zo ongelukkig zijn

Dit moest het jaar moeten worden waarin economisch herstel aandelen naar een hoger plateau zou brengen. Vanwege de veronderstelde rally op de aandelenmarkten, zouden obligaties op hun beurt minder waard worden.

Dat was de consensus. Exact het tegenovergestelde is gebeurd. De Amerikaanse Dow Jones Industrial Average bungelt halverwege het jaar nog steeds ergens rond hetzelfde niveau. Daarnaast staan de Britse FTSE 100, Franse CAC 40, Duitse Dax en Japanse Topix 500 licht in het rood. 

De rente op veilige staatsobligaties is daarentegen nog verder gedaald, waardoor hun waarde is gestegen. Een tienjarige Duitse Bund staat nu op 1,06% tegenover 1,93% eind 2013. Ook de Amerikaanse Treasury is gedaald van 3,03% naar 2,42%. 

De AEX
In Nederland is de situatie niet anders, zoals RTL-beurscommentator Hans de Geus laat zien met een grafiek. De AEX stagneert, terwijl Nederlands staatsschuldpapier in waarde stijgt. 

11% rend. dit jaar op...staatslening (hier tegen AEX, beiden totaalrendement YTD) pic.twitter.com/KTcQ0tc0iW

— Hans de Geus (@hansdegeus) August 19, 2014

The Economist geeft vijf redenen voor de sombere vibe op de westerse aandelenmarkten. 

1. Om te beginnen: 2013 was een verdomd goed jaar. Op Wall Street werden all time highs aangetikt, met stijgingen van 30%. En ook in de Europese kernlanden deden de koersen het uitstekend. Een beetje voorzichtigheid na zo'n rally is op zijn plaats.

2. Slechte economische cijfers van landen als Amerika, Nederland, Japan en China gaven weinig reden tot het kopen van aandelen. Op jaarbasis kromp Amerika in het eerste kwartaal met 2,1%, en Japan in het tweede kwartaal zelfs met 6,8%.

3. Het zwakke economische herstel zorgt voor een lage inflatie. In Europa, waar de prijzen 0,4% stegen, is er zelfs gevaar voor deflatie. Lage inflatie maakt lage rentes op veilige staatsobligaties toch aantrekkelijk. 

4. Geopolitieke spanningen, zoals de dodelijke conflicten eufemistisch heten, in Oekraïne, Israël, Syrië en Irak zijn ook niet bepaald redenen om met een zak geld naar de aandelenmarkten te sprinten. 

5. Dan de belangrijkste: beleggers maken zich zorgen over de aflopende steunaankopen en mogelijke renteverhoging van de Federal Reserve. Deze stimulering motiveerde beleggers de laatste jaren om - vanwege het lage spaarrendement - op zoek te gaan naar winst op aandelenmarkten. 

Interessant is dat onderzoeken uitwijzen dat beleggers nog steeds meer dan normaal overwogen zitten aandelen, ondanks dat tegelijkertijd een meerderheid aangeeft dat diezelfde aandelenmarkten overgewaardeerd zijn. Kennelijk denken beleggers geen andere keuze te hebben dan in de aandelenmarkt te stappen, vanwege de lage rentes. 

Daarnaast is het zo dat de winst per aandeel op een ogenschijnlijk gezond niveau staat. Dat komt echter doordat bedrijven de laatste twee jaar en masse eigen aandelen zijn gaan terugkopen. Amerikaanse bedrijven kondigde vorig jaar 671 miljard dollar aan buybacks aan. Het bedrijfsleven absorbeert zo zijn eigen aandelen. Hoe lang dit kan voortduren, blijft dan de vraag.