Buyback-golf slecht voor economie

De Amerikaanse economie kent twee kanten. Enerzijds is er de positieve kant van stijgende beurskoersen en torenhoge bedrijfswinsten. Anderszijds wijzen criticasters op een groeiende inkomensongelijkheid en een wegkwijnende middenklasse, die zijn lonen nauwelijks heeft zien stijgen. Hoe komt het dat corporate America zoveel rijker is geworden, terwijl Joe the Plumber zich kapot werkt?

William Lazonick, professor economie aan de Universiteit van Massachusetts Lowell zegt dat de massale aandeleninkopen van bedrijven in de afgelopen decennia hiervoor grotendeels verantwoordelijk zijn.

Weinig investeringen
"Kijk eens naar de 449 bedrijven die van 2003 tot 2012 genoteerd waren in de S&P 500," schrijft Lazonick in een paper die is gepubliceerd in de Harvard Business Review. "In die periode gebruikten deze bedrijven 54% van hun omzet - in totaal 2,4 biljoen dollar - om hun eigen aandelen terug te kopen, bijna alles op de openbare markt. Dividenden waren goed voor nog eens 37% van de omzet. Dat laat weinig ruimte over voor investeringen in productiviteit of hogere inkomens voor werknemers."

Het begin van de buyback-bezetenheid begon eind 1970, zegt de academicus, die al dertig jaar lang de investeringskeuzes van managers bij grote bedrijven analyseert. Toen veranderde een 'behoud en herinvesteer'-beleid in een benadering van snijden in de kosten en distribueren van geld naar de aandeelhouders. 

De buyback-golf is zo immens geworden, dat zelfs aandeelhouders - die er in eerste instantie direct rijker van worden - zich zorgen maken. "Het baart ons zorgen dat veel bedrijven na de financiële crisis niet meer zijn gaan investeren in hun toekomstige groei," schreef Laurence Fink, de voorzitter en directeur van BlackRock, 's werelds grootste vermogensbeheerder, afgelopen maart in een open brief aan corporate America.

Fink gaf in de noodoproep aan dat te veel bedrijven hun investeringen hebben teruggeschroefd en zelfs schulden zijn aangegaan om de dividenden en share buybacks te kunnen verhogen. 

Professor Lazonick zegt dat de oorzaak van het probleem simpel is: aandelen bepalen voor een groot deel hoe hoog de beloning van de bestuurders reikt. De trigger voor meer buybacks en hogere dividenden is dus erg groot voor de mensen die het praktisch voor het zeggen hebben binnen een bedrijf.

Knap loonstrookje
"In 2012 hadden de 500 hoogstbetaalde bestuurders van Amerikaanse beursgenoteerde bedrijven een gemiddeld inkomen van ieder 30,3 miljoen dollar. 42% van hun verdiensten kwam van aandelenopties en 41% van aandelenbeloningen," analyseert Lazonick. "Buybacks via de open markt laten de vraag naar aandelen stijgen, waardoor de koers omhoog gaat. Zelfs als deze tijdelijk is, kan dat ervoor zorgen dat een bedrijf zijn winst per aandeel-doelstellingen behaalt."

Eigenlijk zouden managers beslissingen moeten nemen die goed zijn voor de toekomst van het bedrijf, en dus uiteindelijk voor de economie. Maar investeringen in innovatie en personeel spekken niet zoveel hun eigen portemonnee als dividenden en buybacks. De overheid en het zakenleven moet volgens Zalonick actie nemen om deze verschraling tegen te gaan.