RBS turbo's te koop

"Beleg slim, beleg Turbo". Dat is de titel van de RBS brochure over dit populaire hefboomproduct. Op termijn zal de slimme belegger echter niet meer bij de Britse bank terecht kunnen. RBS kondigde afgelopen donderdag aan alle activiteiten gericht op de particuliere belegger af te gaan stoten. Ik vind het een opmerkelijk bericht. RBS heeft veel geïnvesteerd in de Turbo en is in Nederland de onbetwiste marktleider. Mogelijk heeft de bank de helft van de markt in handen. Het aantal onderliggende waarden waarin belegd kan worden, overtreft verre het aanbod van andere partijen als ING (Sprinter), ABN Amro (Turbo), Commerzbank en Citi (beiden Speeder).

Het is daarnaast opvallend hoe de bank over zijn voornemen communiceert. De afstoting van het succesvolle bedrijfsonderdeel heeft te maken met de strategische heroriëntatie van RBS, waarin particuliere beleggingsproducten in de toekomst geen rol kunnen spelen. Je zou verwachten dat de bank de loftrompet zou steken over de fraaie marktpositie van de RBS Turbo. Dat zou terecht zijn, want het is knap om als bank zonder distributiekanaal deze positie te verwerven (via de overname van ABN Amro), maar vooral ook te behouden. Nu zorgden de berichten voor veel verwarring en interpreteerden sommigen het nieuws als zou de bank het liefst het onderdeel (zo snel mogelijk) willen sluiten.

Nieuwe Turbo's
Dat is niet de bedoeling. Op korte termijn, zo heb ik begrepen, verandert er niets voor de turbobeleggers. RBS gaat door met het onderhouden van een markt en zal, mogelijk na een korte pauze van enkele dagen in verband met wijzigingen in de prospectus, nieuwe Turbo's blijven uitgeven. Ondertussen zal RBS trachten een koper te vinden en staan de Turbo's, en daarnaast de andere gestructureerde producten zoals de AEX obligaties, in de etalage. Pas als de verkoop niet zou lukken, wordt dit bedrijfsonderdeel gesloten. 

In dat geval zal de bank een manier moeten vinden de Turbo's op een ordentelijke manier af te wikkelen. Ongetwijfeld zal dat zijn in de vorm van vervroegde aflossing tegen "fair value". Dat zal voor de meeste Turbo's geen probleem zijn, aangezien de prijsvorming van dit hefboominstrument transparant is, en de waarde daarmee makkelijk te berekenen. Voor de Booster ligt dat iets anders. Voor dit hefboomproduct, waarbij in de prijs ook een premie is opgenomen voor het risico dat de bank loopt omdat de stoploss gelijk is aan het financieringsniveau, is de prijsvorming iets minder transparant. 

Het besluit van RBS kan grote gevolgen hebben voor de Nederlandse markt voor gestructureerde producten in het algemeen en Turbo's in het bijzonder. Als de hefboomproductenfabriek door een andere partij wordt overgenomen, zijn de gevolgen het minst ingrijpend. Maar ook in dat geval zal de markt veranderen. Van de drie grote Nederlandse banken is Rabobank de grote afwezige in het turbolandschap. Maar het lijkt mij onwaarschijnlijk dat de Utrechtse bank zich in een hefboomavontuur gaat storten. 

Een buitenlandse partij is veel meer voor de hand liggend. Mogelijk dat BNP Paribas of Deutsche Bank gegadigden zijn. BNP Paribas probeert in Nederland voet aan de grond te krijgen met de Rendement Certificaten, terwijl Deutsche Bank zeer groot is in gestructureerde producten en in één klap in Nederland positie kan verwerven. Als de Turbo's en aanverwante gestructureerde producten in handen van een dergelijke partij komen, kan dat het nodige vuur in de markt geven. Vooral als die partij de Turbo ziet als een opstap om ook andere gestructureerde producten in de markt te zetten.

Mislukte verkoop
Er ontstaat een voor de markt moeilijker situatie als RBS niet in de verkoop slaagt. Ik acht dat onwaarschijnlijk, maar ook niet helemaal onmogelijk. Sommige partijen geven aan dat het niet zal meevallen de technische structuur van de ene naar de andere partij over te hevelen. Aan de andere kant hoor ik dat uitsluitend de posities ter afdekking moeten worden overgezet. De technische infrastructuur hoeft dan niet mee te verhuizen en een overname zou dan vrij simpel zijn. 

Mocht de verkoop desondanks niet lukken, dan kunnen de overgebleven hefboomuitgevers profiteren en hun marktaandeel trachten te verhogen. Maar het is ook mogelijk dat het wegvallen van de grootste partij de markt in het slop brengt. Toen marktleider in gestructureerde producten ABN Amro in 2008 wegviel door de RBS overname zagen we eenzelfde effect. In ieder geval zou in deze situatie de concurrentie aanzienlijk afnemen en dat zou voor beleggers een vervelende ontwikkeling zijn. Hefboomproducten zijn populair en het is belangrijk dat de markt door voldoende partijen gedragen wordt om een zo groot mogelijk aanbod tegen zo laag mogelijke kosten te verzekeren. Het is te hopen dat een derde partij voldoende brood ziet in de turbomarkt en de RBS activiteiten zal voortzetten.

In dit kader is de rol van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) een interessante. In mijn volgende column zal ik daar deze week nader op ingaan.