Uitdagende tijden, vooral voor EM

Recent heeft Schroders om te tafel gezeten met professor Dani Rodrik, auteur van het boek The Globalisation Paradox. Volgens Rodrik werkt globalisering het beste als het niet te ver doorgedreven wordt. Dan bezitten de nationale overheden nog voldoende bewegingsruimte om eigen wetten en beleid te bepalen. De hoogleraar spreekt van een onoplosbaar ‘trilemma’: 

1. de economische drive tot hyper-globalisering
2. landen willen hun eigen soevereiniteit overeind houden
3. de democratische legitimering

Twee van deze drie punten zijn goed te verenigen, maar niet alle drie. Dat leidt volgens Rodrik tot mislukking. Volgens hem moeten democratie en nationaal zelfbewustzijn de troef zijn om een doorslaande globalisering te voorkomen.

Naar aanleiding van het gedachtegoed van Rodrik heeft het hoofd asset allocatie bij Schroders, Robert Farago (foto), een aantal conclusies getrokken.

1. De eurocrisis is een klassiek voorbeeld van dit ‘trilemma’. De voortrollende crisis komt niet tot stilstand totdat de betrokken landen een gemeenschappelijke visie hebben op het institutionele raamwerk dat nodig is om de muntunie te laten overleven. Zonder dat gemeenschappelijk gedragen raamwerk is de muntunie gedoemd te mislukken.
2. Rodrik verwacht uitdagende tijden voor de wereldeconomie, vanwege de hoge schuldenlast, de lage groeipercentages en tegenstrijdige binnenlandse belangen. Landen die het in deze omstandigheden beter zullen doen, worden gekenmerkt door lage schulden, minder afhankelijkheid van de wereldeconomie en een robuuste democratie. Rodrik ziet Brazilië, India en Zuid-Korea als goed gepositioneerd.
3. Opkomende markten met een hoge schuldenlast zijn op korte termijn extra kwetsbaar. Die markten voelen de meeste pijn als de Fed daadwerkelijk over gaat tot afbouw van het stimuleringsprogramma.
4. China’s combinatie van een handelsoverschot en forse valutareserves maken het land niet immuun voor de komende uitdagingen.
5. Rodrik verwacht niet dat het globalisering zal worden teruggedraaid. Toch zijn er neerwaartse risico’s aan te wijzen voor de wereldhandel. Centrale banken zullen minder stimuleren. Als risico’s noemt hij het uiteenvallen van de eurozone, de ondergang van de Chinese communistische partij of een chaotische machtsovername in Saoedi-Arabië.

Farago heeft nog wel een aantal kanttekeningen.

• Mensen overdrijven de mate van waarschijnlijkheid dat een consensus ook daadwerkelijk uitkomt. Dat contraire moet ook in een fondsbeheerder zitten. Succesvol inzetten tegen een consensus moet het doel zijn.
• Portefeuillestrategieën die veel waarde hechten aan toekomstvoorspellingen gaan teleurstellen, omdat de toekomst per definitie onbekend is. Daarom is diversificatie belangrijk.
• Een fondsbeheerder moet als een sluwe vos zijn. Een vos is sluw, een egel focust maar op een ding (Isaiah Berlin). De zogenaamde experts blijken onbetrouwbare voorspellers te zijn. Iemand die rekening houdt met allerlei scenario’s doet het beter.
• Als Rodrik gevraagd wordt wat zijn lange termijn verwachting voor de wereld is, antwoord hij wijselijk dat dit meer zegt over het karakter van de persoon dan over de toekomst van de wereld. Tja, het overwinnen van eigen vooroordelen is een succesfactor voor een fondsbeheerder.