Twaalf denkfouten van de belegger

Het is al erg genoeg dat we vaak de verkeerde keuzes maken als beleggers. Nog veel erger is dat we meestal niet weten waarom we de verkeerde keuzes maken. In onze breinen en harten regeren wetten en demonen die we niet kennen, laat staan onder controle hebben. Todd Harrison runt Minyanville, een blog dat deels gratis informatie aanbiedt, en deels tegen betaling een handelsplatform is. Hij somt twaalf denkfouten op van de onwetende belegger: 

1. Confirmation bias
Wij horen alleen wat ons bevestigt in de mening die we toch al hebben. We negeren informatie die onze eigen opinie geheel of gedeeltelijk ontkracht, en blijven daardoor blind voor de zwakke kanten in ons denkmodel. 

2. GroepsdenkenDit is een vorm van confirmation bias.
Wij zoeken het gezelschap van, en de conversatie met de mensen die net zo naar de wereld kijken als wijzelf. Zulke groepen bevestigen en versterken elkaar in denkrichtingen en opinies die heel wel volkomen verkeerd kunnen zijn. In kringen van enthousiaste twitteraars is dit een veel voorkomend fenomeen.

3. De gokkersdwaling
Dit is de denkfout achter de overbekende disclaimer "resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst". Casinobezoekers die het balletje tien keer achter elkaar op rood hebben zien eindigen, zijn geneigd te denken dat het de elfde keer zwart zal worden. Dit is natuurlijk onzin: de kans op rood én zwart is 48%, iedere ronde opnieuw. 

4. Rationalisering achteraf
Wij kopen effecten omdat we denken dat we eraan kunnen verdienen. Als die verwachting niet uitkomt, bedenken we een nieuwe verwachting die de plaats van de oude inneemt. Helemaal fout. Tijdig je verlies kunnen nemen is een essentieel ingrediënt van een succesvolle beleggingsstrategie. 

5. Kansen negeren
Een andere variant van de confirmation bias. Beleggers die een bull market meemaken, schrijven die te vaak toe aan hun eigen inzichten. Daardoor vergeten zij hoe groot de kans is op verrassingen – aangename, zoals een onverwacht bod waardoor een beurskoers ineens explodeert, en onaangename, zoals een tsunami of een terroristische aanval. 

6. Selectieve waarneming
We zien iets onverwachts gebeuren, en gaan er meteen vanuit dat deze gebeurtenis zich vaker zal gaan voordoen. Een voorbeeld. Je koopt aandelen van weedplanters omdat je gokt op de legalisering van softdrugs. Ineens valt je op hoe vaak dit onderwerp in het nieuws voorbij komt, hoeveel belang politici eraan hechten, hoeveel wetenschappers zich bezighouden met hasj … Het kan zijn dat er echt sprake is van groeiende aandacht, maar veel van je waarneming is – alweer – toe te schrijven aan wat je wilt zien en horen. 

7. Wij zijn gewoontedieren
We hebben al jaren aandelen Koninklijke Olie en tienjaars "staats", we lezen iedere dag IEXProfs: we zijn dat zo gewend en we voelen ons er comfortabel bij. We vergeten daardoor om ons heen te kijken. Op onderzoek uit te gaan naar wat we nog niet weten en waar we nog niet eerder waren. Daardoor laten we vele kansen liggen. 

8. De slecht nieuws obsessie
We hechten veel meer waarde aan slecht nieuws dan aan goed nieuws – een bekend feit uit veel onderzoeken. We leven nu eenmaal in een griezeltijdperk. Een "Bonnie and Clyde" die de politie in Duitsland en Nederland wekenlang van hun werk houden: we huiveren van genot. En we zien de beurs ook nog eens als de beste voorspeller van toekomstige rampen. 

9. Wij zijn kuddedieren
We gaan pas kopen als de buurman dat ook doet, en wachten met dumpen tot de markt al flink is gedaald. Dit is wel de meest voorkomende, en tevens financieel meest desastreuze denkfout. In plaats van tot drie te tellen en te blijven nadenken, laten we ons voortdrijven door angst en hebzucht. 

10. Wij neigen tot projecteren
Dit is het spiegelbeeld van de confirmation bias. Wij denken dat anderen het met ons eens zijn terwijl dat niet zo is. In het Engels heet deze denkfout ook wel de false consensus bias. 

11. Wij leven in het hier en nu
Wij willen nu een zo aangenaam mogelijk leven, en de rekening zo laat mogelijk betalen. Dit was de drijvende kracht achter de huizen- en schuldenzeepbel. Overheden blijven in dit opzicht het verkeerde voorbeeld geven door de crisis te lijf te gaan met de geldpers, en zo onze kinderen met de finale rekening op te schepen. 

12. De tunnelvisie
Wij vergelijken een aandeel enkel met een paar concurrenten en concluderen dan veel te gemakkelijk dat het "goedkoop" is. We denken dan dat we ons huiswerk hebben gedaan, maar we deden het lang niet goed genoeg. We hadden veel meer data en hypotheses in onze vergelijking moeten betrekken en de resultaten kritischer moeten bekijken.