Tijd voor uw eerste MKB-obligatie?

Met de marketing zit het wel goed. De afgelopen dagen wist het bericht van de uitgifte van de eerste beursgenoteerde MKB-obligatie de media te halen. Het is dan ook interessant nieuws: een 'midden- en kleinbedrijf' onderneming tracht zich aan de knellende bankvoorwaarden te ontworstelen.

Het bedrijf in kwestie, CE Management BV (CE), vraagt u en mij zorg te dragen voor de financiering van maximaal 10 miljoen euro middels de uitgifte van een obligatielening. Keijser Capital is de distribuerende instelling. Wat zijn de activiteiten van het bedrijf?

CE is begin dit jaar opgericht en houdt zich bezig met beheer en uitwinning van portefeuilles met debiteurenvorderingen. Veel bedrijven besteden het innen van moeilijke vorderingen, waarvan bijvoorbeeld de betaaltermijn is verstreken, uit aan andere bedrijven.

Een dergelijk bedrijf is CE, dat vorderingen opkoopt tegen een lagere waarde dan de som van de vorderingen. Als CE er uiteindelijk in slaagt een hoger bedrag te innen dan is betaald voor de vorderingen, resteert er winst. CE wordt bij de koop van de portefeuilles met vorderingen geadviseerd door Credit Exchange BV. Hoe ziet de obligatie er precies uit?

Vijf jaar tegen 8% plus winstdeling
De voorwaarden zijn aantrekkelijk. De looptijd van de obligatie is vijf jaar en de vaste rente is 8%. Doordat de couponbetaling twee keer per jaar plaatsvindt (4% per keer), is het effectieve rendement met 8,16% op jaarbasis zelfs iets hoger dan 8%. Vergelijk dat eens met een reguliere bedrijfsobligatie.

Voor 5-jarige leningen van sterke bedrijven bedraagt het rendement amper 2% op jaarbasis, terwijl het rendement op bankobligaties varieert tussen 3% en 5%, afhankelijk van de kwaliteit van de debiteur. Alsof die dikke 8% op jaarbasis nog niet genoeg is, heeft de obligatiehouder van deze MKB lening ook nog recht op 2% per jaar winstdeling.

Dat recht wordt alleen geëffectueerd als CE na vijf jaar een nettowinst heeft behaald, inclusief 2% reservering per jaar voor het winstrecht. Dat betekent dat het netto rendement van deze obligatie kan oplopen tot circa 9,8% op jaarbasis. Het effectieve rendement is minder dan 10%, omdat de mogelijke winstuitkering van 10% (=5*2%) volledig aan het eind van de looptijd wordt uitbetaald.

Onderpand
Om de risico’s te verminderen wordt er onderpand voor deze obligatie gereserveerd. Dat onderpand wordt gevormd door de aangeschafte debiteurenvorderingen en de bankrekening van CE. Mocht CE in gebreke blijven (failliet gaan), dan kunnen uit de opbrengsten van de vorderingen de obligatiehouders (deels) worden gecompenseerd. Maar... het niet alles goud wat er blinkt.

Een deel van de mogelijke 2% winstuitkering per jaar kan de belegger mislopen, omdat CE het recht op vervroegde aflossing heeft na drie en vier jaar. Maximaal 30% van de obligatie kan op deze manier eerder worden afgelost. De belegger krijgt dan wel een vergoeding van respectievelijk 2,5% (na drie jaar) en 2,5% over het vervroegd afgeloste bedrag.

Wat zijn de risico’s? Ten eerste is er sprake van een bedrijf met nauwelijks eigen vermogen (18.000 euro). Nog belangrijker, het succes van de onderneming lijkt afhankelijk van één persoon: R.H.H. Klaassen. Hij heeft veel ervaring in ICT management en debiteurenbeheer, maar daarmee is de kennis wel bij één persoon geconcentreerd. Gelukkig wordt CE geadviseerd door Credit Exchange.

Klaassen en Klaassen
Die onderneming wordt geleid door C.F. Klaassen, de broer van. We hebben hier dus echt te maken met een familiebedrijf. Dat hoeft niet verkeerd te zijn, maar de risico’s zijn duidelijk. Een tweede risico is het onderpand. Dat bestaat uit de portefeuilles met vorderingen en de bankrekening van CE. Alle cashflows blijven zo in het bedrijf en fungeren als onderpand.

Dat is positief, maar in een ongunstig scenario is er geen zekerheid dat het onderpand voldoende is. Van de (maximale) opbrengst van de MKB obligatie wordt de helft gebruikt voor aankoop van de portefeuilles met vorderingen. Als het niet goed gaat met de onderneming mogen we aannemen dat de bankrekening leeg is. De portefeuilles met vorderingen beslaan dan waarschijnlijk slechts de helft van de omvang van de lening.

Verwacht mag worden dat die portefeuille van vorderingen onder moeilijke marktomstandigheden minder waard zal zijn dan de helft van de obligatielening. Als het er echt op aankomt, is de kans groot dat het onderpand onvoldoende van omvang is de obligatiehouders te compenseren. Het derde risico is (natuurlijk) de uiterst moeilijk economische omstandigheden.

Geen Sinterklaassen
Het risico dat de vorderingen niet (volledig) geïnd kunnen worden, neemt daarmee toe. Dit geeft overigens ook kansen, want wellicht slaagt CE er in de portefeuilles tegen extra lage prijzen aan te kopen. Mijn conclusie: deze eerste beursgenoteerde MKB-obligatie ('Meneer Klaassen Bond') is een hoog risico investering. Ik zou het zeker niet willen rekenen tot het risicomijdende deel van de beleggingsportefeuille.

Dat neemt niet weg dat de obligatie een keus kan zijn voor beleggers die risico niet schuwen. Neem in ieder geval heel goed de brochure en het prospectus door om alle risico’s voor uzelf goed in kaart te brengen.