De Fed speelt met vuur

Sinds een aantal weken tonen alle geledingen van de Amerikaanse overheid – president Joe Biden, minister van Financiën Janet Yellen en de voorzitter van de Federal Reserve Jerome Powell (zie grote foto) – zich meer en meer bereid het risico te nemen dat de verhogingen van de richtrente de economie in een recessie doen belanden.

Terwijl markteconomieën normaliter – behalve in oorlogstijd – streven naar economische groei op korte termijn, zelfs al moeten daarvoor andere rijkdommen wijken, zoals het ecologische systeem, beleven we tegenwoordig een zeldzaam moment waarbij die prioriteit bewust naar de achtergrond wordt verdreven voor een doelstelling op lange termijn: prijsstabiliteit.

Alexis Bienvenu

Inflatie erger dan recessie

Zo zei Jerome Powell tijdens zijn hoorzitting in de Amerikaanse Senaat op 22 juni uitdrukkelijk dat een recessie "zeker tot de mogelijkheden behoort", maar dat hij zich daardoor niet zou laten afleiden van de strijd tegen de inflatie. Senator Elisabeth Warren, die Jerome Powell tijdens een eerdere hoorzitting een "gevaarlijk man" had genoemd, wees hem op zijn verantwoordelijkheid door te zeggen dat een recessie "miljoenen banen" zou kunnen kosten.

Powell liet zich echter niet uit het lood slaan, al gaf hij toe dat de Fed geen enkel instrument heeft om de prijzen te temperen van de diensten en goederen die voor de huishoudens het belangrijkst zijn: energie en levensmiddelen. De Fed aanvaardt dus het recessierisico, maar zegt tegelijk die niet wenselijk te vinden en erkent amper vat te hebben op het zichtbaarste deel van de inflatie.

Dat maakt de risico's van het huidige Fedbeleid dubbel zo hoog: niet alleen dreigt de verkrapping van de financiële omstandigheden een recessie teweeg te brengen, maar in het slechtste geval worden de prijzen van essentiële basisproducten niet direct beïnvloed door die recessie.

Voor de markt was de boodschap duidelijk: de rente op tienjarige Amerikaanse staatsobligaties piekte net voor de hoorzitting van Jerome Powell nog op bijna 3,50%, maar viel door de vrees voor een vertraging van de economie snel terug naar 3% aan het einde van de week. De obligatiemarkten verwachten zelfs een ommekeer in het monetaire beleid, met een verlaging van de richtrente in de eerste helft van 2023.

Er is geen andere keuze

Is de inflatie bestrijden ten koste van de groei op korte termijn een doeltreffende strategie? Voor de Fed bestaat daar geen twijfel over: prijsstabiliteit is het fundament van de economie, dus ook van de arbeidsmarkt.

"Prijsstabiliteit is voor de Fed het fundament van de economie, dus ook van de arbeidsmarkt"

Bovendien treft hoge inflatie volgens Powell – die zijn beslissingen wel vaker rechtvaardigt met sociale overwegingen – de armste huishoudens het hardst. Redenen te over dus om deze dringend te bestrijden.

Paradoxaal genoeg is het beteugelen van de inflatie, zelfs als dat een recessie veroorzaakt, volgens Powell de enige manier om op lange termijn het dubbele mandaat van de Fed te realiseren, namelijk prijsstabiliteit en volledige werkgelegenheid, ook al zijn die twee op korte termijn onverenigbaar.

Held of looser

Komt die voorspelling uit, dan zal Powell gelauwerd worden als een vooruitziend man, zoals gewezen Fed-voorzitter Paul Volcker vandaag door velen wordt gezien als de man die de inflatie versloeg en niet als de verantwoordelijke voor een zware golf van werkloosheid aan het begin van de jaren 1980.

Mislukt zijn aanpak echter, dan gaat Powell de geschiedenis in als de man die niet alleen een te kortzichtige blik op de economie had om de inflatie tijdig te zien aankomen, maar vervolgens bovendien te heftig heeft gereageerd om zijn eerdere fout recht te zetten. De tijd zal het ons leren.

Beperkte schade

Tegelijk moeten we het risico dat de Fed neemt in perspectief plaatsen. Misschien is dat wel minder groot dan gevreesd. Komt er de komende maanden een recessie – wat nog zeker niet vaststaat – dan blijft de schade mogelijk relatief beperkt.

Ten eerste zijn de beurzen al fors teruggevallen en zit in de koersen al een lichte recessie verrekend. Ten tweede zullen de centrale banken opnieuw marge hebben om een verruimender beleid te voeren. Bovendien zal het bancaire systeem naar verwachting niet als eerste worden getroffen. De situatie is dus niet te vergelijken met bijvoorbeeld de instorting van het financiële stelsel in 2008.

Tot slot zitten de huishoudens – of toch een deel ervan – op een vrij hoge berg spaargeld, die als demper kan fungeren, en zitten de bedrijven niet al te diep in de schulden.

Ofwel, zelfs als de Fed zich laat verblinden door de inflatie en een fout maakt in het monetaire beleid, dan helpt de vooruitziendheid van de markten de gevolgen daarvan verzachten. Zit de Fed met haar langetermijnvisie daarentegen op het juiste spoor, dan rust de huidige bezorgdheid van beleggers te veel op kortertermijndenken. Hoe dan ook zal de vooruitziendheid van de een de kortzichtigheid van de ander deels compenseren.